Literaturverzeichnis

Verzeichnis der abgekürzt zitierten Literatur im Katalogisierungsprojekt „Erschließung von 876 mittelalterlichen und frühneuzeitlichen lateinischen Handschriften der Heidelberger Bibliotheca Palatina in der Vatikanischen Bibliothek in Rom (2014ff.)“

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
AA SS
Acta sanctorum, begr. von Johannes Bollandus / Godefridus Henschenius, Antwerpen u.a. 1643ff. (Online-Ausgabe)
Abbondanza, Arsendi
Roberto Abbondanza, Art. Rainiero Arsendi, in: DBI 4, 1962, S. 333-339
Abbondanza, Baldovini
Roberto Abbondanza, Art. Baldovini, Iacopo, in: DBI 5, 1963, S. 521-525
AfkKR
Archiv für katholisches Kirchenrecht
AH
Analecta hymnica medii aevi, hrsg. von Guido Maria Dreves / Clemens Blume / Henry Marriott Bannister, 55 Bde., Leipzig 1886–1922; 2 Registerbde., hrsg. von Max Lütolf, Bern/München 1978 (Online-Ausgabe)
Ausst.-Kat. Palatina
Bibliotheca Palatina. Katalog zur Ausstellung vom 8. Juli bis 2. November 1986, Heiliggeistkirche Heidelberg, Text- u. Bildbd., hrsg. von Elmar Mittler, Heidelberg 1986
Authenticum, hrsg. von Heimbach
Authenticum. Novellarum constitutionum Iustiniani versio vulgata, 2 Bde., hrsg. von Gustav Ernst Heimbach, Leipzig 1846/51
Backes, Leben
Martina Backes, Das literarische Leben am kurpfälzischen Hof zu Heidelberg im 15. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Gönnerforschung des Spätmittelalters, Tübingen 1992 (Hermaea N.F. 68)
Backes, Margarethe
Martina Backes, Margarethe von Savoyen und ihre literarischen Interessen. Erfolge und Probleme mediävistischer GönnerInnenforschung, in: Starke Frauen? Adelige Damen im Südwesten des spätmittelalterlichen Reiches, hrsg. von Klaus Oschema / Peter Rückert / Anja Thaller, Stuttgart 2022, S. 158–166
Baldani, La Pittura
Renato Baldani, La Pittura a Bologna nel seccolo XIV, in: Documenti e studi 3 (1909), S. 373-485
Bannister
Henry Marriott Bannister, Monumenti vaticani di paleografia musicale latina, Leipzig 1913 (Codices e Vaticanis selecti 12)
Bartsch, Handschriften
Karl Bartsch, Die altdeutschen Handschriften der Universitäts-Bibliothek in Heidelberg, Heidelberg 1887 (Katalog der Handschriften der Universitäts-Bibliothek in Heidelberg 1)
Battelli, Ricerche
Giulio Battelli, Ricerche sulla pecia nei codici del „Digestum Vetus“, in: Studi di paleografia, diplomatica, storia e araldica in onore di Cesare Manaresi, Mailand 1953, S. 309-330 (Wiederabdr. in: ders.: Scritti scelti. Codici, documenti, archivi, Rom 1975, S. 149-170)
BBKL
Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon. Begründet und herausgegeben von Friedrich Wilhelm Bautz †. Fortgeführt von Traugott Bautz, 14 Bde., Hamm und Herzberg 1970-1998
Bernal Palacios, El profesor
Arturo Bernal Palacios, El profesor, Antonio de Gentilibus, y su ,Repertorium alphabeticum iuris', in: Bulletin of Medieval Canon Law 19 (1989), S. 33–50
Berschin, Palatina
Walter Berschin, Die Palatina in der Vaticana. Eine deutsche Bibliothek in Rom, Stuttgart / Zürich 1992
Bertelsmeier-Kierst, Fürstinnen
Christa Bertelsmeier-Kierst, Fürstinnen und ihr Anteil am literarischen Kulturtransfer im deutschen Südwesten vor 1500, in: Starke Frauen? Adelige Damen im Südwesten des spätmittelalterlichen Reiches, hrsg. von Klaus Oschema / Peter Rückert / Anja Thaller, Stuttgart 2022, S. 167–188
Bertram, Abdankung
Martin Bertram, Die Abdankung Papst Cölestins V. (1294) und die Kanonisten, in: ZRG KA 56 (1970), S. 1-101
Bertram, Handschriften
Martin Bertram, Dekorierte Handschriften der Dekretalen Gregors IX. (Liber Extra) aus der Sicht der Text- und Handschriftenforschung, in: Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft 35 (2008), S. 31-43, 45-65
Bertram, Kanonisten
Martin Bertram, Kanonisten und ihre Texte (1234 bis Mitte 14. Jh.). 18 Aufsätze und 14 Exkurse, Leiden 2013 (Education and Society in the Middle Ages and Renaissance 43)
Bertram, Signaturenliste
Martin Bertram, Signaturenliste der Handschriften der Dekretalen Gregors IX. (Liber Extra). Neubearbeitung April 2014 (Online-Publikationen des Deutschen Historischen Instituts in Rom) (Online-Ausgabe)
Bethmann, Nachrichten
Ludwig Konrad Bethmann, Nachrichten über die von ihm für die „Monumenta Germaniae historica“ benutzten Sammlungen von Handschriften und Urkunden Italiens, aus dem Jahre 1854, in: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 12 (1874), S. 201-426
BHL
Bibliotheca hagiographica Latina antiquae et mediae aetatis, hrsg. von d. Société des Bollandistes, 2 Bde., Brüssel 1899–1901 (Subsidia hagiographica 6); Supplementum, hrsg. von d. Société des Bollandistes, Brüssel 1911 (Subsidia hagiographica 12); Novum Supplementum, hrsg. von Henryk Fros, Brüssel 1986 (Subsidia hagiographica 70)
BHM
Bernard Lambert, Bibliotheca Hieronymiana manuscripta. La tradition manuscrite des œuvres de saint Jérôme, 4 Bde., Steenbrugge 1969–1972 (Instrumenta patristica 4)
Bianca, La biblioteca
Concetta Bianca, La biblioteca della famiglia Manetti, in: Dignitas et excellentia hominis. Atti del convegno internazionale di studi su Giannozzo Manetti (Georgetown University – Kent State University, Fiesole – Firenze, 18–20 giugno 2007), hrsg. von Stefano Ugo Baldassari, Florenz 2008, S. 105–116
Biblia sacra
Biblia sacra iuxta vulgatam versionem, hrsg. von Robert Weber, verbessert von Roger Gryson, 5. verb. Aufl., Stuttgart 2007
Bischoff, Hss. 9. Jh.
Bernhard Bischoff, Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts (mit Ausnahme der wisigotischen), Bd. 1, Wiesbaden 1998; Bde. 2–3, aus d. Nachlass hrsg. von Birgit Ebersperger, Wiesbaden 2004–2014
Bischoff, Ma. Stud.
Bernhard Bischoff, Mittelalterliche Studien. Ausgewählte Aufsätze zur Schriftkunde und Literaturgeschichte, 3 Bde., Stuttgart 1966–1981
Bloh / Berg, Gebetbuch
Ute von Bloh / Theresia Berg, Vom Gebetbuch zum alltagspraktischen Wissenskompendium für den fürstlichen Laien. Die Expansion einer spätmittelalterlichen Handschrift am Beispiel eines Manuskripts in Wien, ÖNB, Cod. Vat. Pal. 13428, in: Wissen für den Hof. Der spätmittelalterliche Verschriftungsprozess am Beispiel Heidelberg im 15. Jahrhundert, hrsg. von Jan-Dirk Müller, München 1994 (Münstersche Mittelalter-Schriften 67)
Bloomfield, ILWVV
Morton W. Bloomfield u.a., Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100–1500 A.D., Cambridge, MA 1979 (The Mediaeval Academy of America 88); Richard Newhauser / István Bejczy, A Supplement to Morton W. Bloomfield et al., Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100–1500 A.D., Turnhout 2008 (Instrumenta patristica et mediaevalia. Research on the Inheritance of Early and Medieval Christianity 50)
BMCL
Bulletin of Medieval Canon Law
Brenkman, Historia
Henrik Brenkman, Historia Pandectarum, seu fatum exemplaris Florentini, Utrecht 1722
Briquet, Les filigranes
Charles-Moïse Briquet, Les filigranes, 4 Bde., Nachdruck Amsterdam 1968
BStK
Rolf Bergmann / Stefanie Stricker unter Mitarb. v. Yvonne Goldammer / Claudia Wich-Reif, Katalog der althochdeutschen und altsächsischen Glossenhandschriften, 6 Bde., Berlin/New York 2005
Cagni, Manetti
Giuseppe M. Cagni, I codici Vaticani Palatino-Latini appartenuti alla biblioteca di Giannozzo Manetti, in: La Bibliofilía 62 (1960), S. 1–43
Calasso, Criteri
Francesco Calasso, Criteri e primi risultati di una palingenesia della Glossa di Accursio, in: Atti del Convegno Internazionale di Studi Accursiani, Bologna, 21-26 ottobre 1963, Bd. 2, hrsg. von Guido Rossi, Mailand 1968, S. 493-509
Calasso, Sassoferrato
Francesco Calasso, Art. Bartolo da Sassoferrato, in: DBI 6, 1964, S. 640-669
CALMA
Compendium auctorum Latinorum medii aevi (500–1500), begr. von Claudio Leonardi / Michael Lapidge, Florenz 2000ff. (Online-Ausgabe)
CANT
Clavis apocryphorum Novi Testamenti, hrsg. von Maurits Geerard, Turnhout 1992 (Corpus christianorum)
Cantus
Cantus: A Database for Latin Ecclesiastical Chant, Univ. Waterloo, Kanada
CAO
Corpus antiphonalium officii, hrsg. von René-Jean Hesbert, 6 Bde., Rom 1963–1979 (Rerum ecclesiasticarum documenta. Series maior. Fontes 7–12)
Caprioli, Belvisi
Severino Caprioli, Art. Belvisi, Giacomo, in: DBI 8, 1966, S. 89-96
Caprioli, Satura
Severino Caprioli, Satura Lanx, 8: Notizie preaccursiane. 9: Detti e contradetti sulle copie, ovvero limiti d'una stemmatica, in: Studi medievali 18 (1977), S. 217-225
Caprioli, Tre capitoli
Severino Caprioli, Tre capitoli intorno alla nozione di ,,Regula iuris“ nel pensiero dei glossatori, in: Annali di Storia del diritto 5/6 (1961/1962), S. 221–385
Cardelle, Lat. Dialoge
Carmen Cardelle de Hartmann, Lateinische Dialoge 1200-1400. Literaturhistorische Studie und Repertorium, Leiden/Boston 2007 (Mittellateinische Studien und Texte 37)
CCL
Corpus Christianorum. Series Latina, Turnhout 1953ff.
CCM
Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis, Turnhout 1966ff.
Chevalier, RH
Ulysse Chevalier, Repertorium hymnologicum. Catalogue des chants, hymnes, proses, séquences, tropes en usage dans l'église latine depuis les origines jusqu'a nos jours, 6 Bde., Bd. 1-4 Louvain 1892-1912, Bd. 5-6 Brüssel 1920-1921 (Subsidia hagiographica 4)
Christ, Handschriften
Karl Christ, Die altfranzösischen Handschriften der Palatina. Ein Beitrag zur Geschichte der Heidelberger Büchersammlungen und zur Kenntnis der älteren französischen Literatur, Leipzig 1916 (Beihefte zum Zentralblatt für Bibliothekswesen 46)
Christ, Werner
Karl Christ, Werner von Bacharach. Eine mittelrheinische Legende in Reimen, in: Otto Glauning zum 60. Geburtstag. Festgabe aus Wissenschaft und Bibliothek, Bd. 2, hrsg. von Heinrich Schreiber, Leipzig 1938, S. 1–28
CLA u. CLA add.
Codices Latini antiquiores. A Palaeographical Guide to Latin Manuscripts Prior to the Ninth Century, hrsg. von Elias Avery Lowe, 12 Bde., Oxford 1934–1971; Bernhard Bischoff / Virginia Brown, Addenda to Codices Latini Antiquiores, in: Mediaeval Studies 47 (1985), S. 317–366; Bernhard Bischoff / Virginia Brown / James J. John, Addenda to Codices Latini Antiquiores (II), in: Mediaeval Studies 54 (1992), S. 286–307
Codex, Lyon 1627
Codicis Dn. Ivstiniani sacratissimi imp. pp. Avgvsti, repetitæ prælectionis Libri Duodecim, Lyon 1627
Cohen-Mushlin, Medieval Scriptorium
Aliza Cohen-Mushlin, A Medieval Scriptorium. Sancta Maria Magdalena de Frankendal, Text- u. Tafelbd., Wiesbaden 1990 (Wolfenbütteler Mittelalter-Studien 3)
Colophons
Colophons de manuscrits occidentaux des origines au XVIe siècle, hrsg. von d. Bénédictins du Bouveret, 6 Bde., Freiburg/Schweiz 1965–1982 (Spicilegii Friburgensis subsidia 2–7)
Consuetudines, hrsg. von Lehmann
Consuetudines feudorum, hrsg. von Karl Lehmann, Nachdruck Aalen 1971 (Bibliotheca rerum historicarum, Neudrucke 1)
Corp. orat.
Corpus orationum, hrsg. von Eugène Moeller / Jean Marie Clément / Bertrand Coppieters ‘t Wallant, 14 Bde., Turnhout 1992–2004 (Corpus christianorum. Series Latina 160 u. 160A–M)
Corpus iuris canonici 1
Corpus iuris canonici, Bd. 1, Decretum magistri Gratiani hrsg. von Emil Ludwig Richter / Emil Friedberg, Leipzig 1879. (Online-Ausgabe)
Corpus iuris canonici 2
Corpus iuris canonici, Bd. 2, Decretalium collectiones. Decretales Gregorii P. IX, hrsg. von Emil Ludwig Richter / Emil Friedberg, Leipzig 1881 (Online-Ausgabe)
Cortese, La norma
Ennio Cortese, La norma giuridica. Spunti teorici nel diritto comune classico, 2 Bde., Mailand 1962-1964
Cortese, La summula
Ennio Cortese, La „summula placuit“ piacentiana e le aggiunte di Giovanni nel ms. parigino 4546, in: Studi economico-giuridici della Facoltà di Giurisprudenza di Cagliari 44 (1963-1964), S. 339-355
CPG
Clavis patrum Graecorum, hrsg. von Maurits Geerard u.a., 7 Bde., Turnhout 1974–2003 (Corpus christianorum)
CPL
Clavis patrum Latinorum, bearb. von Eligius Dekkers / Aemilius Gaar (†), 3., verm. und verb. Aufl. Steenbrugge 1995 (Corpus christianorum. Series Latina)
CPPM
Clavis patristica pseudepigraphorum medii aevi, hrsg. von Johannes Machielsen, Turnhout 1990ff. (Corpus christianorum. Series Latina)
Crescenzi, Testo
Victor Crescenzi, Testo ed esegesi. Note critiche sulla Glossa di Poppi 3, 784, in: Bullettino dell’Istituto Storico Italiano per il medioevo e Archivio Muratoriano 95 (1989), S. 271-296
CSEL
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Wien 1866ff.
CSLMA
Clavis des auteurs latins du Moyen Age. Territoire français 735–987. Clavis scriptorum Latinorum medii aevi. Auctores Galliae 735–987, hrsg. von Marie-Hélène Jullien / Françoise Perelman, Turnhout 1994ff. (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis)
CSLMA auct. Ital.
Clavis scriptorum Latinorum medii aevi. Auctores Italiae (700–1000), hrsg. von Benedetta Valtorta, Florenz 2006 (Edizione nazionale dei testi mediolatini 17)
DA
Deutsches Archiv für die Erforschung des Mittelalters
D’Amelio, Transazione
Giuliana D’Amelio, Transazione e „auctoritas iudicialis“ nella giurisprudenza del Regno di Sicilia, in: Annali di storia del diritto 12-13 (1968-1969), S. 161-255
DBI
Dizionario Biografico degli Italiani, hrsg. v. Istituto della Enciclopedia Italiana 1960ff. (Online-Ausgabe)
Derolez, Palaeography
Albert Derolez, The Palaeography of Gothic Manuscript Books. From the Twelfth to the Early Sixteenth Century, Cambridge 2003 (Cambridge Studies in Palaeography and Codicology 9)
Devoti, Un rompicapo
Luciana Devoti, Un rompicapo medievale: l’architettura della pagina nei manoscritti e negli incunaboli del codex di Giustiniano, in: La fabbrica del codice. Materiali per la storia del libro nel tardo medioevo, hrsg. von Paola Busonero u.a., Rom 1999 (I libri di Viella 14), S. 141-206
DHGE
Dictionnaire d’histoire et de géographie ecclésiastiques, begr. von Alfred Baudrillart u.a., Paris 1912ff.
Díaz
Manuel Cecilio Díaz y Díaz, Index scriptorum Latinorum medii aevi Hispanorum, Madrid 1959
Digestum novum, Lyon 1627
Digestum Nouum, sev Pandectarvm Ivris Civilis Tomvs Tertivs. Ex Pandectis Florentinis, quoad eius fieri potuit, repræsentatus, Lyon 1627
Digestum vetus, Lyon 1627
Codex Ivris Civilis Ivstinianei […] Tomus hic Primus Digestum Vetus continet, Lyon 1627
Distelbrink, Bonaventurae scripta
Balduin Distelbrink, Bonaventurae scripta authentica, dubia vel spuria critice recensita, Rom 1975 (Subsidia scientifica Franciscalia 5)
Denzinger, Kompendium
Heinrich Denzinger, Kompendium der Glaubensbekenntnisse und kirchlichen Lehrentscheidungen: Enchiridion symbolorum, 44. Aufl., Freiburg im Breisgau 2014
Dolezalek, Verbreitung
Gero R. Dolezalek, Die handschriftliche Verbreitung von Rechtsprechungssammlungen der Rota, in: ZRG KA 89 (1972), S. 1-106
Dolezalek / Weigand, Geheimnis
Gero R. Dolezalek / Rudolf Weigand, Das Geheimnis der roten Zeichen. Ein Beitrag zur Paläographie juristischer Handschriften des zwölften Jahrhunderts, in: ZRG KA 69 (1983), S. 143-199
Dondorp, Review
Harry Dondorp, Review of Papal Rescripts in the Canonists’ Teaching. Part II, in: ZRG KA 77 (1991), S. 32-110
Doucet, Maîtres Suppl.
s. Glorieux, Maîtres
Doucet, RS Suppl.
s. Stegmüller, RS
Drüll, Gelehrtenlexikon
Dagmar Drüll, Heidelberger Gelehrtenlexikon 1386–1651, Berlin u.a. 2002
DSp
Dictionnaire de spiritualité, ascétique et mystique, doctrine et histoire, begr. von Marcel Viller u.a., fortgef. v. André Derville u.a., 17 Bde., Paris 1932/37–1995
Duparc, Comté de Genève
Pierre Duparc, Le Comté de Genève IXe-XVe siècle. Mémoires et documents, Genf 1955 (Société d’histoire et d’archéologie de Genève 39)
Dydynski, Beiträge
Theodor von Dydynski, Beiträge zur handschriftlichen Überlieferung der Justinianischen Rechtsquellen, Berlin 1891
Ebner, Quellen
Adalbert Ebner, Quellen und Forschungen zur Geschichte und Kunstgeschichte des Missale Romanum im Mittelalter, Iter Italicum, Freiburg im Breisgau 1896
EDIT16
EDIT16. Censimento nazionale delle edizioni italiane del XVI secolo, Istituto Centrale per il Catalogo Unico delle biblioteche italiane e per le informazioni bibliografiche, Rom
Ehrensberger, Libri liturgici
Hugo Ehrensberger, Libri liturgici Bibliothecae Apostolicae Vaticanae manu scripti, Freiburg im Breisgau 1897
Evan-Ezra, Lines
Ayelet Even-Ezra, Lines of Thought. Branching Diagrams and the Medieval Mind, Chicago/London 2021
Fauser, Albertus-Magnus-Hss.
Winfried Fauser, Die Werke des Albertus Magnus in ihrer handschriftlichen Überlieferung, Teil 1: Die echten Werke, Münster, Westf. 1982 (Alberti Magni Opera omnia. Tomus subsidiarius 1); ders., Albertus-Magnus-Handschriften. 1.–4. Fortsetzung, in: Bulletin de philosophie médiévale 24 (1982), S. 115–129; 25 (1983), S. 100–120; 26 (1984), S. 127–151; 27 (1985), S. 110–151
Feenstra, Quelques remarques
Robert Feenstra, Quelques remarques sur le texte de la glose d’Accurse sur le Digeste vieux, in: La critica del testo, Florenz 1971 (Atti del secondo Congresso Internazionale della Società Italiana di Storia del Diritto), S. 205-225
Fowler-Magerl, Ordo
Linda Fowler-Magerl, Ordo iudiciorum vel ordo iudiciarius. Begriff und Literaturgattung, Frankfurt am Main 1984 (Ius commune, Sonderhefte 19)
Franz, Magister
Adolph Franz, Der Magister Nikolaus Magni de Jawor. Ein Beitrag zur Literatur- und Gelehrtengeschichte des 14. und 15. Jahrhunderts, Freiburg 1898
Franz, Messe
Adolf Franz, Die Messe im deutschen Mittelalter. Beiträge zur Geschichte der Liturgie und des religiösen Volkslebens, Freiburg im Breisgau 1902 (Nachdruck Darmstadt 1963)
Franz, Benediktionen
Adolf Franz, Die kirchlichen Benediktionen im Mittelalter, 2 Bde., Freiburg im Breisgau 1909
Fried, Rezeption
Johannes Fried, Die Rezeption Bologneser Wissenschaft in Deutschland während des 12. Jahrhunderts, in: Viator. Medieval and Renaissance Studies 21 (1990), S. 103-145
García y García, Laurentius
Antonio García y García, Laurentius Hispanus. Datos biográficos y estudio crítico de sus obras, Rom/Madrid 1956 (Cuadernos del Instituto Juridico Español 6)
Gargan, L'enigmatico ,conduxit‘
Luciano Gargan, L'enigmatico ,conduxit‘. Libri e dogana a Padova fra Tre e Quattrocento, in: Quaderni per la storia dell’Università di Padova 16 (1983), S. 1-42
Gargan, Nuovi codici
Luciano Gargan, Nuovi codici ,condotti‘ a Padova nel Tre e Quattrocento, in: Quaderni per la storia dell’Università di Padova 22-23 (1989-1990), S. 1-58
GCS
Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten drei Jahrhunderte, Berlin/Leipzig 1897ff.
Gibbs, Illustration
Robert Gibbs, The Development of the Illustration of Legal Manuscripts by Bolognese Illuminators between 1241 and 1298, in: Juristische Buchproduktion im Mittelalter, hrsg. von Vincenzo Colli, Frankfurt am Main 2002 (Studien zur europäischen Rechtsgeschichte 155), S. 173-218
Glorieux, Maîtres
Palémon Glorieux, Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, 2 Bde., Paris 1933–1934 (Études de philosophie médiévale 17–18); Victorin Doucet, Maîtres franciscains de Paris. Supplément au «Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle» de M. le Chan. P. Glorieux, in: Archivum Franciscanum historicum 26 (1933), S. 206–214; 27 (1934), S. 531–564, 585–589
Goy, ÜWHV
Rudolf Goy, Die Überlieferung der Werke Hugos von St. Viktor. Ein Beitrag zur Kommunikationsgeschichte des Mittelalters, Stuttgart 1976 (Monographien zur Geschichte des Mittelalters 14)
Groh, Personal
Günther Groh, Das Personal des Reichskammergerichts in Speyer (Besitzverhältnisse), Ludwigshafen 1971
Gryson, Rép.
Roger Gryson, Répertoire général des auteurs ecclésiastiques latins de l’Antiquité et du Haut Moyen Âge, 5. Aufl. des Verzeichnisses der Sigel für Kirchenschriftsteller, begr. von Bonifatius Fischer u. fortgef. von Hermann Josef Frede, 2 Bde., Freiburg i.Br. 2007 (Vetus Latina. Die Reste der altlateinischen Bibel 1/15)
Gugumus, Erforschung
Johannes Emil Gugumus, Zur Erforschung der Bibliotheca Palatina in Rom, in: Blätter für pfälzische Kirchengeschichte und religiöse Volkskunde 40 (1973), S. 124-141
Gugumus, Groß-Frankenthal
Johannes Emil Gugumus, Die Bibliothek des Augustiner-Chorherrenstiftes Groß-Frankenthal, in: Frankenthal einst und jetzt 1 (1972), S. 9-17
GW
Gesamtkatalog der Wiegendrucke, hrsg. von d. Kommission für den Gesamtkatalog der Wiegendrucke u.a., Leipzig u.a. 1925ff. (erw. Online-Ausgabe)
De Haan, New Testament
Annet de Haan, Giannozzo Manetti’s New Testament. Translation Theory and Practice in Fifteenth-Century Italy, Leiden / Boston 2016 (Brill’s Studies in Intellectual History 257, Brill’s Texts and Sources in Intellectual History 19)
Hanselmann, Bücherschenkung
Jan F. Hanselmann, Die Bücherschenkung des pfälzischen Kurfürsten Ludwigs III. an die Heidelberger Universität. Mit Edition der Urkunde Generallandesarchiv Karlsruhe 43 Nr. 2987, in: Palatina-Studien. 13 Arbeiten zu Codices Vaticani Palatini latini und anderen Handschriften aus der alten Heidelberger Sammlung, hrsg. von Walter Berschin, Vatikanstadt 1997 (Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae 5; Studi e testi 365), S. 95–127
Hss.-Arch. B. Bischoff
Handschriftenarchiv Bernhard Bischoff, hrsg. von Arno Mentzel-Reuters, München 1997 (Bibliothek der Monumenta Germaniae Historica, Hs. C 1, C 2) (MGH Hilfsmittel 16)
HSC
Handschriftencensus. Eine Bestandsaufnahme der handschriftlichen Überlieferung deutschsprachiger Texte des Mittelalters. Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz/ Philipps-Universität Marburg ()
HÜWA
Die handschriftliche Überlieferung der Werke des heiligen Augustinus, [hrsg. von d. Österreichischen Akademie der Wissenschaften], Wien 1969ff.
Infortiatum, Lyon 1627
Infortiatum, sev Pandectarvm Ivris Civilis tomvs secvndvs, Lyon 1627
INKA
Inkunabel-Katalog deutscher Bibliotheken, Univ.-Bibl. Tübingen
Institutiones, Lyon 1627
Institutionum, sive primorvm totivs ivrisprudentiae Elementorum libri quatvor, Lyon 1627
Jakobs, Or signori
Horst Heinrich Jakobs, Or signori! – Die accursische Glosse als apparatus joannis et azonis in Odofredus’ Lectura super Digesto veteri, in: ZRG RA 117 (2000), S. 311-423
Jeudy, Handschriften
Colette Jeudy, Die Handschriften des Magisters Johannes de Albich, alias de Alzeya, und ihre Übergabe an die Heidelberger Universitätsbibliothek (9.I.1452), in: Bibliothek und Wissenschaft 15 (1981), S. 1-10
Jeudy, Manuscrits achetés
Colette Jeudy, Manuscrits achetés à Paris en 1420 par Louis III, Comte palatin du Rhin, in: Bibliothek und Wissenschaft 16 (1982), S. 31–40
Kaeppeli, Scriptores OP
Thomas Kaeppeli, Scriptores Ordinis Praedicatorum Medii Aevi, 4 Bde., Rom 1970–1993 [Bd. 4: T–Z. Praemissis addendis et corrigendis ad volumina I–III, hrsg. von Thomas Kaeppeli (†)/Emilio Panella]
Kottje, VHWHM
Raymund Kottje unter Mitarb. von Thomas A. Ziegler, Verzeichnis der Handschriften mit den Werken des Hrabanus Maurus, Hannover 2012 (MGH Hilfsmittel 27)
Krämer, Handschriftenerbe
Sigrid Krämer, Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters, 2 Teile, München 1989 (Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz. Ergänzungsbd. 1.1–2)
Kristeller, Iter Italicum
Paul Oskar Kristeller, A Finding List of Uncatalogued or Incompletely Catalogued Humanistic Manuscripts of the Renaissance in Italian and Other Libraries, 6 Bde., London 1963-1992
Kuttner, Date
Stephan Kuttner, The Date of the Constitution ,Saepe’, the Vatican Manuscript, and the Roman Edition of the Clementines, in: Mélanges Eugène Tisserant, Bd. 4, Vatikanstadt 1964 (Studi e testi 234), S. 427-452
Kuttner, Repertorium
Stephan Kuttner, Repertorium der Kanonistik (1140-1234). Prodromus Corporis Glossarum I, Vatikanstadt 1937 (Studi e Testi 71)
Kuttner / Smalley, Glossa Ordinaria
Stephan Kuttner / Beryl Smalley, The ‘Glossa Ordinaria’ to the Gregorian Decretals, in: The English Historical Review 60 (1945), S. 97-105
Laistner, Bede Mss.
Max L.W. Laistner, A Hand-List of Bede Manuscripts, Ithaca, NY 1943
Laurin, Introductio
Franz Laurin, Introductio in corpus juris canonici: Cum appendice brevem introductionem in corpus juris civilis continente, Freiburg im Breisgau/Wien 1889
Lebigue / Savoye, Des origines
Jean-Baptiste Lebigue / Marie-Laure Savoye, Des origines des manuscrits français de l’ancienne bibliothèque palatine, résumé de conférence prononcée le 19 janvier 2015, sur „Ou grant livraire“. Carnet de recherche de la Section romane de l’Institut de Recherche et d’Histoire des Textes, 14 février 2019
Lefèbre, Pillius
Charles Lefèbre, Art. Pillius de Medicina, in: Dictionnaire de droit canonique 6, 1957, S. 1499-1502
Lehmann, Fuggerbibliotheken
Paul Lehmann, Eine Geschichte der alten Fuggerbibliotheken, 2 Bde., Tübingen 1956-1960 (Veröffentlichungen der Schwäbischen Forschungsgemeinschaft bei der Kommission für Bayerische Landesgeschichte. 4. Reihe 3, 5; Studien zur Fugger-Geschichte 12, 15)
Lehmann, Lehnrecht
Karl Lehmann, Das Langobardische Lehnrecht. Handschriften, Textentwicklung, ältester Text und Vulgattext nebst den capitula extraordinaria, Göttingen 1896
L'Engle, Illumination
Susan L'Engle, The Illumination of Legal Manuscripts in Bologna, 1250-1350. Production and Iconography, Diss. New York University 2000
Leroquais, Bréviaires
Victor Leroquais, Les bréviaires manuscrits des bibliothèques publiques de France, 2 Bde., Paris 1934
Leroquais, Livres d'heures
Victor Leroquais, Les livres d'heures manuscrits de la Bibliothèque nationale, 3 Bde., Paris 1927
Leroquais, Supplément
Victor Leroquais, Supplément aux livres d'heures manuscrits de la Bibliothèque nationale, Paris 1943
Leroquais, Hymnes
Victor Leroquais, Hymnes, antiennes, psaumes, leçons, répons et capitules des Heures de la Vierge, in: Répertoires bibliques, liturgiques et iconographiques du chanoine Victor Leroquais, Teil VI. , Paris, Bibliothèque Nationale de France, nouv. acq. lat. 3162 (https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b10033474t)
Les manuscrits enluminés
Les manuscrits enluminés des comtes et ducs de Savoie, hrsg. von Agostino Paravicini Bagliani, Turin 1990
LMA
Lexikon des Mittelalters, hrsg. von Norbert Angermann / Robert Auty / Robert-Henri Bautier, 10 Bde., München (u.a.) 1980-1999
LThK
Lexikon für Theologie und Kirche, hrsg. von Walter Kasper, 11 Bde., 3., völlig neu bearb. Aufl., Freiburg/Br. (u.a.) 1993-2001
Madan, Localization
Falconer Madan, The localization of manuscripts, in: Essays in History, presented to Reginald Lane Poole, Oxford 1927, S. 5–29
Maffei, La donazione
Domenico Maffei, La donazione di Constantino nei giuristi medievali, Mailand 1964
Mancuso, Per la datazione
Fulvio Mancuso, Per la datazione e l’ordine di realizzazione degli apparati accursiani. Due testimonianze, in: Studi senesi 112 (2000), S. 350-360
Mansi
Giovanni Domenico Mansi u.a., Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, 31 Bde., Florenz/Venedig 1758-1798
Manuscripta juridica
http://manuscripts.rg.mpg.de/
de la Mare, Reasearch
Albinia Catherine de la Mare, New Research on Humanistic Scribes in Florence, in: Miniatura fiorentina del Rinascimento, 1440–1525. Un primo censimento, Bd. 1, hrsg. von Annarosa Garzelli, Florenz 1985, S. 393–600
Marucchi, Stemmi
Adriana Marucchi, Stemmi di possessori di manoscritti conservati nella Biblioteca Vaticana, in: Mélanges Eugène Tisserant, Bd. 7, Bibliothèque Vaticane, Teil 2, Vatikanstadt 1964 (=Studi e testi 237), S. 29–95
Matter, Stundenlied
Stefan Matter, Das Stundenlied ‘Patris sapientia’ und seine deutschen Übertragungen. Zu einem Schlüsseltext der spätmittelalterlichen Gebetbuchliteratur, in: Die Kunst der ‘brevitas’. Kleine literarische Formen des deutschsprachigen Mittelalters. Rostocker Kolloquium 2014. In Verbindung mit Ricarda Bauschke-Hartung und Susanne Köbele hrsg. von Franz-Josef Holznagel und Jan Cölln, Berlin 2017 (Wolfram-Studien 24), S. 137–153
MBK
Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz, München 1918ff.
Meersseman, Der Hymnos
Gilles Gérard Meersseman, Der Hymnos akathistos im Abendland, 2 Bde., Fribourg 1958-1960 (Spicilegium Friburgense, Bd. 2-3)
Metzger / Zimmermann, Fürstenbibliothek
Eine Fürstenbibliothek des 16. Jahrhunderts. Die ,Bibliotheca privata‘ Friedrichs IV. von der Pfalz im Heidelberger Schloß. Edition der Codices Palatini latini 1917 und 1918, eingel. u. bearb. von Wolfgang Metzger / Karin Zimmermann Online-Publikation 2001
Metzger, Kat. UB Heidelberg 4
Die humanistischen, Triviums- und Reformationshandschriften der Codices Palatini Latini in der Vatikanischen Bibliothek (Cod. Pal. Lat. 1461-1914), beschr. von Wolfgang Metzger, mit Beitr. von Veit Probst, Wiesbaden 2002 (Kataloge der Universitätsbibliothek Heidelberg 4)
Metzger, Wissenschaft
Wolfgang Metzger, Wissenschaft und Bibliophilie. Die Bibliotheca Palatina von Ludwig V. bis zu Johann Casimir, in: Kostbarkeiten gesammelter Geschichte. Heidelberg und die Pfalz in Zeugnissen der Universitätsbibliothek, hrsg. von Armin Schlechter, Heidelberg 1999, S. 19-37 und 159-180
MGH
Monumenta Germaniae Historica
Capit.
Capitularia regum Francorum
Conc.
Concilia
Const.
Constitutiones et acta publica imperatorum et regum
DD
Diplomata
Epp.
Epistolae
Fontes iuris
Fontes iuris Germanici antiqui in usum scholarum separatim editi
Ldl
Libelli de lite
LL
Leges
PL
Poetae Latini medii aevi
SS
Scriptores (in Folio)
Migne PG
Patrologia Graeca, hrsg. von Jacques-Paul Migne, 161 Bde., Paris 1857–1866
Migne PL
Patrologia Latina, hrsg. von Jacques-Paul Migne, 221 Bde., 1. Aufl. Paris 1844–1864
Migne PLS
Patrologiae Latina. Supplementum, hrsg. von Adalbert Hamman, 5 Bde., Paris 1958–1974
Mohan, Initia
Gaudens E. Mohan, Initia operum Franciscalium (XIII-XV S.), in: Franciscan Studies 35 (1975), S. 1-92; 36 (1976), S. 92-177; 37 (1977), S. 178-375; 38 (1978), S. 375-498
Mombritius
Boninus Mombritius (Hrsg.), Sanctuarium seu Vitae sanctorum, 2 Bde., 2. Aufl., Paris 1910
Montuschi, Dai duchi
Claudia Montuschi, Dai duchi di Borgogna a Heidelberg e da Heidelberg a Roma. Del Pal. Lat. 1989, di alcuni manoscritti francesi e della loro inventariazione in Biblioteca Vaticana, in: Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae 16 (2009), S. 229-257
Montuschi, Le biblioteche
Claudia Montuschi, Le biblioteche di Heidelberg in Vaticana: i fondi palatini, in: La Vaticana nel Seicento (1590-1700): una biblioteca di biblioteche, hrsg. von Claudia Montuschi, Vatikanstadt 2014 (Storia della Biblioteca Apostolica Vaticana 3), S. 279-335
Morello, Libri d’ore
Giovanni Morello, Libri d’ore della Biblioteca Apostolica Vaticana. Catalogo della mostra, Salone Sistino, Zürich 1988
Murano, Imperialem decet sollertiam
Giovanna Murano, Le const. ,Imperialem decet sollertiam‘ e ,Pacis‘ di Federico Barbarossa in una miscellanea bolognese, in: Archivio storico italiano 168 (2010), S. 761–772
Murano, L’exemplar
Giovanna Murano, L’exemplar cum additionibus delle Distinctiones Hugolini (Chigi E VII 218), in: Scriptorium 51/1 (1997), S. 25-29
Murano, Opere
Giovanna Murano, Opere diffuse per exemplar e pecia, Turnhout 2005 (Textes et études du moyen âge 29)
Murano, The List
Giovanna Murano, The List of paleae in MS Pal. lat. 622, in: Sacri canones editandi. Studies on Medieval Canon Law in Memory of Jiří Kejř, hrsg. von Pavel Otmar Krafl, Brünn 2017 (=Ius canonicum medii aevi 1), S. 147-175
Nardi, Studi
Paolo Nardi, Studi sul banchiere nel pensiero dei glossatori, Mailand 1979
Ottosen, Responsories
Knud Ottosen, The Responsories and Versicles of the Latin Office of the Dead, Aarhus 1993
Pace, Cosmas
Giacomo Pace, „Cosmas de Veronisiis de Sicilia“ studente a Padova, in: Rivista internazionale di diritto comune 1 (1990), S. 193–199
Pace, ‚Garnerius Theutonicus‘
Giacomo Pace, ‚Garnerius Theutonicus‘. Nuove fonti su Irnerio e i ‚quattro dottori‘, in: Rivista internazionale di diritto comune 2 (1991), S. 123-133
Pace, Riccardo
Giacomo Pace, Riccardo da Saliceto. Un giurista bolognese del Trecento, Rom 1995 (Collana I libri di Erice 9)
Pace, Storia
Valentino Pace, Storia dell’arte e della miniatura (secoli V-XIV), in: La Biblioteca Apostolica Vaticana luogo di ricerca al servizio degli studi. Atti del Convegno Roma, 11-13 novembre 2010, hrsg. von Marco Buoncore / Ambrogio M. Piazzoni, Vatikanstadt 2011 (Studi e testi 468), S. 213-272
Padoa Schioppa, Appello 2
Antonio Padoa Schioppa, Ricerche sull’appello nel diritto intermedio, 2 Bde., Mailand 1967-1970 (Università degli studi di Milano. Pubblicazioni della Facolta di giurisprudenza. Serie 2: Studi di storia del diritto 2 u. 4)
Paradisi, La diffusione
Bruno Paradisi, La diffusione europea del pensiero di Bartolo e le esigenze attuali della sua conoscenza, in: Studia et documenta historiae et iuris 26 (1960), S. 1-70
Patetta, Studi
Federico Patetta, Studi sulle fonti giuridiche medievali, Turin 1967
Pennington, Lectura
Kenneth Pennington, Panormitanus’s Lectura on the Decretals of Gregory IX, in: Fälschungen im Mittelalter. Internationaler Kongreß der Monumenta Germaniae Historica, München 16.-19. September 1986, Teil II, Gefälschte Rechtstexte, Der bestrafte Fälscher, Hannover 1988 (Schriften der MGH 33), S. 363-373
Pennington, Nicholaus
Kenneth Pennington, Nicholaus de Tudeschis (Panormitanus), in: Niccolò Tedeschi (Abbas Panormitanus) e i suoi Commentaria in Decretales, hrsg. von Orazio Condorelli, Rom 2000, S. 9-36
Petr, Soupis
Stanislav Petr, Soupis rukopisných bohemik ve vatikánské knihovně Palatina, 2 Bde., Prag 2016 (Studie o rukopisech. Monographia 20)
Pfälzisches Klosterlexikon
Jürgen Keddigkeit et. al., Pfälzisches Klosterlexikon, 5 Bde., Kaiserslautern 2014-2019 (Beiträge zur pfälzischen Geschichte 26,1-5)
Poncelet, Codd. hagiogr.
Albert Poncelet, Catalogus codicum hagiographicorum Latinorum Bibliothecae Vaticanae, Brüssel 1910 (Subsidia hagiographica 11)
Powitz, Textus
Gerhardt Powitz, Textus cum commento, in: Codices manuscripti 5 (1979), S. 80-89
Quaglioni, La justice
Diego Quaglioni, La justice et la modernité, in: À une déesse inconnue. La conception pré-moderne de la justice, Paris 2003, S. 103–112 (online unter: https://doi.org/10.4000/books.psorbonne.19981)
Quaglioni, Pietro del Monte
Diego Quaglioni, Pietro del Monte a Roma: La tradizione del Repertorium utriusque iuris (c. 1453). Genesi e diffusione della letteratura giuridico-politica in eta umanistica, Rom 1984 (Studi e Fonti per la storia dell'Universita di Roma 3)
RAG
Repertorium Academicum Germanicum (Online-Datenbank)
RDC
Revue de droit canonique
Reiferscheid, BPLI 1.4
August Reiferscheid, Bibliotheca patrum Latinorum Italica, Bd. 1, H. 4: Die vaticanische Bibliothek. Bibliotheca Palatina, Wien 1867, S. 197–312 (auch in: Sitzungsberichte der Philosophisch-historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften 56 [1867], S. 441–556)
Reinle, Lebensentwurf
Christine Reinle, „Id tempus solum“. Der Lebensentwurf Herzog Johanns von Mosbach-Neumarkt (†1486) im Spannungsfeld von dynastischem Denken, kirchlicher Karriere und gelehrten Interessen, in: Der Pfälzer Löwe in Bayern. Zur Geschichte der Oberpfalz in der kurpfälzischen Epoche, hrsg. von Hans-Jürgen Becker, Regensburg 1997 (Schriftenreihe der Universität Regensburg 24), S. 157-199
Rektorbücher 1
Die Rektorbücher der Universität Heidelberg, Bd. 1, 1386-1410, hrsg. von Jürgen Miethke, bearb. von Heiner Lutzmann / Hermann Weisert, Heidelberg 1986-1999 (Acta Universitatis Heidelbergensis 1)
Rektorbücher 2
Die Rektorbücher der Universität Heidelberg, Bd. 2, hrsg. von Jürgen Miethke, bearb. von Heiner Lutzmann, Heidelberg 2001-2003 (Die Amtsbücher der Universität Heidelberg, Reihe A)
Rep. font.
Repertorium fontium historiae medii aevi, [hrsg. von d. Istituto Storico Italiano per il Medio Evo u. d. Unione Internazionale degli Istituti di Archeologia, Storia e Storia dell’Arte in Roma], 11 Bde., Rom 1962–2007
RI2
Regesta Imperii. Quellen zur Reichsgeschichte
Röhle, Rekonstruktion
Robert Röhle, Zur Rekonstruktion von D. 9.3.5.1, in: Ivra. Rivista internazionale di diritto romano e antico 30 (1979), S. 86-89
Röhle, Vulgatahandschriften
Robert Röhle, Die Vulgathandschriften der Göttinger Digestenausgabe von 1776, in: Labeo 22 (1976), S. 364-368
Ruzzier, Bibles portatives
Chiara Ruzzier, Entre Université et ordres mendiants: la production des bibles portatives latines au XIIIe siècle, Berlin/Boston 2022 (Manuscripta Biblica 8)
Salmon, Mss. liturgiques
Pierre Salmon, Les manuscrits liturgiques latins de la Bibliothèque Vaticane, 5 Bde., Vatikanstadt 1968–1972 (Studi e testi 251, 253, 260, 267, 270)
SC
Sources Chrétiennes, Paris 1943ff.
Scano, manoscritti
Gaetana Scano, I manoscritti del decreto di graziano conservati nella Biblioteca Apostolica Vaticana, in: Studia Gratiana 7 (1959), S. 1-68
Schadt, Darstellungen
Hermann Schadt, Die Darstellungen der Arbores Consanguinitatis und der Arbores Affinitatis. Bildschemata in juristischen Handschriften, Tübingen 1982
Schaller / Könsgen
Dieter Schaller / Ewald Könsgen unter Mitwirkung von John Tagliabue, Initia carminum Latinorum saeculo undecimo antiquiorum. Bibliographisches Repertorium für die lateinische Dichtung der Antike und des frühen Mittelalters, Göttingen 1977; Suppl.-Bd. (mit bibliographischen Ergänzungen) von Thomas Klein, Göttingen 2005
Schmidt / Heimpel, Winand
Aloys Schmidt / Hermann Heimpel, Winand von Steeg (1371-1453), ein mittelrheinischer Gelehrter und Künstler und die Bilderhandschrift über Zollfreiheit des Bacharacher Pfarrweins auf dem Rhein aus dem Jahr 1426 (Handschrift 12 des Bayerischen Geheimen Hausarchivs zu München), München 1977 (Bayerische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse, Abhandlungen, Neue Folge 81)
Schneider, Paläographie
Karin Schneider, Paläographie und Handschriftenkunde für Germanisten. Eine Einführung, 3. Aufl., Berlin 2014 (Sammlung kurzer Grammatiken germanischer Dialekte B, Ergänzungsreihe 8)
Schneyer
Johannes Baptist Schneyer, Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters für die Zeit von 1150–1350, 9 Bde. u. 2 Reg.-Bde., Münster/Westf. 1969–1990 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 43.1–11)
Schneyer / Hödl / Knoch
Repertorium der lateinischen Sermones für die Zeit von 1350-1500, nach den Vorarbeiten von Johannes Baptist Schneyer herausgegeben von Ludwig Hödl und Wendelin Knoch, Ruhr-Universität Bochum, CD-ROM, Münster/Westf. 2001
Schönberger, RETM
Rolf Schönberger u.a. (Hrsg.), Repertorium edierter Texte des Mittelalters aus dem Bereich der Philosophie und angrenzender Gebiete, 4 Bde., 2., völlig überarb. u. erw. Aufl., Berlin 2011
Schouwink, Offiziendichtungen
Wilfried Schouwink, Die Offiziendichtungen Winands von Steeg in Vat. Pal. Lat. 411, 412, 858 und Trier, Stadtbibliothek 1139/65, in: Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae 5 (1997), S. 237–286
Schuba, Kat. UB Heidelberg 1
Ludwig Schuba, Die medizinischen Handschriften der Codices Palatini Latini in der Vatikanischen Bibliothek, Wiesbaden 1981 (Kataloge der Universitätsbibliothek Heidelberg 1)
Schuba, Kat. UB Heidelberg 2
Ludwig Schuba, Die Quadriviums-Handschriften der Codices Palatini Latini in der Vatikanischen Bibliothek, Wiesbaden 1992 (Kataloge der Universitätsbibliothek Heidelberg 2)
Schulte, GQ
Johann Friedrich von Schulte, Die Geschichte der Quellen und der Literatur des Canonischen Rechts, 3 Bde., Stuttgart 1875–1880
Schunke, Einbände
Ilse Schunke, Die Einbände der Palatina in der Vatikanischen Bibliothek, 2 Bde., Vatikanstadt 1962 (Studi e testi 216–218)
Seckel, Beiträge
Emil Seckel, Beiträge zur Geschichte beider Rechte im Mittelalter, Bd. 1, Zur Geschichte der populären Literatur des römischen kanonischen Rechts, Tübingen 1898
Sella, Sigle
Pietro Sella, Sigle di giuristi medievali, in ispecie dello Studio Bolognese, tratte dai codici vaticani, in: L' archiginnasio. Bollettino della Biblioteca Comunale di Bologna 27 (1932), S. 177-203
Sharpe, Handlist
Richard Sharpe, A Handlist of the Latin Writers of Great Britain and Ireland before 1540, Turnhout 1997 (Publications of the Journal of Medieval Latin 1); ders., A Handlist of the Latin Writers of Great Britain and Ireland before 1540. Additions and Corrections (1997–2001), [Turnhout 2001] (Publications of the Journal of Medieval Latin 1.[2])
Soetermeer, Famille de copistes
Frank P. W. Soetermeer, A propos d’une famille de copistes. Quelques remarques sur la librairie à Bologne aux XIIIe et XIVe siècles, in: Studi medievali 30 (1989), S. 425-478
Soetermeer, Due tradizioni
Frank P. W. Soetermeer, Due tradizioni testuali francesi dell’Apparatus Digesti Novi di Accursio, in: Rivista internazionale di diritto comune 8 (1997), S. 77-127
Soetermeer, La Carcerazione
Frank P. W. Soetermeer, La carcerazione del copista, in: Rivista internazionale di diritto comune 6 (1995), S. 153-189
Soetermeer, Origin
Frank P. W. Soetermeer, The Origin of ms. d’Ablaing and the transmissio of the Clementines to the Universities, in: Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis 54 (1986), S. 101-112
Soetermeer, Utrumque ius
Frank P. W. Soetermeer, Utrumque ius in peciis. Die Produktion juristischer Bücher an italienischen und französischen Universitäten des 13. und 14. Jahrhunderts, Frankfurt am Main 2002 (Studien zur Europäischen Rechtsgeschichte 150)
Speciale, Acursius
Guiseppe Speciale, Acursius fuit de Certaldo …, in: Rivista internazionale di diritto comune 1 (1990), S. 111-120
Speciale, La memoria
Guiseppe Speciale, La memoria del diritto comune. Sulle tracce d’uso del Codex di Giustiniano (secoli XII-XV), Rom 1994 (Collana, I libri di Erice 10)
Speciale, Libri
Guiseppe Speciale, Libri legales a Padova: note sul ms London, British Library, Arundel 433, in: Quaderni per la storia dell’Università di Padova 31 (1998), S. 77-90
Stegmüller, RB
Friedrich Stegmüller, Repertorium biblicum medii aevi, 11 Bde., Madrid 1940–1980 (Online-Ausgabe)
Stegmüller, RS
Friedrich Stegmüller, Repertorium commentariorum in Sententias Petri Lombardi, 2 Bde., Würzburg 1947; Victorin Doucet, Commentaires sur les sentences. Supplément au Répertoire de M. Frédéric Stegmueller, in: Archivum Franciscanum historicum 47 (1954), S. 88–170, 400–427
Stevenson, Graeci
Enrico Stevenson Sen., Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Rom 1885
Stevenson, Latini
Enrico Stevenson Iun., Codices Palatini Latini Bibliothecae Vaticanae, Bd. 1, Rom 1886
Tarrant, Manuscripts
Jacqueline Tarrant, The Manuscripts of the Constitutiones Clementinae. Part II: Napoli to Zwettl, in: ZRG KA 71 (1985), S. 76-146
TeTra
La trasmissione dei testi latini del medioevo. Mediaeval Latin Texts and their Transmission, hrsg. von Paolo Chiesa / Lucia Castaldi, Florenz 2004ff. (Online-Ausgabe)
Thaller, Buchkultur
Anja Thaller, Zur Buchkultur am spätmittelalterlichen württembergischen Hof. Buchbesitz und literarische Interessen der Margarethe von Savoyen (1420–1479) im Spiegel ihrer Briefe, in: Württemberg als Kulturlandschaft. Literatur und Buchkultur an Klöstern und Höfen im späteren Mittelalter, hrsg. von Nigel F. Palmer / Peter Rückert / Sigrid Hirbodian, Berlin / Boston 2023 (Kulturtopographie des alemannischen Raums 12), S. 67–109
Theiner, Schenkung
Augustin TheinerSchenkung der Heidelberger Bibliothek durch Maximilian I. Herzog und Churfürsten von Bayern an Papst Gregor XV. und ihre Versendung nach Rom, mit Originalschriften, München 1844
Thorndike / Kibre
Lynn Thorndike / Pearl Kibre, A Catalogue of Incipits of Mediaeval Scientific Writings in Latin, [2.], durchges. u. verm. Aufl. London 1963; Lynn Thorndike, Additional Addenda et Corrigenda, in: Speculum 40 (1965), S. 116–122; Pearl Kibre, Further Addenda and Corrigenda, in: Speculum 43 (1968), S. 78–114
Toepke, Matr. Heidelberg
Gustav Toepke, Die Matrikel der Universität Heidelberg von 1386 bis 1662, Bd. 1, Heidelberg 1884
Torelli, Scritti
Pietro Torelli, Scritti di storia del diritto italiano, Mailand 1959 (Pubblicazioni del Seminario Giuridico della Università di Bologna 21)
Torrell, CŒThA
Jean-Pierre Torrell, Catalogue des œuvres de saint Thomas, in: ders., Initiation à saint Thomas d’Aquin. Sa personne et son œuvre. Nouvelle édition profondément remaniée et enrichie d’une bibliographie mise à jour, Paris 2015, S. 429–486
TPMA
Thesaurus proverbiorum medii aevi. Lexikon der Sprichwörter des romanisch-germanischen Mittelalters, 13 Bde., Berlin/ New York 1995-2002
TvR
Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis
USTC
Universal Short Title Catalogue, Univ. St Andrews, UK
Van de Wouw, Kleinschriften
Johannes A. C. J. van de Wouw, Twee „Kleinschriften“ uit de vroege decretistiek, in: Mededeelingen van het Nederlandsch Historisch Instituut te Rome 34 (1969), S. 113-133
Van den Bergh / Stolte, The Unfinished
G. C. J. J. van den Bergh / Bernard H. Stolte, The Unfinished Digest Edition of Henrik Brenkman (1681-1736), A Pilot-Survey and Edition of Digest 9,2 ad legem Aquilam, in: Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis 45 (1977), S. 227-306
VD16
Verzeichnis der im deutschen Sprachbereich erschienenen Drucke des XVI. Jahrhunderts, hrsg. von d. Bayerischen Staatsbibliothek in München in Verbindung mit d. Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel, 25 Bde., Stuttgart 1983–2000 (weiterhin aktualisierte Online-Ausgabe)
Vernet, L'histoire
André Vernet, L’histoire de la bibliothèque des Fugger, in: Scriptorium 15 (1961), S. 302-307
Veronese Ceseracciu / Zen Benetti, Bibliografia
Emilia Veronese Ceseracciu / Francesca Zen Benetti, Bibliografia retrospettiva e corrente (dal 1921), in: Quaderni per la storia dell’Università di Padova 36 (2003), S. 285-331
VL
Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, 2., völlig neu bearb. Aufl., hrsg. von Kurt Ruh u.a., 14 Bde., Berlin/New York 1978–2008
Volumen, Lyon 1627
Volumen Legum Paruum, quod vocant, in qvo hæc insvnt: Tres posteriores libri Codicis D. Iustiniani sacratissimi principis, Lyon 1627
Walther, IC
Hans Walther unter Benutzung d. Vorarb. von Alfons Hilka, Initia carminum ac versuum medii aevi posterioris Latinorum. Alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen, 2., durchges. u. erg. Aufl. Göttingen 1969 (Carmina medii aevi posterioris Latina 1)
Walther, Prov.
Hans Walther (Hrsg.), Proverbia sententiaeque Latinitatis medii aevi. Lateinische Sprichwörter und Sentenzen des Mittelalters in alphabetischer Anordnung, 6 Bde., Göttingen 1963–1969 (Carmina medii aevi posterioris Latina 2.1–6); Paul Gerhard Schmidt (Hrsg.) aus d. Nachlass v. Hans Walther, Proverbia sententiaeque Latinitatis medii ac recentioris aevi. Nova Series. Lateinische Sprichwörter und Sentenzen des Mittelalters und der frühen Neuzeit in alphabetischer Anordnung. Neue Reihe, 3 Bde., Göttingen 1982–1986 (Carmina medii aevi posterioris Latina 2.7–9)
Walz, Kat. UB Heidelberg 3
Dorothea Walz, Die historischen und philosophischen Handschriften der Codices Palatini Latini in der Vatikanischen Bibliothek (Cod. Pal. Lat. 921–1078), hrsg. von Veit Probst / Karin Zimmermann, Wiesbaden 1999 (Kataloge der Universitätsbibliothek Heidelberg 3)
Walz, Konrad
Dorothea Walz, Konrad von Gelnhausen und die Heiligen Heinrich und Kunigunde. Mit Edition des Sequenzenzyklus in Vat. Pal. Lat. 991, in: Palatina-Studien. 13 Arbeiten zu Codices Vaticani Palatini latini und anderen Handschriften aus der alten Heidelberger Sammlung, hrsg. von Walter Berschin, Vatikanstadt 1997 (Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae 5; Studi e testi 365), S. 329–358
Weigand, Glossen 3/4
Rudolf Weigand, Die Glossen zum Dekret Gratians. Studien zu den frühen Glossen und Glossenkompositionen, Teil III und IV, Rom 1991 (Studia Gratiana 26)
Weigand, Naturrechtslehre
Rudolf Weigand, Die Naturrechtslehre der Legisten und Dekretisten von Irnerius bis Accursius und von Gratian bis Johannes Teutonicus, München 1967 (Münchener theologische Studien 3, Kanonistische Abteilung 26)
Weimar, Handschriften
Peter Weimar, Die Handschriften des Liber feudorum und seiner Glossen, in: Rivisita internazionale di diritto commune 1 (1990), S. 31–98
Welter, L’exemplum
Jean-Thiébaut Welter, L’exemplum dans la littérature religieuse et didactique du Moyen Age, Paris/ Toulouse 1927
Wilken
Friedrich Wilken, Geschichte der Bildung, Beraubung und Vernichtung der alten Heidelbergischen Büchersammlungen, Heidelberg 1817
Wilmart, Auteurs spirituels
André Wilmart, Auteurs spirituels et textes dévots du Moyen Age latin. Études d'Histoire Littéraire, Paris 1932
ZGO
Zeitschrift für die Geschichte des Oberrheins
Zimmermann, Handschriften
Karin Zimmermann, Die Handschriften Margarethes von Savoyen in der Bibliotheca Palatina, in: Die Tochter des Papstes: Margarethe von Savoyen, Ausst.-Kat. Hauptstaatsarchiv Stuttgart, hrsg. von Peter Rückert u.a., Stuttgart 2020, S. 100-105
ZRG GA
Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Germanistische Abteilung
ZRG KA
Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Kanonistische Abteilung
ZRG RA
Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung
Zumkeller, Mss. OESA
Adolar Zumkeller, Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken, Würzburg 1966 (Cassiciacum 20)
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Stand: 11/2023