Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (9.1965)

3. Płyta z kratownicą na odwrociu malowidła „Anioł" —widać zwisające pasy merli, użytej do zaklejania lica

Po bliższym zbadaniu warstwy oryginalnej stwierdzono, że malowidło „Anioł" było jedno-
warstwowe i składało się z farby i zaprawy o łącznej grubości od około 2 do 4 mm, i o ciężarze
rzędu 5 kg. Pod malowidłem „Koń" znajdowało się drugie wcześniejsze malowidło, częściowo
widoczne w ubytkach. Grubość obu warstw wahała się od 3 do 10 mm, a ich ciężar w przybli-
żeniu obliczono na około 8 kg.

Wstępne badanie techniki wykonania malowideł, przeprowadzone na luź-
nych fragmentach nie nasycanych woskiem wykazało, że spoiwem farby była najprawdopo-
dobniej guma roślinna. Farbę kładziono przeważnie na cienkiej jasnej zaprawce, którą pokryto
żółtawobrązowy tynk z mułku nilowego. W jasnej zaprawce stwierdzono znaczną ilość
węglanu wapnia, drobny piaseczek kwarcowy i dużą ilość galaretowatego spoiwa. Warstwy
farby z wyjątkiem bieli w ogóle nie zawierały węglanów, a ich spoiwo natychmiast rozmiękało
pod wpływem wody. Rozpuszczalniki organiczne nie powodowały żadnych zmian w spoiwie.
Wstępne badanie pigmentów wykazało obecność zieleni miedziowej (prawdopodobnie mala-
chitu), czerwieni i żółcieni żelazowych, czerni roślinnej, bieli wapiennej. Techniki wykonania
„Anioła" i „Konia" były różne. Dokładne zbadanie materiałów, technik i nawarstwień malowi-
deł z Faras jest przedmiotem oddzielnej pracy.

Wstępne badanie stanu zachowania warstw oryginalnych, przeprowadzone na prób-
kach nie nasycanych woskiem oraz sondaży pod warstwę gipsu na malowidłach, przyniosło
następujące wyniki: (1) warstwy farby miały raczej skłonności do łuszczenia się i kruszenia,

228