Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 93
Zusammengesetzte Handschrift
Papier · 3, 191, 1 Bll. · 27,8 × 19,9 cm · Byzantinisches Reich · I. 12. Jh. / II. 1. Hälfte 12. Jh.
- Schlagwörter (GND)
- Theologie / Philosophie / Geschichtsschreibung / Glossar / Biologie.
- Diktyon-Nr.
- 65826.
1ar–1av | vacat | |
Ir | Schenkungsexlibris | |
Iv | vacat | |
1r | Titel | |
1v | Inhaltsangabe | |
Faszikel I | ||
1) | 2r | Iohannes Damascenus, De immaculato corpore |
2) | 2r–v | Pseudo-Caesarius, Quaestiones et responsiones |
3) | 2v–3v | Florilegia et definitiones |
4) | 4r–5v | Anastasius Sinaita, Hodegos |
5) | 6r–8r | Basilius, Asceticum |
6) | 8v–9v | Florilegia et definitiones |
Faszikel II | ||
10r | Inhaltsverzeichnis | |
7) | 10r | Marcus Antonius Polemon, In Cynaegirum |
8) | 10r | Anonymus, Notae chronologicae de rebus Constantinopolitanis |
9) | 10v–41v | Diogenes Laertius, Vitae philosophorum |
10) | 42r | Anonymus, Excerpta gnomologii |
11) | 42r–46v | Flavius Philostratus, De vitis philosophorum epitome |
12) | 47r–v | Iohannes Antiochenus, Excerpta Salmasiana I |
13) | 47v–52v | Anonymus, Excerpta Salmasiana II |
14) | 52v–55r | Agathias Scholasticus, Historiae |
15) | 55r–64r | Claudius Aelianus, Variae historiae |
16) | 64r–v | Heraclides Lembus, Excerpta politiarum |
17) | 64v–141v | Claudius Aelianus, De natura animalium |
18) | 141v–145r | Xenophon, Excerpta ex Cyropaedia |
19) | 145r–146v | Xenophon, Excerpta ex Anabasi |
20) | 146v–147r | Xenophon, Excerpta ex Apologia Socratis |
21) | 147r–v | Xenophon, Excerpta ex Agesilai Vita |
22) | 147v–151r | Xenophon, Excerpta ex Memorabilibus |
23) | 151r–191r | Herodotus, Historiae |
24) | 191v–192v | Anonymus, Breve chronicum Constantinopolitanum |
Kodikologische Beschreibung
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- Östliches Papier.
- Umfang
- 3, 191, 1 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 27,8 × 19,9 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- Hs. aus 2 Faszikeln zusammengesetzt (I. Bl. 2–9; II. Bl. 10–192). (I-1)1a + 1I + 11 + … + (I-1)193*.
- Foliierung
- Vatikanische Foliierung (f. 1–192). Die Bezeichnung der ungezählten Bll. folgt dem Digitalisat (1a, 193*).
- Zustand
- Schlecht erhalten: der Großteil der Blätter ist restauriert, viele sind nachträglich eingeklebt.
- Buchschmuck
- Die Hs. ist sehr schlicht gestaltet, Schmuck beschränkt sich auf rubrizierte Unterstreichungen und vereinzelte Initialen.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- f. 1r Capsa-Nr. [C.] 72(?) / 360; 93 hen. Collectae ex variis sententiae. Diogenes Laertius. Aelianus de animalibus. Et ex Herod.
Thucyd.Xenophonte excerpta. - f. 1v S. Joan. Damasceni de corpore et sanguinis Domini. Τοῦ ἁγίου Ιωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ περὶ τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ κυρίου καὶ …. - Stempel der BAV auf f. 2r und 192v; f. 2r Cod. Palat. 93.
- Einband
- Weißer Ledereinband der BAV aus der Zeit von Kardinalbibliothekar Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; späterer Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius IX. (Mitte) und Kardinalbibliothekar Angelo Mai (unten), vgl. Schunke, Einbände, II, S. 909 (dort mit falscher Angabe zur Einbandfarbe).
- Provenienz
- Konstantinopel / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte der Handschrift
- Aus dem Bestand von Henricus (Stephanus oder Scrimger; siehe Provenienzvermerk Hen auf 1r). Die Hs. ist wahrscheinlich ein Apograph von BAV, Vat. gr. 96 (vgl. Manafis, S. 113). In der Forschung wird angenommen, dass sie sich in der Mitte des 14. Jhs. in Konstantinopel befunden hat. Henricus sammelte viele Hss., die er später an Ulrich Fugger abtrat. Fuggers Bibliothek gelangte 1567 nach Heidelberg und wurde nach seinem Tod 1584 auch offiziell Bestandteil der Bibliotheca Palatina. Mit dieser wurde auch die vorliegende Hs. 1623 nach Rom gebracht, wo sie sich noch heute befindet.
- Literatur
- Stevenson, Graeci, S. 46f.; Katalog der Fuggerbibliothek „Catalogus Graecorum librorum“ (BAV, Pal. lat. 1950, f. 183r, 188r); Peter Van Nuffelen, John of Antioch, inflated and deflated. Or: how (not) to collect fragments of early
byzantine historians, in: Byzantion 82 (2012), S. 437–450; Tiziano Dorandi, Laertiana. Capitoli sulla tradizione manoscritta e sulla storia del testo delle Vite
dei filosofi di Diogene Laerzio, Berlin/New York 2009 (Beiträge zur Altertumskunde 264), S. 5f. (Sigle ψ); Panagiotis Manafis, (Re)writing History in Byzantium, A Critical Study of Collections of Historical Excerpts, London 2020, S. 112–113 (https://www.taylorfrancis.com/books/9780429351020, zuletzt besucht am 25.5.2020); Christiane Furrer-Piliod, Ὅροι καὶ ὑπόγραφαι. Collections alphabétiques de définitions profanes et sacrées, Vatikan 2000, S. 48–49.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
Faszikel I (Bl. 2–9)
- Sachtitel / Inhalt
- Theologisch-philosophische Sammlung.
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Byzantinisches Reich.
- Entstehungszeit
- 12. Jh. Aufgrund der Schrift, die der von Faszikel II ähnelt, kann die Hs. auch auf das 12. Jahrhundert datiert werden.
- Typus (Überlieferungsform)
- Faszikel.
- Beschreibstoff
- Östliches Papier.
- Umfang
- 8 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 27,8 × 19,9 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- IV9. Anhand fehlender Textstücke ist es möglich, dass nach f. 3 und 5 jeweils Blattverlust eingetreten ist.
- Foliierung
- Vatikanische Foliierung (f. 2–9) .
- Lagenzählung
- Keine Lagenzählung vorhanden.
- Zustand
- Schlecht erhalten: alle Blätter sind restauriert, Textverlust; der Text lässt auf fehlende Blätter schließen.
- Schriftraum
- 24 × 16–17 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- 35–40 Zeilen.
- Schriftart
- Fettaugenmode, Anlehnung an Beta-Gamma-Stil. Auffällig vor allem die weiten Bögen bei σ, κ und Akzenten sowie die weit nach oben ragenden τ und η. Häufig extreme Unterlängen in der letzten Zeile.
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- Ein einziger, unbekannter Schreiber.
- Buchgestaltung
- Der Faszikel ist sehr platzsparend beschrieben. Das Einsetzen eines neuen Textes ist oft kaum bemerkbar.
- Buchschmuck
- Die Hs. ist sehr schlicht gestaltet, Schmuck beschränkt sich auf rubrizierte Unterstreichungen und vereinzelte Initialen (nur f. 2r und 6r).
- Provenienz
- Konstantinopel / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte des Faszikels
- Der Faszikel scheint erst geraume Zeit nach der Entstehung mit dem Rest der heutigen Hs. verbunden worden zu sein. Die einzigen Hinweise darauf liefern die Beschädigungen an den Blättern.
Inhalt
1) 2r
- Verfasser
- Iohannes Damascenus (GND-Nr.: 118557971).
- Titel
- De immaculato corpore.
- TLG-Nummer
- 2934.052.
- Angaben zum Text
- CPG 8117.
- Titel (Vorlage)
- 2r Τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκήνου …
- Incipit
- 2r Τὸ τοῦ Κυριακοῦ σώματος ὃ μεταλαμβάνομεν …
- Explicit
- 2r … θανάτου δὲ μνήμη φθορά ἐστι. [Φθορά γὰρ] ὁ θάνατος, ἀλλ’ οὐ διαφθορά.
- Edition
- Migne PG 95, Sp. 405–412.
2) 2r–v
- Verfasser
- Pseudo-Caesarius (GND-Nr.: 118675249).
- Titel
- Quaestiones et Responsiones.
- TLG-Nummer
- 2868.001.
- Angaben zum Text
- CPG 7482. - Antwort 2 (verstümmelt: S. 12, Z. 8–19, die Frage fehlt), Frage und Antwort 3 (S. 13–14, Z. 1–63).
- Titel (Vorlage)
- 2r Ἐκ τοῦ Καισαρίου ἀδελ[φοῦ] τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου πρὸς τὰς προσενεχθείσας αὐτοῦ ἐρωτήσεως..
- Incipit
- 2r [Π]ᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον …
- Explicit
- 2v … ἐν τῇ θείᾳ τριάδι φανταζόμενον. ἦ ὡς Σαβέλιος συναλείφων καὶ συνχέων, υἱοπατρίαν ἀνοήτου παιδέυων.
- Edition
- Rudolf Riedinger, Pseudo-Kaisarios. Die Erotapokriseis, Berlin 1989, S. 12–14.
3) 2v–3v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Florilegia et Definitiones.
- Angaben zum Text
- Der Text umfasst die Definitionen ἀγαθόν bis ἐγκράτεια. Er bricht am Seitenende ab; Lagenverlust ist möglich.
- Titel (Vorlage)
- 2v ὅροι περὶ ἀγαθοῦ καὶ ἀγάπης.
- Incipit
- 2v ἀγαθόν ἐστιν, οὗ πάντα ἐφίεται. ἀγαθός ἐστιν ὁ χωρὶς αἰτήσεως…
- Explicit
- 3v καὶ τοῦ ἀμετεωρίστου ἔχειν πρὸς Θεὸν σύμ.
- Edition
- Christiane Furrer-Piliod, Ὅροι καὶ ὑπόγραφαι. Collections alphabétiques de définitions profanes et sacrées, Vatikan 2000, S. 72–107 (Hs. erwähnt als Sigle p1).
4) 4r–5v
- Verfasser
- Anastasius Sinaita (GND-Nr.: 10093630X).
- Titel
- Hodegos.
- TLG-Nummer
- 2896.001.
- Angaben zum Text
- CPG 7745a. - Die Hs. enthält nur einen Teil des Werkes (2. Kapitel).
- Incipit
- 4r Εἰ καὶ ἐκαινοτόμησε τὴν φύσιν ἀσπόρου γεννηθείς, ἀλλ’ ὅμως μετὰ τὸν τόκον τὴν αὔξησιν τῆς ἡλικίας…
- Explicit
- 5v … ποίησον δὲ πλίνθον σύνθετον ἐκ γῆς καὶ ὕδατος, καὶ εὐχερῶς φθείρεται.
- Textgestaltung
- Weder Anfang noch Ende des Textes sind gekennzeichnet; Blattverlust ist möglich.
- Edition
- Karl-Heinz Uthemann, Anastasius Sinaïtae viae dux, Turnhout 1981 (CCSG 8), S. 53–73 (Hs. nicht erwähnt).
5) 6r–8r
- Verfasser
- Basilius (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Asceticum.
- TLG-Nummer
- 2040.048.
- Angaben zum Text
- Die Hs. liefert viele Fragen und Antworten: Migne PG 31, Sp. 1028 (Z. 29–31), Sp. 1280 (Z. 16–17), Sp. 1285, inc. Πῶς περισσεύει τις ἐν τῷ ἔργῳ τοῦ Κυρίου πάντοτε; col. 640, inc. Ὥσπερ γὰρ φύσις τις ὕδατος πολλοῖς ὁλκοῖς, expl. Οὐκ εἶδον γαστρὶ μάργον; col. 1117, inc. Τί ἐστι Ῥακά. Ἐπιχώριον ῥῆμα ἠπιωτέρας ὕβρεως, πρὸς τοὺς οἰκειοτέρους λαμβανόμενον; ebd., inc. τίς ὁ κενόδοξος, καὶ τίς ὁ ἀνθρωπάρεσκος, expl. κἂν ἀτιμίας ἄξιον ᾖ τὸ γινόμενον; col. 1120, inc. τίς ἐστιν ὁ ὑψηλόφρων, καὶ τίς ὁ ἀλαζὼν, καὶ τίς ὁ ὑπερήφανος, τίς δὲ ὁ τετυφωμένος
ἢ τίς ὁ πεφυσιωμένος, expl. Τετύφωται, μηδὲν ἐπιστάμενος; ebda., inc. Ποία διαφορὰ πικρίας, καὶ θυμοῦ, καὶ ὀργῆς, καὶ παροξυσμοῦ, expl. δεινοτέραν τῆς
κακίας ἐμφαίνει; col. 1129, inc. Τί ἐστιν ἔρις, καὶ τί ἐστιν ἐριθεία, expl. κατὰ τῶν ἐνοχλουσῶν ἡδονῶν; und viele andere.
7r unten Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῶν ἠθικῶν, inc. Μακάριος ὁ τὰ πλείστου ἄξια κεκτημένος, ὁ τῶν ἀναφαιρέτων Migne PG 29, Sp. 216, Z. 40–348, Z.9.
- Titel (Vorlage)
- 6r Ἐκ τῶν ἀσκητικῶν τοῦ ἁγίου καὶ μεγάλου πατρὸς ἡμῶν βασιλείου.
- Incipit
- 6r ὅρος Χριστιανισμοῦ, μίμησις Χριστοῦ ἐν τῷ μέτρῳ τῆς ἐνανθρωπήσεως, κατὰ τὸ ἐπιβάλλον τῇ ἑκάστου κλήσει … τῇ καρδίᾳ ὁ μὲν λαμβανόμενος ἑαυτοῦ ἐπὶ ἀθετήσει ἐντολῆς Θεοῦ, ἢ ἐλλείψει, ἢ ἀμελείᾳ.
- Explicit
- 8r ... οὐ σώζεται διὰ τὴν ὁπλητικὴν δύναμιν, ἀλλὰ διὰ τὴν θείαν χειραγωγίαν.
- Textgestaltung
- Verschiedene Textstellen des Basilius sind miteinander verknüpft, ohne dass der Beginn einer neuen gekennzeichnet wäre.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Ursprüngliche Überschrift ist kaum noch lesbar; von späterer Hand wurde sie darunter gesetzt.
- Edition
- Migne PG 31 und 29.
6) 8v–9v
- Titel
- Florilegia et Definitiones.
- Titel (Vorlage)
- 8v Ὅροι κατὰ στοιχεῖον.
- Incipit
- 8v Τί ἐστιν ἀγαθόν; οὐ πάντες ἐφίενται.
- Explicit
- 9v Τί ἐστιν πνεῦμα; ἀναθυμίασις ξηρὰ καὶ θέρμη.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Zahlreiche abgekürzte Annotationen auf 8v.
- Edition
- Christiane Furrer-Piliod, Ὅροι καὶ ὑπόγραφαι. Collections alphabétiques de définitions profanes et sacrées, Vatikan 2000, S. 72–107 (Hs. erwähnt als Sigle p2).
Faszikel II (Bl. 10–192)
- Sachtitel / Inhalt
- Historische Sammelhandschrift.
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Byzantinisches Reich.
- Entstehungszeit
- 1. Hälfte 12. Jh. Die Subskription f. 10r weist auf 1152 als Terminus ante quem (vgl. Dorandi 2009, S. 5) hin. Biedl datierte die Hs. wegen einer Bemerkung (f. 191bv) auf das Jahr 1338, doch Wilson wies nach, dass dieser Hinweis jünger sei als der Rest der Hs. (vgl. Manafis, S. 113). Daher ist die erste Hälfte des 12. Jahrhunderts wahrscheinlich.
- Typus (Überlieferungsform)
- Faszikel.
- Beschreibstoff
- Östliches Papier.
- Umfang
- 183 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 27,8 × 19,9 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- 22 IV185 + (IV-3)190 + I192. 3 Blätter entfernt hinter 190. Wegen Ersatzfalzen ist die originale Bindung nicht mehr nachvollziehbar.
- Foliierung
- Vatikanische Foliierung (f. 10–192) .
- Lagenzählung
- Keine Lagenzählung vorhanden.
- Zustand
- Schlecht erhalten: der Großteil der Blätter ist restauriert, viele sind nachträglich eingeklebt. Die Beschädigungen auf Blatt 10 zeigen, dass dieses geraume Zeit den Anfang gebildet hat und der erste Faszikel erst wesentlich später davor gebunden wurde.
- Schriftraum
- 26,3 × 17,5 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- ca. 37 Zeilen.
- Schriftart
- Hand 1: f. 10r–62v Fettaugenmode, Anlehnung an Beta-Gamma-Stil. Auffällig vor allem die weiten Bögen bei σ, κ und Akzenten sowie die weit nach oben ragenden τ und η. Häufig extreme Unterlängen in der letzten Zeile. Hand 2: 63r–191: sehr ähnlich wie Hand 1, also vermutlich zeitlich sehr nahe, aber mit kleinerem Schriftspiegel und größerem Zeilenabstand. Hand 3: chronologische Angaben auf 10r und 192v. Hand 4: 191v–192r, sehr kleine Schrift. Hand 5: 192v (unterer Teil): sehr ungeübte Schrift.
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- Laut Manafis, S. 113 nur ein oder zwei Hände; tatsächlich dürften es noch mehr sein. Die erste Hand könnte dieselbe sein wie in Faszikel I.
- Buchgestaltung
- Im ersten Teil sehr schlichte, platzsparende Gestaltung; ab f. 63 veränderte Optik (siehe Schrift).
- Buchschmuck
- Die Hs. ist sehr schlicht gestaltet, Schmuck beschränkt sich auf rubrizierte Unterstreichungen und vereinzelte Initialen. Die letzten Werke haben prunkvollere Überschriften.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- f. 159r, 169v, 179v, 182v Zeichnung von Frauenköpfen mit den Namen von einigen Musen (neueren Datums). f. 10r Inhaltsverzeichnis (der obere Teil wurde wohl beim Binden abgeschnitten): Λαερτίου Διογεν. βίοι φιλοσόφων […] Διονυσίου Ἁλικαρνάσεου ἀρχαιολογία ῥωμαική. Δίων τοῦ Κοκκειανοῦ ἀρχιολογίας Ῥωμαικῆς. Nicht alle Bestandteile des Inhaltsverzeichnisses wurden in der Hs. gefunden.
- Provenienz
- Konstantinopel / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte des Faszikels
- Der Faszikel entstand vor 1152. In der Forschung wird angenommen, dass die Hs. sich mindestens bis zur Mitte des 14. Jhs. in Konstantinopel befunden hat. Einige Annotationen (f. 10r und f. 192v) sind dort eingefügt worden.
Inhalt
7) 10r
- Verfasser
- Marcus Antonius Polemon (GND-Nr.: 11943511X).
- Titel
- In Cynaegirum.
- TLG-Nummer
- 1617.003.
- Angaben zum Text
- Text bricht mitten im Satz ab.
- Titel (Vorlage)
- 10r Πολέμωνος σοφίστου εἰς Κυναίγειρον καὶ Καλλίμαχον. Νόμου ὄντος ἀθήνησι τοῦ ἄριστα ἀποθανόντος ἐν πολέμω τὸν [πατέρα λέγειν τὸν ἐπιτάφιον] καλλιμάχου καὶ κυναιγείρου πατὴρ δικάζονται.
- Incipit
- 10r Ἐπειδὴ τά τε ἀλλα χρὴ καὶ οἰκεῖον εἶναι τοῖς κειμένοις.
- Explicit
- 10r οὐκοῦν ὁ μὲν ἱκανῶς τετίμηται καὶ τοὔνομα τῆς ἀρχῆς ἔχων.
- Edition
- Polemone di Laodicea, Le declamazioni per Cinegiro e per Callimaco, Introduzione, traduzione e commento a cura di Alessandro De Martini, Alessandria 2019, S. 60–62.
8) 10r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Notae chronologicae de rebus Constantinopolitanis.
- Angaben zum Text
- Text berichtet über Ereignisse der Jahre 1152, 1154, und 1182.
- Incipit
- 10r Μηνὶ Ἂπρίλλ[ίῳ] εἰς τὰς Θ’.
- Explicit
- 10r … ὁ μουρτάτος Ἀνδρόνικος καὶ ἐτυράννησεν.
- Schrift / Schreiber
- Wahrscheinlich spätere Annotation; dieselbe Hand kommt sonst nur auf f. 192v vor.
- Edition
- Artur Biedl, Das große Exzerpt Φ. Zur Textgeschichte des Laertios Diogenes, Vatikan 1955 (Studi e Testi 184), S. 86–87.
9) 10v–41v
- Verfasser
- Diogenes Laertius (GND-Nr.: 118525859).
- Titel
- Vitae philosophorum.
- TLG-Nummer
- 0004.001.
- Angaben zum Text
- Hs. enthält Auszüge aus Philosophenviten.
- Titel (Vorlage)
- 10v Λαερτίου Διογένους βίοι φιλοσόφων τόμος πρῶτος.
- Incipit
- 10v Τὸ τῆς φιλοσοφίας γένος ἔνιοι φασίν, ἀπὸ βαρβάρων ἄρξαι.
- Explicit
- 41v κυθριδίου, ἵν’ ὅταν βούλωμαι πολυτελεύσασθαι δύνωμαι, πάθη ὑπερβολῆς οὐ καταλιποντ. τοῦ ἐν αὐτοῖς μεγέθους.
- Textgestaltung
- Die Namen der besprochenen Personen stehen in griechischer Schrift am Rande.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- 26r Annotation oben: haec infra repetita, octavo ab hinc folio, a tergo; 33v Haec eadem supra, octavo ab hinc folio; freihändiger Rahmen um den Text.
- Edition
- Diogenis Laertii Vitae philosophorum, edidit Miroslav Markovich, Stuttgart/Leipzig 1999, S. 5–717 (Hs. herangezogen als Sigle Ψ).
10) 42r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Excerpta gnomologii.
- Titel (Vorlage)
- 42r Διονύσιος ὁ τοῦ κιθαρώδου ευδοκιμοῦντος, μισθὸν ἐπηγγείλατο …
- Incipit
- 42r δημώναξ ἀξιοῦντων τινῶν προτιμᾶσθαι διὰ τὴν τῶν προγόνων εὐγένειαν.
- Explicit
- 42r ἄξιος εἶ κατὰ δικῆς, εἰ δὲ ἄδικα, καὶ οὕτως.
- Textgestaltung
- Direkt zu Beginn des neuen Blattes beginnt dieser Text samt vorangehender Überschrift mit linearem Ornament.
11) 42r–46v
- Verfasser
- Flavius Philostratus (GND-Nr.: 118594044).
- Titel
- De vitis philosophorum epitome.
- TLG-Nummer
- 0638.003.
- Angaben zum Text
- Diese Kurzfassung der Philosophenviten nach Philostrat umfasst Gorgias, Dion, Favorinus, Hippias, Prodikos, Antiphon, Kritias, Isokrates, Aischines, Dionysios, Polemon, Antiochos, Varro, Hermogenes, Philagros, Aristeides, Polydeukes, Apollonios, Hermokrates, Hippodromos, Demosthenes. Auf 46r–v erscheinen (laut Manafis, S. 113, der daraus separate Texte macht) Exzerpte aus zwei Demosthenes-Viten von Zosimus und eine anonyme Philipp-Vita.
- Titel (Vorlage)
- 42r Φιλοστράτου βίοι σοφιστῶν.
- Incipit
- 42r Γοργίας Λεοντῖνος πρῶτος ἤρξεατο τῶν σχεδίων λόγων.
- Explicit
- 46v …κτήση τοὺς συγγενέας.
- Textgestaltung
- Die einzelnen Viten sind durch eine kurze Lücke in der Zeile und ein Schlusszeichen getrennt; am Rand steht der Name des jeweiligen Protagonisten.
12) 47r–v
- Verfasser
- Iohannes Antiochenus (GND-Nr.: 118902733).
- Titel
- Excerpta Salmasiana I.
- TLG-Nummer
- 4394.001.
- Titel (Vorlage)
- 47v ἀρχαιολογία Ἰωάννου Ἀντιοχέως ἔχουσα καὶ διασάφησιν τῶν μυθευομένων.
- Incipit
- 47r Ὁ παρ’ Ἕλλησιν ἀρχαῖος Ὤγυγος …
- Explicit
- 47v ὃν Ἕλληνες Καμβύσην καλοῦσιν, ἦν στρατηγὸς.
- Edition
- Ioannis Antiocheni Fragmenta omnia quae supersunt, recensuit anglice vertit indicibus instruxit Sergei Mariev, Berlin/New York 2008, S. 4–10 (Hs. als Sigle A herangezogen).
13) 47v–52v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Excerpta Salmasiana II.
- Incipit
- 47v Ἐκ τῆς φυλῆς Σὴμ τοῦ υἱοῦ Νῶε ἐγένετό τις Νεβρῶ κυνηγὸς πρῶτος.
- Explicit
- 52v …παρ’ἡμῖν Ἰωνᾶς εἶναι λέγεται.
- Edition
- Karl Müller, Fragmenta Historicorum Graecorum, vol. 4, Paris 1851, ab S. 541.
14) 52v–55r
- Verfasser
- Agathias Scholasticus (GND-Nr.: 118647237).
- Titel
- Historiae.
- TLG-Nummer
- 4024.001.
- Angaben zum Text
- Hs. enthält nur Auszüge aus dem Werk des Agathias.
- Titel (Vorlage)
- 52v Ἀγαθίας.
- Incipit
- 52v Οἱ νῦν λεγόμενοι Φράγγοι; γερμανοὶ τὸ παλαιὸν ἐκαλοῦντο.
- Explicit
- 55r …ὑπ’ἀλλήλων ἀπώλοντο.
- Edition
- Agathiae Myrinaei Historiarum libri quinque, recensuit Rudolfus Keydell, Berlin 1967 (Hs. erwähnt als Sigle D).
15) 55r–64r
- Verfasser
- Claudius Aelianus (GND-Nr.: 119160285).
- Titel
- Variae historiae.
- TLG-Nummer
- 0545.002.
- Titel (Vorlage)
- 55r αἰλιανοῦ ποικίλαι ἱστορίων.
- Incipit
- 55r Δεινοὶ κατὰ κοιλίαν εἰσιν αἱ πολύποδες.
- Explicit
- 64r ἀπήντησε δὲ ἄρα καὶ τούτῳ τιμωρὸς ὁ τῆς κόρης οἰστὸς ὁ ἕτερος.
- Textgestaltung
- Überschrift ist vierfach unterstrichen.
- Edition
- Ailianos, Vermischte Forschung, Griechisch-deutsch, herausgegeben und übersetzt von Kai Brodersen, Berlin/Boston 2018, S. 30–35.
16) 64r–v
- Verfasser
- Heraclides Lembus (GND-Nr.: 102394962).
- Titel
- Excerpta politiarum.
- TLG-Nummer
- 1407.001.
- Angaben zum Text
- Einige Exzerpte aus der Edition; andere sind nicht ediert.
1: uned., inc. Ὅταν τελευτήσεν βασιλεὺς ἐν Λακεδαίμονι, 2: uned., inc. Μίνος ἐν Κρήτῃ…, 3: inc. Ἀρκεσιλάου Κυρήνην βασιλεύοντος; es folgen weitere, u.a. 75, 71, 72.
- Incipit
- 64r ὅταν τελευτήσεν βασιλεὺς ἐν Λακεδαίμονι.
- Explicit
- 64v … ὕστερον δὲ κατὰ ἄλλην ἐμπορίαν ἐλθόντα εὑρεῖν τοῦτον ἄθικτον.
- Edition
- Mervin R. Dilts, Heraclidis Lembi excerpta politiarum, Durham 1971 (Greek, Roman and Byzantine Monographs 5), S. 14–40.
17) 64v–141v
- Verfasser
- Claudius Aelianus (GND-Nr.: 119160285).
- Titel
- De natura animalium.
- TLG-Nummer
- 0545.006.
- Angaben zum Text
- Das Werk ist fast vollständig erhalten; es fehlen Prooimium und Epilog sowie vom 17. Buch die Kapitel 32–47.
- Titel (Vorlage)
- 64v τοῦ αὐτοῦ περὶ ζώων ἰδιότητος.
- Incipit
- 64v ἐν τῇ διομηδία νήσῳ, ἐρωδιοὺς φασὶν εἰναι πολλοὺς, οἳ τοὺς μὲν βαρβάρους, οὔτε ἀδικοῦσιν οὔτε προσίασιν αὐτοῖς…
- Explicit
- 64v ἡ δὲ πεδιὰς ἔτι καὶ μᾶλλον ἡ πρὸς τῷ ποταμῷ.
- Edition
- Manuela García Valdés/Luis Alfonso Llera Fueyo/Lucía Rodríguez-Noriega Guillén, Claudius Aelianus de natura animalium , Berlin 2009, S. 1–421.
18) 141v–145r
- Verfasser
- Xenophon (GND-Nr.: 118635808).
- Titel
- Excerpta ex Cyropaedia.
- TLG-Nummer
- 0032.007.
- Angaben zum Text
- Der Text ist zusammengesetzt aus verschiedenen Bestandteilen, Teile finden sich bei Constantinus Porphyrogenitus (De virtutibus et vitiis, TLG 3023.002, Anton Gerard Roos / Theodor Büttner-Wobst, Berlin 1910, Vol. 2, Teil 2, S. 47–60); der erste Satz ist aus Iohannes Stobaeus (Anthologium, TLG 2037.001, Buch 4, Kap. 2); es folgen einige unedierte Absätze.
- Titel (Vorlage)
- 141v Ἀπὸ τῆς Ξενοφῶντος Κύρου παιδείας.
- Incipit
- 141v Παίειν μὲν δεῖ τὸν ὁμέσε γινόμενον φυλάξασθαι δὲ τὸ περιφερόμενον. (Buch 1, Kap. 2, § 7).
- Explicit
- 145r ἀντερείδῃ τὸ δάπεδον, ἀλλ’ ὑπείκουσι αἱ τάπιδες (Buch 7, Kap. 4, § 4).
- Textgestaltung
- Die Xenophon-Exzerpte stehen in Zusammenhang und sind voneinander kaum merklich getrennt.
19) 145r–146v
- Verfasser
- Xenophon (GND-Nr.: 118635808).
- Titel
- Excerpta ex Anabasi.
- Titel (Vorlage)
- 145r Ἁνάβασις.
- Incipit
- 145r Μαίαδνρος ὁ ποταμὸς ρεῖ διὰ τῆς Κελαινῶν χώρης (Buch 1, Kap. 2, § 7).
- Explicit
- 146v καὶ ἐκ μετριου πότου οἰνόφλυγα.
20) 146v–147r
- Verfasser
- Xenophon (GND-Nr.: 118635808).
- Titel
- Excerpta ex Apologia Socratis.
- Titel (Vorlage)
- 146v Ἀπὸ τοῦ βίου Σωκράτους.
- Incipit
- 146v Ἀξιούντων σωκράτης τῶν ἑταίρων ἐκκλεταί αὐτὸν.
- Explicit
- 147r …ταῦτα εἰπὼν οὐκ ἐψεύσατο. (§ 31).
- Textgestaltung
- Die Initiale fehlt und die Überschrift steht nur am Rand. So ist der Textbeginn kaum zu finden.
21) 147r–147v
- Verfasser
- Xenophon (GND-Nr.: 118635808).
- Titel
- Excerpta ex Agesilai vita.
- Titel (Vorlage)
- 147r ἀπὸ τοῦ βίου ἀγησιλάου.
- Incipit
- 147r Ἀγησίλαος πολεμῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ (Kap. 1, § 28).
- Explicit
- 147v εὐτυχῶν δὲ πρᾶος εἶναι (Kap. 11, § 2).
22) 147v–151r
- Verfasser
- Xenophon (GND-Nr.: 118635808).
- Titel
- Excerpta ex Memorabilibus.
- Incipit
- 147v Ἔλεγε Σωκράτης∙ Ἆρ’ ὥσπερ οἱ τ’ἀνθρώπεια (Buch 1, Kap. 1, § 15).
- Explicit
- 151r … ὁ δὲ ἥλιος τὸν πάντα χρόνον πάντων λαμπρότατος ὢν διαμένει (Buch 4, Kap. 7, § 7).
23) 151r–191r
- Verfasser
- Herodotus (GND-Nr.: 118549855).
- Titel
- Historiae.
- TLG-Nummer
- 0016.002.
- Angaben zum Text
- Buch 1: f. 151r–159r Kleio, f. 159r–169v Euterpe; Buch 3: f. 169v–175v Thaleia, f. 175v–179v Melpomene, f. 175v–182v Terpsichore, f. 182v–191r Erato. Die Hs. hat Exzerpte, die weit vom Standardtext abweichen.
- Titel (Vorlage)
- 151r Ἡροδότου Κλειώ.
- Incipit
- 151r Οἱ Φοίνικες ἀπὸ ἐρυθρᾶς θαλάσσης …
- Explicit
- 191r … ἀφικομένης δὲ ἐς αὐτοὺς Μηδείας.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- f. 162r haec infra repetuntur, nono abhinc folio, Durchstreichung des Textes bis f. 165v; f. 170r Eadem supra, nono abhinc folio.
- Edition
- Herodoti historiae, recognovit brevique adnotatione critica instruxit Nigel G. Wilson, Oxford 2015, 2 Vols. (Hs. nicht herangezogen).
24) 191v–192v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Breve chronicum Constantinopolitanum.
- Angaben zum Text
- Enthält Daten der Geschichte Konstantinopels, inklusive der Eroberung 1204.
- Incipit
- 192v Ἀλέξιος ὁ Μούρτζουφλος ἐκράτησε μῆνας βʹ.
- Explicit
- 192v τὰ δὲ ἀναρρύσεως αὐτῆς [τῆς Πὀλεως] ἔτη μέχρι συμπληρώσεως τῆς παρελθούσης ϛʹ (ἰνδικτιῶνος) εἰσὶν οζʹ.
- Textgestaltung
- f. 191v–192r vierspaltiger Text mit vielen Abkürzungen und Streichungen, wobei 192r kaum noch lesbar ist, 192v oben einspaltig, mit vielen Zahlen; darunter zusammenhanglose Schreibübungen von ungeübter Hand.
- Edition
- Peter Schreiner, Die Byzantinischen Kleinchroniken, 1. Teil Einleitung und Text, Wien 1975, S. 174–175.
- Bearbeitet von
- Vinzenz Gottlieb, Universitätsbibliothek Heidelberg, 03.11.2020.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.