Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 304
Themistius/Isocrates, Opera varia
Papier · 3, 40, 1 Bll. · 32 × 22 cm · Wahrscheinlich Italien · 1540er Jahre
- Diktyon-Nr.
- 66036.
1ar–1av | vacat | |
Ir | Titel, Signatur | |
Iv | vacat | |
IIr | Schenkungsexlibris | |
IIv | vacat | |
1) | 1r–8v | Themistius, Pro iis, qui in calamitatem inciderant, imperante Valente |
2) | 9r–14v | Themistius, De Pace (Gothis data), ad Valentem |
3) | 15r–18v | Themistius, Adhortatoria ad Valentinianum Iuniorem |
4) | 18v–22r | Themistius, Consularis, ad Imp. Iovianum |
5) | 22r–28v | Themistius, Ad Imp. Constantium |
6) | 28v–36r | Themistius, Gratiarum actio |
7) | 36r–40v | Isocrates, Helenae encomium |
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Wahrscheinlich Italien.
- Entstehungszeit
- 1540er Jahre . Datierung vgl. Bianconi, S. 124.
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- Papier, Vorsatzblätter Papier.
- Umfang
- 3, 40, 1 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 32 × 22 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- (I-1)1a + 2II + 5 IV40 + (I-1)41*. Vorderspiegel ist Gegenbl. zu 1a, Hinterspiegel Gegenbl. zu 41*.
- Foliierung
- Vatikanische Foliierung (f. 1–40). Die Bezeichnung der ungez. Bll. folgt dem Digitalisat (1a, 41*).
- Lagenzählung
- Nur noch auf f. 9r erhalten, aber Reklamanten auf f. 16v, 24v und 32v.
- Zustand
- Gut erhalten, allerdings unvollständig (Text fehlt).
- Wasserzeichen
- Laut Pascale 2011, S. 154: Harlfinger Lettre 66, ähnlich Briquet 761, Arbalete (Udine, 1533).
- Schriftraum
- 22 × 13 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- 30 Zeilen.
- Schriftart
- späte Minuskelschrift gut lesbar, einige Ligaturen.
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- Identisch mit dem Schreiber der Themistius-Codices o und y (laut Pascale 2011, S. 154). Hs. y enthält überdies Teile von der Hand des Johannes Mauromates (datierte Hss. 1541–1565, vgl. RGK I, Nr. 171), so dass auch für die vorliegende Hs. eine Entstehung Mitte des 16. Jhs. angenommen werden kann.
- Buchgestaltung
- Der Text ist als Fließtext mit wenigen Absätzen geschrieben, gelegentlich sind kleine Lücken für einzelne Wörter gelassen.
- Buchschmuck
- Rubrizierte Überschriften und Initialien.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- Gelegentliche Unterstreichungen
und Anmerkungen von verschiedenen Händen, z.B. f. 13r p. 126
(laut Pascale 2011, S. 154 n. 65, ein Hinweis auf die
Edition von Stephanus aus dem Jahr 1562).
f. 40v Septem postremae paginae, quae per errorem a Librariis cum hoc compactae fuerant, relatae sunt in Cod. hujus Biblioth. n°. 299. ad quem pertinent Laur. Zaccagnius praenotaverat. f. Ir Capsa-Nr. C. 166 / 173. Titel Themistii orationes. Isocratis Helenae encomium. Signatur. 304. Bibliotheksstempel der BAV f. 1r und 40v.
- Einband
- Roter Ledereinband der BAV aus der Zeit der von Kardinalbibliothekar Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius IX. (oben) und Kardinalbibliothekar Angelo Mai (unten), vgl. Schunke, Einbände, II, S. 909.
- Provenienz
- Venedig / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte der Handschrift
- War im Besitz von Giovanni Baptista Cipell, genannt Egnazio, und gelangte am 6.10.1553 an Ulrich Fugger. Seit 1623 in der BAV. Eine Zeitlang war ein Faszikel des Cod. Pal. graec. 299 in diese Hs. eingeheftet, wie ein Vermerk von Zaccagni dort angibt. Wohl vor 1797 wurde er wieder an der ursprünglichen Stelle eingefügt.
- Literatur
- Stevenson, Graeci, S. 171f.; Lehmann, Fuggerbibliotheken, I, S.
94f.; Omer Ballériaux, Prolégomènes à une nouvelle
édition critique des Discours de Thémistios, in: Revue d’histoire
des textes, bulletin n°31 (2001), 2003, S. 1–59; Daniele Bianconi, Cura et studio. Il restauro del
libro a Bisanzio, Hellenica 66, Alessandria 2018, S. 124; Paul Canart/Vittorio Peri,
Sussidi bibliografici per i manuscritti greci della Biblioteca
Vaticana, Vatikan 1970, S. 397–319; Giuseppe Pascale, Ricerche sulla tradizione
manoscritta delle orazioni di Temistio, in: Aevum,
84, 2010, S. 361–402; Giuseppe Pascale, Per la tradizione di Temistio
nei secoli XV-XVII. I codici recentiores delle Orationes augustales,
in: Aevum, 85, 2011, S. 143–189, S. 154; Heinrich Schenkl, Beiträge zur Textgeschichte der
Reden des Themistius (Sitzungsberichte der Akademie der
Wissenschaften in Wien, 192, 1. Abhandlung), S. 3–89.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
Inhalt
1) 1r–8v
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- Pro iis, qui in calamitatem inciderant, imperante Valente.
- TLG-Nummer
- 2001.007.
- Titel (Vorlage)
- Θεμιστίου σοφίστου καὶ έπάρχου λόγος περὶ τῶν ἠτυχηκότων ἐπί Οὐάλεντος.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 127–151 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
2) 9r–14v
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- De Pace (Gothis data), ad Valentem.
- TLG-Nummer
- 2001.010.
- Titel (Vorlage)
- Τοῦ αὐτοῦ ἐπὶ τῆς εἰρήνης Οὐάλεντι.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 195–214 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
3) 15r–18v
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- Adhortatoria ad Valentinianum Iuniorem.
- TLG-Nummer
- 2001.009.
- Titel (Vorlage)
- Θεμιστίου προτρεπτικός Οὐαλεντινιανῷ νέῳ.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 181–194 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
4) 18v–22r
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- Consularis, ad Imp. Iovianum.
- TLG-Nummer
- 2001.005.
- Titel (Vorlage)
- τοῦ αὐτοῦ ὑπατινὸς καὶ τὸν αὐτοκράτορα Ἰοβιανόν.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 91–104 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
5) 18v–22r
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- Ad Imp. Constantium.
- TLG-Nummer
- 2001.004.
- Titel (Vorlage)
- εἰς τὸν αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνον.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Stevenson bemerkt, dass der Adressat fälschlich mit Konstantinos bezeichnet wurde, während Constantius der Adressat sei.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 69–89 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
6) 28v–36r
- Verfasser
- Themistius (GND-Nr.: 118801783).
- Titel
- Gratiarum actio.
- TLG-Nummer
- 2001.002.
- Titel (Vorlage)
- τοῦ αὐτοῦ περὶ αὐτοκράτορος ἐγκωμιάσαντος αὐτὸν περὶ τὴν γερουσίαν, εὐχαριστήριος, αὐτὸν ἀποδεικνὺς τὸν βασιλέα μάλιστα φιλοσοφίας μετέχοντος.
- Edition
- Glanville Downey/Heinrich Schenkl, Themistii orationes quae supersunt, vol. 1, Leipzig 1965, S. 27–56 (Hs. erwähnt auf S. XII [Sigle t]).
7) 36r–40v
- Verfasser
- Isocrates (GND-Nr.: 118556010).
- Titel
- Helenae encomium.
- TLG-Nummer
- 0010.009.
- Titel (Vorlage)
- Ἰσοκράτους Ἑλένης ἐγκώμιον.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Unvollständig, da am Ende mindestens eine Lage fehlt.
- Edition
- Basilius G. Mandilaras, Isocrates, opera omnia. Vol. I-III. München/Leipzig 2003, Vol. II, S. 256–268 (Hs. herangezogen: Vol. I, S. 52).
- Bearbeitet von
- Vinzenz Gottlieb, Universitätsbibliothek Heidelberg, 20.03.2020.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.