Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 21
Handschrift mit Fragment
Papier · 3, 328 Bll. · 32,4 × 24,8 cm · I. Zypern (?) / II. Raum Palästina, Zypern, Kreta · I. Ende 13./Anfang 14. Jh. / II. 1. Hälfte 13. Jh.
- Schlagwörter (GND)
- Kirchengeschichte / Konzilsgeschichte / Rechtsgeschichte / Kanonistik.
- Diktyon-Nr.
- 65754.
1r | Lateinischer Inhaltsvermerk | |
1v | vacat | |
Fragment | ||
1) | 2r–v | Nomocanon XIV titulorum a Theodoro Vestiatore tractatus (fragm.) |
Codex | ||
2) | 3r–v | Pinax libri |
3) | 4r | Johannes Zonaras, Prooimium |
4) | 4r–25r | Johannes Zonaras, Canones ss. Apostolorum |
5) | 25r–26v, 324r–v, 27r–33v | Johannes Zonaras, Canones concilii Nicaeni primi |
6) | 33v–39v | Johannes Zonaras, Canones concilii Constantinopolitani primi |
7) | 39v–46v | Johannes Zonaras, Canones concilii Ephesini |
8) | 46v–61v | Johannes Zonaras, Canones concilii Chalcedonensis |
9) | 61v | Johannes Zonaras, Concilium Constantinopolitanum secundum |
10) | 61v–62r | Johannes Zonaras, Concilium Constantinopolitanum tertium |
11) | 62r–103v | Johannes Zonaras, Canones concilii Quinisexti vel Trullani |
12) | 103v–117v | Johannes Zonaras, Canones concilii Nicaeni secondi |
13) | 117v–121v | Tarasius Constantinopolitanus, Epistula ad Hadrianem papam adversus simoniam |
14) | 121v–132r | Johannes Zonaras, Canones synodum qui dicuntur Prima-Secunda |
15) | 132v–134r | Johannes Zonaras, Canones synodi Constantinopolitani anni 879 |
16) | 134r–141r | Johannes Zonaras, Canones synodi Carthaginiensis anni 256 |
17) | 141r–149r | Johannes Zonaras, Canones synodi Ancyrani |
18) | 149r–152v | Johannes Zonaras, Canones synodi Neocaesariensis |
19) | 152v–157r | Johannes Zonaras, Canones synodi Gangrensis |
20) | 157r–164v | Johannes Zonaras, Canones synodi Antiocheni |
21) | 165r–174v | Johannes Zonaras, Canones synodi Laodiceni |
22) | 174v–185v | Johannes Zonaras, Canones synodi Serdicensis |
23) | 185v–243v | Johannes Zonaras, Canones synodi Carthaginiensis anni 397 |
24) | 243v–244v | Johannes Zonaras, Canones synodi Constantinopolitani anni 394 |
25) | 244v–247v | Dionysius Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica ad Basilidem cum commentariis |
26) | 247v–256r | Petrus Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica cum commentariis |
27) | 256r–v | Petrus Metropolita Alexandrinus, Canon paschalis sine commentario |
28) | 256v–260r | Gregorius Neocaesariensis, Epistula canonica cum commentariis |
29) | 260r–264r | Athanasius Alexandrinus, Epistula canonica ad Ammun monachum cum commentariis |
30) | 264r–265v | Athanasius Alexandrinus, Epistulae paschalis XXXIXae excerptum cum commentariis |
31) | 265v–267r | Athanasius Alexandrinus, Epistula ad Rufinianum episcopum cum commentariis |
267v | vacat | |
32) | 268r–277v | Basilius Caesariensis, Epistula canonica I ad Amphilochium cum commentariis |
33) | 277v–287v | Basilius Caesariensis, Epistula canonica II ad Amphilochium cum commentariis |
34) | 287v–294v | Basilius Caesariensis, Epistula canonica III ad Amphilochium cum commentariis |
35) | 294r | Basilius Caesariensis, Epistula canonica ad Amphilochium cum commentario Theodori Balsamonis |
36) | 294r–298r | Basilius Caesariensis, Epistula canonica ad Diodorum Tarsensem cum commentario Zonarae et Theodori Balsamonis partim |
37) | 298r–299r | Basilius Caesariensis, Epistula canonica ad Gregorium presbyterum cum commentario |
38) | 299r–300r | Basilius Caesariensis, Epistula canonica ad episcopos suffraganeos cum commentario |
39) | 300r–301v | Basilius Caesariensis, Epistula canonica ad episcopos suffraganeos adversus simoniam cum commentario Zonarae et Theodori Balsamonis partim |
40) | 301v–304v | Basilius Caesariensis, Epistula canonica de Spiritu Sancto com commentario |
41) | 304v–305r | Basilius Caesariensis, Epistula canonica de scripturis sanctis cum commentario |
42) | 305r–316r | Gregorius Nyssenus, Epistula canonica cum commentariis |
43) | 316r–319r | Timotheus I Alexandrinus, Responsa canonica cum commentariis Theodori Balsamonis |
44) | 319r–v | Theophilus I Metropolita Alexandrinus, Canon cum sancta Theophania in die domenica instaret |
45) | 319r–322r | Theophilus I Metropolita Alexandrinus, Commentarius quod accepit Ammun propter Lyco |
46) | 322r | Theophilus Metropolita Alexandrinus, Narratio de iis qui dicantur Cathari |
47) | 322r–v | Theophilus Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica ad Agathonem episcopum cum commentario Theodori Balsamonis |
48) | 322v | Theophilus Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica ad Menam episcopum cum commentario Theodori Balsamonis |
49) | 322v–323v, 325r–v | Cyrillus Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica ad Domnum cum commentariis Theodori Balsamonis |
50) | 325v–326r | Cyrillus Metropolita Alexandrinus, Epistula canonica ad episcopos africanos cum commentariis Theodori Balsamonis |
51) | 326r–v | Gregorius Nazianzenus, Carminis dogmaticae excerptum de veris Scripturae libris cum commentario Theodori Balsamonis |
52) | 326v–327r | Amphilochius Cappadox, Iamborum ad Seleucum excerptum canonicum |
53) | 327r–328r | Gennadius I Patriarcha Constantinopolitanus, Epistula encyclica |
54) | 328r–v | Basilius Caesariensis, Epistulae ad Nicopolitas presbyteras excerptum canonicum |
55) | 328v–329v | Nicolaus Grammaticus, Erotapokriseis (excerptum) |
56 - Nachtrag) | 329v | Ps.-Basilius Caesariensis, De poenitentiae gradibus IV |
57 - Nachtrag) | 329v | Nikolaus Grammaticus, Erotapocriseis canonicas (excerptum) |
Kodikologische Beschreibung
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- Orientalisches Papier.
- Umfang
- 3, 328 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 32,4 × 24,8 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- Hs. mit Fragment (I. Bl. 2; II. Bl. 3–329). Am Beginn und am Ende der Hs. besteht eine Diskrepanz zwischen ihrer derzeitigen und der ursprünglichen Bindung. Die aktuelle Heftfolge, für die einzelne Blätter im Rahmen einer vatikanischen Restaurierung neu eingefalzt wurden, lautet: (IV-1) + 11 + 12 + 2 IV18 + (IV-1)26; 23 ausgel. + 17 IV162 + V172 + 10 IV252 + III258 + (IV+1)267 + 7 IV323 + (III)329. Folio 324 ist jedoch nach f. 26v einzuordnen, da es die Textlücke zwischen den f. 26 und 27 ausfüllt. Löst man nun auch die neuzeitliche Heftbildung am Anfang auf, ergibt sich bis f. 27 eine etwas andere Lagenformel: (IV-1) + 11 + 12 + 2 IV18 + IV26, 324; 23 ausgel.; die Schlusslage von f. 325–329 wäre ein (III-1), wobei am Ende wenigstens ein Blatt fehlt.
- Foliierung
- Ältere griechische Blattzählung ab f. 4 (αʹ–λʹ, λʹbis, λαʹ–ρνεʹ, ρκγʹ, ρνζʹ–ρνθʹ, σʹ–τ<ος>ʹ); auf die Lücke zwischen den Zahlen ρνθʹ und σʹ, jedoch ohne Textverlust, weist eine Notiz von Angelo Mai auf f. 164v unten hin. Später ergänzt vatikanische Foliierung (= f. 1–22, 24–329). Als die griechische Zählung hinzugefügt wurde, befand sich f. 324 noch an der korrekten Position. Die Bezeichnung der ungez. Bll. folgt dem Digitalisat (1a, 330*).
- Lagenzählung
- Griechische Reklamanten ursprünglich unten rechts am Faszikelbeginn sowie am Faszikelende (Reste auf f. 243r, 251r bzw. 267v) in der Mitte des unteren Randes. Eine jüngere griechische Lagenzählung beginnt ab f. 27r (= αʹ), letzter erhaltener Vermerk auf f. 316r (= λζʹ). Die Zahlendifferenz zwischen alter und neuerer Zählung beträgt drei Lagen, die ursprünglich vor der der neuen Lage αʹ (= f. 27) anzusetzen sind.
- Zustand
- Am Anfang Index aus anderer Hs. beigefügt (f. 1), f. 324 falsch eingebunden und am Ende unvollständig (offenbar ein Blatt nach f. 329 ausgefallen). Insbesondere am Anfang und am Ende der Hs. weisen einige Blätter Lagerungsschäden und Wurmfraß auf (Feuchtigkeit, Schimmelpilzbefall), einige Blätter wurden im Falz und an den Rändern stabilisiert. Der Text ist jedoch sehr gut lesbar.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- Capsa-Nr.: C. 22 (f. 1r). Vatikanische Signaturenmarke auf dem Vorderspiegel. Auf f. 1r ein neuzeitlicher Eintrag Codex Bibliotheca Palatina sowie die Allacci-Signatur 1951 (wiederholt auf f. 2r). Darunter wohl von Hand Henri Estiennes der Besitzervermerk 21 Cyp und die Inhaltsangabe Zonara in Constitutiones ecclesiastic. et concilia. et epistolas canonicas Basilij, Gregorij et aliorum. Oben auf f. 4 Eintrag in einer humanistischen Kursive: Bibliotheca Palatina, darüber eine Federprobe. F. 42v unten: neuzeitliche Notiz, dass die Canones der Synoden von Antiochia fehlen, die an dieser Stelle stehen müssten. F 164v unten: Hinweis auf den o.g. Fehler in der griech. Foliierung (möglicherweise von Henri Estienne).
- Einband
- Roter Ledereinband der BAV aus der Zeit des Kardinalbibliothekars Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; späterer Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius IX. (oben) und Angelo Mai (unten); vgl. Schunke, Einbände, Bd. 2, S. 909.
- Provenienz
- Venedig / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte der Handschrift
- Über die Schrift lässt sich die Region Zypern/Kreta als Entstehungsgebiet ausmachen. Der Vermerk Cyp auf f. 1r bezeichnet diejenigen griechischen Handschriften des Hieronymus Tragodistes Cyprius, die zwischen 1550 und 1559 in Venedig für die Bibliothek Ulrich Fuggers erworben wurden (vgl. Lehmann, Fuggerbibliotheken, Bd. 1, S. 111–115; erg. Raasted, Notes, S. 90–91). Die Frage, ob diese Hs. aus der Sammlung des Hieronymus stammte oder durch seine Vermittlung gekauft werden konnte, lässt sich nicht sicher entscheiden. Da die verwendete Schrift jedoch eindeutig mit Zypern in Verbindung gebracht werden kann (siehe Canart, Écritures), liegt es nahe, dass Cyprius sie zumindest aus seiner Heimat mitgebracht hatte. Nach der Verbringung der Fuggerschen Bibliothek und dem Tod Ulrichs gelangte die Hs. in die Bibliotheca Palatina, 1623 dann nach Rom. Zu welchem Zeitpunkt das Registerfragment auf f. 1r–v erstmals mit eingebunden wurde, ist unbekannt.
- Literatur
- Stevenson, Graeci, S. 11; RHBR, II, S. 200–201; Amphilochii Iconiensis iambi ad Seleucum, ed. Eberhard Oberg, Berlin/New York 1969, S. 36–39; Saint Basile, Lettres. Texte établi et traduit par Yves Courtonne, vol. 3, Paris 1966; Les constitutions apostoliques, ed. par Marcel Metzger, I–III, Paris 1985–1987; Gregorii Nysseni Epistula canonica ed. Ekkehardus Mühlenberg, Leiden/Boston 2008, S. CXV; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I u. IV/1; Joannou (ed.), Fonti, I/2 u. II; Pitra 1876-91, IV, S. 477; Rhalles/Potles, III u. IV; Canart, Style epsilon, S. 55–59; Canart, Écritures livresques, S. 37–41; Lehmann, Fuggerbibliotheken, Bd. 1, S. 111–115; Raasted, Notes, S. 90–91; Schunke, Einbände, II, S. 909.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
Fragment I (Bl. 2)
- Sachtitel / Inhalt
- Fragment.
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Zypern (?). Lokalisierung aufgrund der Schrift.
- Entstehungszeit
- Ende 13./Anfang 14. Jh. Datierung aufgrund der Schrift.
- Typus (Überlieferungsform)
- Fragment.
- Beschreibstoff
- Orientalisches Papier.
- Umfang
- 1 Bl.
- Format (Blattgröße)
- 32,4 × 24,8 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- 12.
- Foliierung
- S. zum Codex.
- Lagenzählung
- S. zum Codex.
- Schriftraum
- ca. 24,1 × 20,2 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- 28–30 Zeilen.
- Schriftart
- Kursive des 13./14. Jhs. mit arrondierten Buchstabenformen (Kappa, Tau) u. Elementen der sog. Fettaugenmode. Charakteristisch für den Schreiber das langgezogene Omega und der wechselnde Gebrauch des Majuskel- und Minuskeldelta.
- Buchgestaltung
- Mit der Schrifttinte eingezeichnete Zierlinien zwischen den Buchstabengruppen. Die jeweilige Titelinitiale ist auf den rechten Blattrand ausgerückt.
- Provenienz
- Venedig / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte des Fragments
- Siehe Geschichte der Handschrift.
Inhalt
1) 2r–v
- Titel
- Nomocanon XIV titulorum a Theodoro Vestiatore tractatus: Pinacis fragmentum.
- Incipit
- 2r <ςʹ·> περὶ μοναχῶν ποιούντων φατρίας καὶ συνωμοσίας …
- Explicit
- 2v <Τίτλος ιγʹ·> Περὶ λαϊκῶν … κεφ(άλαιον) δʹ· περὶ τῶν διαζευγνυμένων … συνόδου ςʹ, κανὼν πζʹ, βασιλείου κανὼν θʹ, λεʹ, μη] οζʹ <…>.
Faszikel II (Bl. 3–329)
- Sachtitel / Inhalt
- Codex mit Nachtrag: Collectio omnium canonum s. Ecclesiae cum commentariis Joannis Zonarae.
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Südöstlicher Mittelmeerraum / Zypern (?). Lokalisierung aufgrund der Schrift.
- Entstehungszeit
- 1. Hälfte 13. Jh. Datierung aufgrund der Schrift.
- Typus (Überlieferungsform)
- Faszikel.
- Beschreibstoff
- Orientalisches Papier.
- Umfang
- 326 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 32,4 × 25 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- S. zum Codex.
- Foliierung
- S. zum Codex.
- Lagenzählung
- S. zum Codex.
- Schriftraum
- 29,7 × 20,1 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- 35 Zeilen.
- Linierung
- Leroy 1995, B32C1.
- Schriftart
- Perlschrift im Übergang zur sog. Fettaugenmode (bes. Beta, Theta, Phi). Relativ große Ähnlichkeit der Schrift zu Cod. Pal. gr. 21 (Schreiber: Georgios Kamarenos, Kreta, a. 1167), aber auch zu Pal. gr. 73. Insbesondere ist hinzuweisen auf die charakteristisch arrondierten Buchstaben Epsilon (als Majuskel), Kappa und Lambda, wodurch die Hs. zur Gruppe der von Paul Canart definierten Codices im Stil epsilon gehört (vgl. dazu Paul Canart, Style epsilon, S. 55–59 u. Ders., Écritures livresques, S. 37–41). Damit lässt sich auch der geographische Raum Palästina, Zypern und Kreta als ihr Entstehungsgebiet eingrenzen. Weiterhin ist davon auszugehen, dass der Schreiber mit der Ausfertigung von Urkunden vertraut war, da der obere und untere Blattrand – wie in zeitgleichen Urkunden üblich – sehr häufig durch extrem vergrößerte Ober- bzw. Unterlängen der Buchstaben ausgefüllt wird. Eine durchgehende Scholiierung des gesamten Textes scheidet auf dieser Weise aus.
- Buchgestaltung
- Die drei Hauptabschnitte, nämlich gesamtkirchliche Konzilien, Lokalsynoden und Kanones der Kirchenväter, werden graphisch nicht voneinander abgesetzt. F. 267v wurde offenbar freigelassen, weil der Text auf der Rectoseite zu sehr durchscheint. Dem Werk vorangestellt ist ein griechischer Pinax (f. 3r–v), der sich mit dem tatsächlichen Textbestand deckt. Den einzelnen Texten werden Zierleisten und entsprechende Rubrik vorangestellt. Nur der Buchanfang auf f. 4r ist graphisch aufwendiger gestaltet. Der Beginn einer bestimmten Kanonsammlung sowie der einzelnen Absätze werden durch größere bzw. entsprechend kleinere Initialbuchtstaben angezeigt. Durch karminrote Kürzel am Rand (κανών bzw. ἑρμηνεία) wird der Anfang der einzelnen Kanones sowie der Kommentierung durch Johannes Zonaras bezeichnet. Wenige Scholien, teils vom Schreiber selbst (karminrot), teils aus dem 13.–15. Jh.
- Buchschmuck
- Karminrote Zierbalken für Pinax (f. 3r) und Textanfang (f. 4r). Karminrote Zierleisten zwischen den einzelnen Texten, nur für den Haupttitel (f. 4r) werden noch einzelne Buchstaben der alexandrinischen Auszeichnungsschrift verwendet. Leichte Fleuronné für die Initialen der größeren Textabschnitte.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- Von einer Hand des 14. oder 15. wurden neben dem Pinax der Blattumfang der einzelnen Abschnitte mit einer hellen Tinte ergänzt.
- Provenienz
- Venedig / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte des Faszikels
- Siehe Geschichte der Handschrift.
Inhalt
2) 3r–v
- Titel
- Pinax libri.
- Titel (Vorlage)
- 3r Ἔκθεσις τῆς ἐν τῇ παρούσῃ βίβλῳ συνθήκης τῶν ἱερῶν κανόνων τῶν ἁγίων ἀποστόλων· καὶ τῶν οἰκουμενικῶν συνόδων· ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν μερικῶν ἤτοι τοπικῶν· καὶ τῶν παρά τινων ἁγίων πατέρων ἰδιαζόντως γενομένων κανόνων.
- Incipit
- 3r Τῶν ἁγίων καὶ πανευφήμων …
- Explicit
- 3v πατριάρχου ἐκείνου κυροῦ νικολάου.
3) 4r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Prooimium.
- Titel (Vorlage)
- 4r ἐξήγησις τῶν ἱερῶν καὶ θείων κανόνων τῶν τε ἀγίων καὶ σεπτῶν ἀποστόλων· καὶ τῶν ἱερῶν οἰκουμενικῶν συνόδων· ἀλλὰ νὴν καὶ τῶν τοπικῶν ἤτοι μερικῶν· καὶ τῶν λοιπῶν ἀγίων πατρῶν· πονηθεῖσα ἰωάννῳ μόναχῷ τῷ ζωναρᾷ τῷ γεγονότι μεγάλῳ δρουγγαρίῳ τῆς βήγλας καὶ πρωτοασηκρῆτις.
- Incipit
- 4r Ἡ δήλωσις τῶν λόγων σου φωτιεῖ …
- Explicit
- 4r …ἵνα μὴ ἀνηκοΐαν κατακριθῷ.
4) 4r–25r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones ss. Apostolorum.
- Rubrik
- 4r Κανὼν αʹ.
- Incipit
- 4r ἐπίσκοπος χειροτονεῖσθω ὑπὸ …
- Explicit
- 25r … καὶ ἱεροῖς πατράσιν ἐγκεκριμένων, ἐκτός. Abschlussrubrik: ἀποστόλων εὕραντο κανόνες τέλος.
5) 25r–26v, 324r–v, 27r–33v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Nicaeni primi.
- Titel (Vorlage)
- 25r Ἡ ἐν νικαίᾳ πρώτη οἰκουμενικὴ σύνοδος.
- Incipit
- 25r Ἡ ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ πρώτη σύνοδος …
- Explicit
- 33v … τηρεῖσθαι παρὰ πάντων θεσμοθετεῖ.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu Kan. 5, 7, 8, 11, 16, 17 u. 19.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 113–126, 128–129, 131–134, 137–149, 151–152, 154–155, 158–160, 162–163; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 19–34 (nur Text der Dekrete).
6) 33v–39v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Constantinopolitani primi.
- Rubrik
- 33r Κανὼν αʹ.
- Titel (Vorlage)
- 33v Ἡ ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ δευτέρα σύνοδος· γενομένη βασιλ(εύοντος) θεοδοσίου τοῦ μεγάλ(ου) ἐν κωνσταντινουπόλει· ρνʹ ἁγίων πατέρων συνελθόντων τῶν κατὰ τῶν πνευματομάχων· οἵτινες ἐξέθεντο καὶ τοὺς ὑποτεταγμένους τούτους κανόνας. κανόνες τῆς δευτέρας συνόδου.
- Incipit
- 33v Ὥρισαν οἱ ἐν κωνσταντινουπόλει …
- Explicit
- 39v … θεῖον μυστήριον εἶτα βαστίζονται.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 1, 3, 4, 6 u. 7.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 165–167, 169–171, 173–174, 176–184, 187–189, 191; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 57–70 (nur Text der Dekrete).
7) 39v–46v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Ephesini.
- Titel (Vorlage)
- 39v Κανόνες τῆς ἁγίας καὶ οἰκουμενικῆς τρίτης συνόδου …
- Incipit
- 39v Ἡ τρίτη ἁγία καὶ οἰκουμενικὴ …
- Explicit
- 46v … τοῦ ἁγίου πέτρου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 5 u. 8.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 192–213; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 83–117 (nur Text der Dekrete).
8) 46v–61v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Chalcedonensis.
- Titel (Vorlage)
- 46v Κανόνες τῆς ἁγίας καὶ οἰκουμενικῆς τετάρτης συνόδου …
- Incipit
- 46v Ἡ ἁγία τετάρτη καὶ οἰκουμενικὴ …
- Explicit
- 61v … εἰς τὴν οἰκείαν σωτηρίαν ὀμώσαι.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 2–4, 7, 11, 12, 14, 16–18, 22, 26–28 u. 30.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 216–222, 225–235, 237–238, 240–241, 243–244, 246–247, 250–261, 263–290; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 133–151 (nur Text der Dekrete).
9) 61v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Concilium Constantinopolitanum secundum.
- Titel (Vorlage)
- 61v Περὶ τῆς πέμπτης συνόδου.
- Incipit
- 61v Ἡ πέμπτη σύνοδος, γέγονεν …
- Explicit
- 61v … ἡ τοιαύτα σύνοδος οὐκ ἐξέθετο.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 292; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 44t–479 (nur Text der Canones) Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 155–188 (nur Text der Dekrete).
10) 61v–62r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Concilium Constantinopolitanum tertium.
- Titel (Vorlage)
- 61v Περὶ τῆς ἕκτης συνόδου.
- Incipit
- 61v Ἡ ἑκτη σύνοδος, γέγονεν …
- Explicit
- 62r … ἡ σύνοδος, κανόνας ἐξέθετο.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 293; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 195–202 (nur Text der Dekrete).
11) 62r–103v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Quinisexti vel Trullani.
- Titel (Vorlage)
- 62r Περὶ τῆς λεγομένης ἕκτης συνόδου.
- Incipit
- 62r Διὸ τοῦ δευτέρου ἰουστινιανοῦ τοῦ ῥινοτμήτου …
- Explicit
- 103v … καὶ τὸ νοῆσαι τελεώτερον τὸν θεόν.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 3, 4, 12, 20, 21, 25, 29, 32, 38, 39, 41, 67, 72 u. 87.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 294; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 219–293 (nur Text der Dekrete).
12) 103v–117v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones concilii Nicaeni secondi.
- Titel (Vorlage)
- 103v Κανόνες τῆς ἁγίας οἰκουμενικῆς ἑβδόμης συνόδου.
- Incipit
- 103v Ἡ ἑβδόμη οἰκουμενικὴ σύνοδος, γέγονεν …
- Explicit
- 117v … αὐτοὺς τὴν διαγωγὴν ποιεῖσθαι.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 12, 14–16, 18.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 555–562, 564–567, 570, 572–575, 577–578, 580–581, 583–588, 590–593, 612, 615–616, 620–623, 625, 628, 630–632, 637–639, 641–644; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 309–344 (nur Text der Dekrete).
13) 117v–121v
- Verfasser
- Tarasius Constantinopolitanus (GND-Nr.: 100961789).
- Titel
- Epistula ad Hadrianem papam adversus simoniam.
- Titel (Vorlage)
- 33v Ἐπιστολὴ ταρασίου τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου κωνσταντινουπόλεως νέας ῥώμης· πρὸς ἁδριανὸν τὸν πάπαν τῆς πρεσβυτέρας ῥώμης· περὶ τοῦ μὴ ἐπὶ χρήμασι γίνεσθαι τὰς χειροτονίας.
- Incipit
- 117v Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως, εὐαγγελικῶς …
- Explicit
- 121v … τῆς αὐτῆς εἰσὶ κατακρίσεως ἄξιοι.
- Edition
- Pitra 1876-91, II, S. 304–309 = Rhalles/Potles, IV, S. 375–383; Joannou (ed.), Fonti, II, 316–332 (nur Brieftext).
14) 121v–132r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodum qui dicuntur Prima-Secunda.
- Titel (Vorlage)
- 121v Ἡ σύνοδος αὕτη ἐπιγέγραπται οὕτως· ἡ ἁγία καὶ μεγάλη πρώτη καὶ δευτέρα σύνοδος ἡ ἐν κωνσταντινουπόλει συστᾶσα ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τῶν ἁγίων πανευφήμων ἀποστόλων.
- Incipit
- 121v Ἀπορεῖν ἐστὶν ἐνταῦθα πῶς …
- Explicit
- 132r … ἐν σαρδικῇ συνόδου ὁμοίως διετάξατο.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 5, 7, 8, 11, 16, 17 u. 19.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 647–650, 654–660, 662–664, 667–669, 673–674, 676–680, 682–684, 686–690, 692–694, 696–702; Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, I, S. 9–22 (nur Text der Dekrete).
15) 132r–134r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Constantinopolitani anni 879.
- Titel (Vorlage)
- 132r Κανόνες ἐκτεθέντες παρὰ τῆς ἁγίας συνόδου τῆς ἐν τῷ περιωνύμῳ καὶ ἐπωνύμῳ ναῷ τοῦ θεοῦ λόγου σοφίας, συστάσης καὶ τὴν ἑβδόμην καὶ οἰκουμενικὴν καὶ αἱρετικὴν πλάνην ἀπελάσης.
- Incipit
- 132v Ὥρισεν ἡ ἁγία σύνοδος· ὥστε ἔστιν …
- Explicit
- 134r …ἐκείνου αὐτὸς ἑαυτὸν ποιεῖ.
- Edition
- Rhalles/Potles, II, S. 705–712; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 482–486 (nur Text der Canones); Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque decreta, IV/I, S. 37–39 (nur Text der Dekrete).
16) 134r–141r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Carthaginiensis anni 256.
- Titel (Vorlage)
- 134r Σύνοδος γενομένη ἐπὶ κυπριανοῦ τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου καρχηδόνος καὶ μάρτυρος.
- Incipit
- 134r Ἅυτη ἡ σύνοδος πασῶν τῶν συνόδων …
- Explicit
- 141r … αἵρεσιν ἕκαστον, καὶ πάσας ἁπλῶς.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 1–19.
17) 141r–149r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Ancyrani.
- Titel (Vorlage)
- 141r Κανόνες τῆς ἐν ἀγκύρᾳ συστάσης συνόδου.
- Incipit
- 141r Πρώτη πασῶν τῶν συνόδων ἡ ἐν …
- Explicit
- 149r … διὰ τούτο βαρύτερον ὡρίσθητὸ ἐπιτίμιον.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 20–68; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 56–73 (nur Text der Canones).
18) 149r–152v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Neocaesariensis.
- Titel (Vorlage)
- 149r κανόνες ἐν νεοκαισαρείᾳ τῆς συνόδου …
- Incipit
- 149r Ἡ ἐν νεοκαισαρεία τῇ κατὰ πόντον συστᾶσα σύνοδος …
- Explicit
- 152v καὶ πάλιν λέγειν ἢ γράφειν, οὐκ ἀναγκαῖον.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 71–77; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 75–82 (nur Text der Canones).
19) 152v–157r
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Gangrensis.
- Titel (Vorlage)
- 152v Κανόνες τῆς ἐν γάγγρᾳ συνόδου.
- Incipit
- 152v Ἡ ἐν τῇ γάγγρᾳ τῇ μετροπόλει …
- Explicit
- 157r … ἀποτείνει λόγον ἐν διαφόροις λόγοις αὐτοῦ.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 96–119; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 85–99 (nur Text der Canones).
20) 157r–164v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Antiocheni.
- Titel (Vorlage)
- 157r Κανόνες τῆς ἐν ἀντιοχείᾳ τῆς συρίας συνόδου.
- Incipit
- 157r Δύο γεγόνασιν ἐν ἀντιοχείᾳ τῆς συρίας …
- Explicit
- 164v … τὸ ἐνδεχομένον δοκιμαζούσης.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 1 u. 4.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 122–127, 129–134, 136–142, 144–146, 150–154, 156–170; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 102–126 (nur Text der Canones).
21) 165r–174v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Laodiceni.
- Titel (Vorlage)
- 165r Κανόνες τῆς ἐν λαοδικ(είᾳ) τῆς καπατιανῆς φρυγίας συγκροτηθείσης συνόδου πολλῶν ἐν τῇ αὐτῇ πατέρων μακαρίων συναθροισθέντων ἐκ διαφόρων ἐπαρχιῶν τῆς αʹ συρίας.
- Incipit
- 165r Περὶ τοῦ δεῖν κατὰ τὸν ἐκκλησιστικὸν…
- Explicit
- 174v … γραπτά τινα καὶ διάστροφα.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 171–226; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 130–155 (nur Text der Canones).
22) 174v–185v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Serdicensis.
- Titel (Vorlage)
- 174v Κανόνες τῆς ἐν σαρδικῇ συνόδου.
- Incipit
- 174v Ἡ ἐν σαρδικῇ σύνοδος γέγονε, βασλιεύοντος …
- Explicit
- 185v … μὴ οὕτω ποιοῦντα ἐκπίπτειν τῆς ἀξίας αὐτοῦ.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 227–229, 231–235, 238–241, 243–235, 248–250, 252–254, 256–260, 262–264, 266–268, 271–283; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 159–189 (nur Text der Canones).
23) 185v–243v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Carthaginiensis anni 397.
- Titel (Vorlage)
- 185v Κανόνες τῆς ἐν καρθαγένα συνόδου.
- Incipit
- 185v Ἡ ἐν καρθαγένα σύνοδος γέγονε βασιλεύοντος …
- Explicit
- 243v … ὡς ἐφικτὸν κατανοῆσαι αὐτόν.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Randglossen zu den Kan. 5, 8, 12, 15, 24, 28 u. 29.
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 286–311, 313–318, 320, 321–323, 325–328, 329–340, 342–346, 351–359, 361–373, 375–383, 386–391, 393–409, 410–426, 429–448, 452–470, 471–483, 485–486, 488–489, 493–494, 496–497, 499–503, 505–509, 511–550, 552–565, 567–678, 580–582, 584–597, 599–601, 603–623; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 297–436 (nur Text der Canones).
24) 243v–244v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canones synodi Constantinopolitani anni 394.
- Titel (Vorlage)
- 243v Ἐκ τῶν πραχθέντων ὑπομνημάτων ἐν κωνσταντινουπόλει περὶ ἀγαπίου καὶ βαγαδίου, ἑκατέρου ἀντεχομένου τῆς ἐπισκοπῆς βόστρων.
- Incipit
- 243v Ἐν τῷ φωτιστηρίῳ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλιν…
- Explicit
- 244v … καὶ τὰ ἐπ᾿ ἐξηγήσει [!] αὐτοῦ γεγραμμένα .
- Edition
- Rhalles/Potles, III, S. 625–628; Joannou (ed.), Fonti, I/2, 438–444 (nur Text der Canones).
25) 244v–247v
- Verfasser
- Dionysius Metropolita Alexandrinus (GND-Nr.: 118525905).
- Titel
- Epistula canonica ad Basilidem cum commentariis.
- Titel (Vorlage)
- 244v Ἐπιστολὴ τοῦ μακαρίου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας πρὸς Βασιλίδην ἐπίσκοπον ἐρωτήσαντα περὶ διαφόρων κεφαλαίων· πρὸς ἃ διὰ τῆς ἐπιστολῆς διονυσίου ἀποκρίσεις ἑποιήσατο· αἳ καὶ ὡς κανόνες ἐδέχθησαν.
- Incipit
- 244v Ἐπέσειλάς μοι πιστότατε καὶ λογιώτατε υἱέ μου …
- Explicit
- 247v … ἔγραψε πρὸς ἀμμοῦν μονάζοντα.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 1–13; Joannou (ed.), Fonti, II, 4–16 (nur Brieftext).
26) 247v–256r
- Verfasser
- Petrus I., Alexandrinus (GND-Nr.: 118875329).
- Titel
- Epistula canonica cum commentariis.
- Titel (Vorlage)
- 247v Τοῦ ἁγίου πέτρου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας καὶ μάρτυρος κανόνες φερόμενοι ἐν τῷ περὶ μετανοίας λόγῳ· περὶ τῶν ἐν καιροῖς διωγμῶν παραπεπωκότων εἶτα μετανοησάντων.
- Incipit
- 247v Ἐπεὶ τέταρτον ἤδη πάσχα ἐπικατείληφε …
- Explicit
- 256r … κἀκείνους τοῖς ὁμολογηταῖς συναριθμῶν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 14–42; Joannou (ed.), Fonti, II, 33–57 (nur Brieftext). Text der Hs. weicht am Ende ab.
27) 256r–v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Canon paschalis sine commentario.
- Titel (Vorlage)
- 256r Tοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ λόγου τοῦ εἰς τὸ πάσχα .
- Incipit
- 256r οὐκ εὐκαλέσει τίς ἡμῖν παρατηρουμένοις τετράδα…
- Explicit
- 256v …πάσχα μέχρι τῆς πεντακοστῆς.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 43; Joannou (ed.), Fonti, II, 57–58. Text weicht am Ende ab.
28) 256v–260r
- Verfasser
- Gregorius Neocaesariensis.
- Titel
- Epistula canonica cum commentariis.
- Titel (Vorlage)
- 256v Ἐπιστολὴ κανονικὰ τοῦ ἁγίου γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ· περὶ τῶν ἐν αἰχμαλωσίᾳ εἰδωλόθυτα φαγόντων· ἢ καὶ ἕτερα τινὰ πλημμελησάντων.
- Incipit
- 256v Οὐ τὰ βρώματα ἡμᾶς βαρεῖ …
- Explicit
- 260r … καὶ μὴ ἀποδιδόναι αὐτὰ ἀμισθία.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 45–47, 50–56, 58–66; Joannou (ed.), Fonti, II, 19–30 (nur Brieftext).
29) 260r–264r
- Verfasser
- Athanasius Alexenadrinus (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- Epistula canonica ad Ammun monachum cum commentariis.
- Titel (Vorlage)
- 260r Τοῦ ἁγίου ἀθανασίου ἐπιστολὴ πρὸς ἀμμοῦν μονάζοντα.
- Incipit
- 260r Πάντα μὲν καλὰ καὶ καθαρὰ …
- Explicit
- 264r φεύξεται εἰ μήτις λίαν ἠλίθιος.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 45–47, 50–56, 58–66; Joannou (ed.), Fonti, II, 19–30 (nur Brieftext).
30) 264r–265v
- Verfasser
- Athanasius Alexandrinus (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- Epistulae paschalis XXXIXae excerptum cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 2102.2.
- Titel (Vorlage)
- 264r Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἐννάτης <τριακοσισαστῆς> ἑορταστικῆς ἐπιστολῆς …
- Incipit
- 264r Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ περὶ μὲ τῶν αἱρετικῶν …
- Explicit
- 265v … εἰς τὸν τελευταῖον κανόνα τῶν ἁγίων ἀποστόλων.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 78–81; Joannou (ed.), Fonti, II, 71–76 (nur Brieftext).
31) 265v–267r
- Verfasser
- Athanasius Alexandrinus (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- Epistula ad Rufinianum episcopum cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 2107.
- Titel (Vorlage)
- 265v Τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολὴ πρὸς Ῥουφιανὸν ἐπίσκοπον.
- Incipit
- 265v Σὺ μὲν τὰ τῷ ὑιῷ ἀγαπημένῳ…
- Explicit
- 267r … καὶ ὁμολογείτωσαν τὴν ἐν νικαίᾳ πίστιν καὶ τὰ λοιπά.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- F. 267v vacat. Möglicherweise hat der Schreiber hier Platz für zwei weitere kanonische Briefe des Athanasios v. Alexandria gelassen (siehe Joannou, Fonti, II, siehe 80–84).
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 82–85; Joannou (ed.), Fonti, II, 71–78 (nur Brieftext).
32) 268r–277v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica I ad Amphilochium cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 2901.
- Titel (Vorlage)
- 268r Ἐπιστολαὶ κανονικαὶ τοῦ ἁγίου καὶ μεγάλου πατρὸς βασιλείου ἀρχιεπισκόπου καισαρείας καππαδοκίας· πρὸς τὸν ἁγίον ἀμφιλόχιον ἐπίσκοπον ἰκονίου τῆς μητροπόλεως φρυγίας.
- Incipit
- 268r Ἀνοήτῳ φησὶν ἐπερωτήσαντι σοφίαν …
- Explicit
- 277v … καὶ πολλὰ παρ᾿ ἐκείνων δυναμένων.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 88–93, 96–97, 99–103, 107–108, 110–114, 120–122, 124–126, 129–132, 134–137; Joannou (ed.), Fonti, II, 92–115 (nur Brieftext); Saint Basil, Correspondance. Tome II: Lettres CI–CCXVIII, texte établi et traduit par Yves Courtonne, 2e éd. Paris 2003, S. 120–131 (diese Hs. nicht herangezogen). Kanon ιςʹ in der Hs. ausgelassen.
33) 277v–287v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica II ad Amphilochium cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Text von Kanon ιζʹ bis ναʹ.
- Titel (Vorlage)
- 277v Δεύτερα ἐπιστολὴ τοῦ αὐτοῦ πρὸς τὸν αὐτόν.
- Incipit
- 277v Ἠρώτησας ἡμᾶς περὶ βιάνορος τοῦ …
- Explicit
- 287v … ὁ τρίγαμος μετὰ μέντοι διαστίξεων.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 143, 145–152, 154–159, 161–162, 164–166, 169–171, 173–177, 179–186, 188–192, 194–200, 202–204 (Text weicht ab); Joannou (ed.), Fonti, II, 117–138 (nur Brieftext; Text in der Hs. am Anfang stark gekürzt u. abweichende Zählung); Saint Basil, Correspondance. Tome II: Lettres CI–CCXVIII, texte établi et traduit par Yves Courtonne, 2e éd. Paris 2003, S. 154–164 (diese Hs. nicht herangezogen; Text weicht ab).
34) 287v–294r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica III ad Amphilochium cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Text von Kanon νβʹ bis πεʹ.
- Titel (Vorlage)
- 287v Τοῦ αὐτοῦ πρὸς τὸν αὐτὸν ἐπιστολὴ κανονικὴ τρίτος.
- Incipit
- 287v Τὸ κατὰ κληρικοὺς ἀδιορίστως οἱ κάνονες…
- Explicit
- 294r … τῆς αἰωνίου κατακρίσεως περισύσασθαι.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 206–213, 215–225, 228–236, 238–243, 245–246, 248, 250, 252–254; Joannou (ed.), Fonti, II, 142–159 (nur Brieftext).
35) 294r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica ad Amphilochium cum commentario Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon πςʹ.
- Titel (Vorlage)
- 294r Τοῦ αὐτοῦ ἐξ ἑτέρας πρὸς τὸν μακάριον ἀμφιλόχιον ἐπιστολὰς· περὶ βρωμάτων διαφορᾶς.
- Incipit
- 294r Τοῖς δε κομψοῖς ἐγκρατευταῖς [!].
- Explicit
- 294r … ὁ δὲ γευσαμενος ἐκ βίας οὐκ ἀνόμησεν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 257–258; Joannou (ed.), Fonti, II, 159–160 (nur Brieftext).
36) 294r–298r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica ad Diodorum Tarsensem cum commentario Zonarae et Theodori Balsamonis partim.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon πζʹ.
- Titel (Vorlage)
- 294r Ποῦ αὐτοῦ πρὸς διώδωρον ἐπίσκοπον τάρσου. Περὶ τοῦ δύου [!] ἀδελφὰς ἀγομένου εἰς γάμον.
- Incipit
- 294r Τῆς ἐπιστολῆς ταύτης ἐμήσθη …
- Explicit
- 298r …ἀλλ'ὅπου ἐτολμήθη ἐκεῖ καὶ ἐναπομεῖναι.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 259–268; Joannou (ed.), Fonti, II, 162–169 (nur Brieftext).
37) 298r–299r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica ad Gregorium presbyterum cum commentario.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon πηʹ.
- Titel (Vorlage)
- 298r Τοῦ αὐτοῦ πρὸς γρηγόριον πρεσβύτερον· ὥστε χωρισθῆναι αὐτὸν τοῦ συνοδικοῦ γυναῖου.
- Incipit
- 298r Ἐνέτυχόν σου τοῖς γράμμασι …
- Explicit
- 299r ὁ τῆς ἐν νικαίᾳ πρώτης κανὼν τρίτος.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 269–271; Joannou (ed.), Fonti, II, 169–172 (nur Brieftext).
38) 299r–300r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica ad episcopos suffraganeos cum commentario.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon πθʹ.
- Titel (Vorlage)
- 299r Τοῦ αὐτοῦ πρὸς τοὺς χωρεπισκόπους αὐτοῦ ὥστε μὴ γίνεσθαι χωρὶς αὐτοῦ ὑπηρέτας .
- Incipit
- 299r Πάνυ με λυπεῖ ὅτι ἐπιλελοιπάσιν …
- Explicit
- 300r … ἐπέχειν τοὺς χωρεπισκόπους φησίν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 275–277; Joannou (ed.), Fonti, II, 172–175 (nur Brieftext).
39) 300r–301v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica ad episcopos suffraganeos adversus simoniam cum commentario Zonarae et Theodori Balsamonis partim.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon Ϟʹ.
- Titel (Vorlage)
- 300r Τοῦ αὐτοῦ πρὸς τοὺς ὑφ᾿ ἑαυτὸν ἐπισκόπους ὥστε μὴ χειροτονεῖν ἐπὶ χρήμασιν.
- Incipit
- 300r Τὸ τοῦ πράγματος ἄτοπον περὶ οὗ γράφω …
- Explicit
- 301v … αἵματος ἔσονται καὶ κληθήσονται.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 278–281; Joannou (ed.), Fonti, II, 175–178 (nur Brieftext).
40) 301v–304v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica de Spiritu Sancto com commentario.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon Ϟαʹ.
- Titel (Vorlage)
- 301v Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κζʹ κεφαλ(αίου) τῶν περὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πρὸς τὸν μακάριον ἀμφιολόχιον γεγραμμένων.
- Incipit
- 301v Τῶν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ φυλαττομένων δογμάτων …
- Explicit
- 304v … τὸ τῆς πίστεως μυστήριον.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 283–289; Joannou (ed.), Fonti, II, 179–185 (nur Brieftext).
41) 304v–305r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistula canonica de scripturis sanctis cum commentario.
- Angaben zum Text
- CPG 2901. - Zugleich Kanon Ϟβʹ.
- Titel (Vorlage)
- 304v Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ κθʹ κεφαλ(αίου) τῆς αὐτῆς πραγματείας.
- Incipit
- 304v Πρός γε μὴν τὸ ἀμάρτυρον καὶ …
- Explicit
- 305r … οὕτω καὶ ἡ ἀρχαιότης τοῖς δόγμασιν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 292–294; Joannou (ed.), Fonti, II, 185–187 (nur Brieftext).
42) 305r–316r
- Verfasser
- Gregorius Nyssenus (GND-Nr.: 118541919).
- Titel
- Epistula canonica cum commentariis.
- Angaben zum Text
- CPG 3148.
- Titel (Vorlage)
- 305r Ἐπιστολὴ κανονικὰ τοῦ ἁγίου γρηγορίου ἐπισκόπου νύσσης πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις λητόϊον ἐπίσκοπον μελιτηνῆς.
- Incipit
- 305r Ἐν καὶ τούτο τῶν εἰς τὴν ἁγίαν ἑορτὴν…
- Explicit
- 316r … μὴ βουλομένην ἀναστεῖλαι τὴν ἀδικίαν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 295–304, 306–312, 314–317, 319–323, 326–329; Joannou (ed.), Fonti, II, 203–226 (nur Brieftext).
43) 316r–319r
- Verfasser
- Timotheus I Metropolita Alexandrinus.
- Titel
- Responsa canonica cum commentariis Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- CPG 2520.
- Titel (Vorlage)
- 316r Ἀποκρίσεις κανονικαὶ τιμοθέου τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου ἀλεξανδρείας ἑνὸς τῶν ρνʹ ἁγίων πατέρων τῶν ἐν κωνσταντινουπόλ(ει) συναθροισθέντων· πρὸς τοὺς προσενεχθείσας αὐτῷ ἐρωτήσεις παρὰ ἐπισκόπων καὶ κληρικῶν.
- Incipit
- 316r Ἐὰν παιδίον κατεχούμενον ὡς ἔτων …
- Explicit
- 319r ἐκ μείζονος καὶ τελειοτέρας.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 331–341; Joannou (ed.), Fonti, II, 238–252 (nur Brieftext).
44) 319r–v
- Verfasser
- Timotheus I Metropolita Alexandrinus.
- Titel
- Canon cum sancta Theophania in die domenica instaret.
- Angaben zum Text
- CPG 2678. - Zugleich Kanon αʹ.
- Titel (Vorlage)
- 319r Θεοφίλ(ου) ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας προσφώνασις τῶν θεοφανιῶν ἐπιστάντων ἐν κυριακῇ.
- Incipit
- 319v Καὶ τὸ ἕθος καὶ τὸ πρέπος …
- Explicit
- 319v … ἀπὸ ὥρας ἔννάτας ἐνταῦθα.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 342; Joannou (ed.), Fonti, II, 262–270 (nur Brieftext).
45) 319r–322r
- Verfasser
- Timotheus Alexandrinus (GND-Nr.: 100642675).
- Titel
- Commentarius quod accepit Ammun propter Lyco.
- Angaben zum Text
- CPG 2678. - Zugleich Kanon βʹ–<ι>ʹ.
- Titel (Vorlage)
- 319r Τοῦ αὐτοῦ ὑπομνηστικὸν ὅπερ ἔλαβεν ἀβνὼν διὰ τὸν λυκώ.
- Incipit
- 319r Περὶ τῶν κοινωνησάντων τοῖς ἀρειανοῖς …
- Explicit
- 322r … τῆς ἐκκλησίας ἰδιοποιείσθαι.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 342–350; Joannou (ed.), Fonti, II, 264–270 (nur Brieftext).
46) 322r
- Verfasser
- Timotheus Alexandrinus (GND-Nr.: 100642675).
- Titel
- Narratio de iis qui dicantur Cathari.
- Angaben zum Text
- CPG 2678. - Zugleich Kanon ιαʹ.
- Titel (Vorlage)
- 322r Τοῦ αὐτοῦ ἀφυγγίῳ περὶ τῶν λεγομένων καθαρῶν.
- Incipit
- 322r Δεδήλωκέ μοι ἡ σὴ εὐλαβεία …
- Explicit
- 322r … κανὼν ὀγδοός ἐστι τῆς πρώτης συνόδου.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 351; Joannou (ed.), Fonti, II, 271 (nur Brieftext).
47) 322r–v
- Verfasser
- Timotheus Alexandrinus (GND-Nr.: 100642675).
- Titel
- Epistula canonica ad Agathonem episcopum cum commentario Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- CPG 2678.
- Titel (Vorlage)
- 322r Ἀγαθῷ [!] ἐπισκόπῳ.
- Incipit
- 322r Ἀγνοῶν τοὺς τῆς ἐκκλησίας νόμους …
- Explicit
- 322v … πρὸς τὸ κρατοῦν ἢ τὸ κατεπεῖγον.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 352; Joannou (ed.), Fonti, II, 272–273 (nur Brieftext).
48) 322v
- Verfasser
- Johannes Zonaras (GND-Nr.: 118773151).
- Titel
- Epistula canonica ad Menam episcopum cum commentario Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- CPG 2678.
- Titel (Vorlage)
- 322v Τοῦ αὐτοῦ μηνᾷ ἐπισκόπῳ.
- Incipit
- 322v Νόμιμον πρᾶγμα πεποιήκασιν οἱ πρεσβύτεροι …
- Explicit
- 322v … καὶ τὴν σύστασιν ἐν τοῖς ὕμνοις.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 354; Joannou (ed.), Fonti, II, 273 (nur Brieftext).
49) 322v–323v, 325r–v
- Verfasser
- Cyrillus Metropolita Alexandrinus.
- Titel
- Epistula canonica ad Domnum cum commentariis Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- Kanon αʹ–γʹ.
- Titel (Vorlage)
- 322v Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν κυρίλλου ἀρχιεπισκόπου ἀλεχανδρείας· ἐπιστολὴ κανονικὴ πρὸς δόμνον.
- Incipit
- 322v Ἑκάστων τῶν καθ᾿ ἡμᾶς πραγμάτων …
- Explicit
- 325v … τῶν παραιτουμένων μᾶλλον εἰρῆσθαι νοηθήσεται.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 355–360; Joannou (ed.), Fonti, II, 276–281 (nur Brieftext).
50) 325v–326r
- Verfasser
- Cyrillus Metropolita Alexandrinus.
- Titel
- Epistula canonica ad episcopos africanos cum commentariis Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- Kanon δʹ–εʹ.
- Titel (Vorlage)
- 325v Τοῦ αὐτοῦ τοῖς κατὰ λιβύην καὶ πεντάπολ(ιν) ἐπισκόποις.
- Incipit
- 325v Παντὸς τοῦ χρησίμου καὶ ἀναγκαίου …
- Explicit
- 326r … κατηχουμένους ἢ τοὺς ἐπιτετιμημένους.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 361–362; Joannou (ed.), Fonti, II, 282–284 (nur Brieftext).
51) 326r–v
- Verfasser
- Gregorius Nazianzenus (GND-Nr.: 118541900).
- Titel
- Carminis dogmaticae excerptum de veris Scripturae libris cum commentario Theodori Balsamonis.
- Angaben zum Text
- CPG 3034.12 (ohne Kommentare).
- Titel (Vorlage)
- 326r Τοῦ ἁγίου γρηγορίου τοῦ θεολόγου ἐκ τῶν ἐμμετρίων αὐτοῦ ποιημάτων· περὶ τοῦ τίνα χρὴ ἀναγινώσκεσθαι βιβλία τῆς παλαιᾶς καὶ νέας διαθήκης.
- Incipit
- 326r Ὄφρα δὲ μὴ ξείνῃσι νόον …
- Explicit
- 326v … οὐ γνήσιον λογίζεται ἀλλὰ νόθον.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 355–360; Joannou (ed.), Fonti, II, 229–231 (nur Brieftext).
52) 326v–327r
- Verfasser
- Amphilochius Cappadox (GND-Nr.: 118648888).
- Titel
- Iamborum ad Seleucum excerptum canonicum.
- Angaben zum Text
- CPG 3230 (ohne Kommentare).
- Titel (Vorlage)
- 326v τοῦ ἀγίου ἀνφιλοχίου ἐπισκόπου ἰκονίου ἐκ τῶν πρὸς σέλευκον ἰαμβῶν· περὶ τῆς ὑποθέσεως.
- Incipit
- 326v Πλῆν ἀλλ᾿ ἐκεῖνο ποσμαθεῖν …
- Explicit
- 327r … ἂν εἴη τῶν θεοπνεύστων γραφῶν.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 365–367; Joannou (ed.), Fonti, II, 232–237 (nur Brieftext).
53) 327r–328r
- Verfasser
- Gennadius I., Patriarcha Constantinopolitanus (GND-Nr.: 118968246).
- Titel
- Epistula encyclica.
- Angaben zum Text
- CPG 5977.
- Titel (Vorlage)
- 327r Ἐγκύκλιος ἐπιστολὴ γενναδίου πατριάρχου κωνσταντινουπόλ(εως) καὶ τῆς σὺν αὐτῷ ἁγίας συνόδου πρὸς ἅπαντας τοὺς ὁσιωτάτους μητροπολίτας καὶ πρὸς τὸν πᾶπαν ῥώμης τῷ θεοφιλεστάτῳ συλλειτουργῷ τῷδε· γεννάδιος καὶ ἡ ἐνδημοῦσα τῇ βασιλευούσῃ κωνσταντινουπόλει νέᾳ ῥώμῃ ἁγία σύνοδος.
- Incipit
- 327r Ὁ δεσπότης ἡμῶν καὶ θεὸς …
- Explicit
- 328r … τῷ γενναδίῳ ὑπέγραψαν καὶ οἱ ἑβδομήκοντατρεῖς.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 368–374; Joannou (ed.), Fonti, II, 292–299 (nur Brieftext).
54) 328r–v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Epistulae ad Nicopolitas presbyteras excerptum canonicum.
- Angaben zum Text
- Textauszug mit kurzer Protheoriα.
- Titel (Vorlage)
- 328r Ἐκ τῆς πρὸς τοὺς νικοπολίτας ἐπιστολῆς τοῦ μεγάλου βασιλείου.
- Incipit
- 328r Ἡ ἐπιστολὴ διαλέγεται περὶ τοῦ … τί πεπόνθαμεν δεινὸν …
- Explicit
- 328v … ἀπὸ τοῦ αἵματος τούτου.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 386; Joannou (ed.), Fonti, II, 193–196 (nur Brieftext), vgl. auch Saint Basile, Lettres.Texte établi et traduit par Yves Courtonne, vol. 3, Paris 1966, ep. 240, S. 63, Z. 16–64, Z. 13 (diese Hs. nicht herangezogen).
55) 328v–329v
- Verfasser
- Nicolaus Grammaticus (GND-Nr.: 100955045).
- Titel
- Erotapokriseis (excerptum).
- Titel (Vorlage)
- 328v Ἐρωτήσεις καὶ ἀποκρίσεις τῶν ἐρωτήσεων γεγονυῖων παρὰ μοναχῶν ἔξω τῆς πόλεως ἀσκουμένων καὶ τῶν ἀποκρίσεων ἀπὸ τῆς ἐν κωνσταντινουπόλ(ει) εὑρηθείσης τηνικαῦτα συνόδου· ἧς προΐστατο ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης κυροῦ νικολ(άου) ἐπὶ τοῦ βασιλέως κυροῦ ἀλεξίου τοῦ κομνηνοῦ.
- Incipit
- 328v Εἰ χρὴ μοναχὸν εἰσιέναι …
- Explicit
- 329v … καὶ ἐκ τούτου σφαλλόμενοι, ἐπανορθωθήσονται.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 417–419, 421–425.
56 - Nachtrag) 329v
- Verfasser
- Ps.-Basilius Caesariensis.
- Titel
- De poenitentiae gradibus IV.
- Incipit
- 329v Ἰστέον ὅτι τέσσαρες εἰσὶ τόποι …
- Explicit
- 329v … ἕως πληρώσῃ τὸν ὡρισμένον χρόνον.
- Schrift / Schreiber
- Textergänzung aus der 1. Hälfte des 14. Jh.
- Textgestaltung
- Mit der Schrifttinte eingezeichnete Zierlinien zwischen den beiden Texten. Deren Initialbuchstaben sind auf den rechten Rand ausgerückt, sie sind jedoch durch den Beschnitt beschädigt.
- Edition
- Rhalles/Potles, IV, S. 405.
57 - Nachtrag) 329v
- Verfasser
- Nicolaus Grammaticus (GND-Nr.: 100955045).
- Titel
- Erotapocriseis canonicas (excerptum).
- Angaben zum Text
- Text bricht ab.
- Titel (Vorlage)
- 329v Τὰ ὀφέλλ(ιμα) ἐκκλησιαστικὰ κατὰ πεῦσιν καὶ ἀπόκρισιν, ζητηθέντα παρὰ τοῦ μοναχοῦ ἰω(άννου) καὶ ἡσυχαστοῦ τοῦ ἐν τῷ ἁγίῳ ὄρει [!], τῷ μακρίῳ πατριάρχῳ κωνσταντινουπόλεως κυρῷ νικολάῳ.
- Incipit
- 329v Ἰστέον ὅτι τέσσαρες εἰσὶ τόποι …
- Explicit
- 329v … ἔν τισι τῶν συγγεγραμ]μένων.
- Schrift / Schreiber
- Textergänzung aus der 1. Hälfte des 14. Jh.
- Textgestaltung
- Mit der Schrifttinte eingezeichnete Zierlinien zwischen den beiden Texten. Deren Initialbuchstaben sind auf den rechten Rand ausgerückt, sie sind jedoch durch den Beschnitt beschädigt.
- Edition
- Pitra 1876-91, IV, S. 477, Z. 22 –478, Z. 1.
- Bearbeitet von
- Dr. Lars Martin Hoffmann, Universitätsbibliothek Heidelberg, 2020.
Zitierempfehlung:
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 21. Beschreibung von: Dr. Lars Martin Hoffmann (Universitätsbibliothek Heidelberg), 2020.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.