Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 384
Theodorus Balsamon, Theologische Kommentare
Papier · 4, 250, 4 Bll. · 35 × 26,5 cm · Wahrscheinlich Balkan oder Kleinasien · 13. Jh.
- Schlagwörter (GND)
- Kirchenrecht / Konzil / Kommentare / Briefe / Theologie / Patristik / Kirchliches Eherecht / Photius.
- Diktyon-Nr.
- 66116.
1ar-Bv | vacant | |
1) | 8r–7v | Epiphanius, Anacephalaeosis |
2) | 4r | Nicolaus Mysticus, Decretum de matrimoniis |
3) | 4r–14v | Theodorus Balsamon, Epistola de rasophoris |
4) | 14v–13v | Theodorus Balsamon, Meditatum de officiis |
5) | 13v–5v | Theodorus Balsamon, Epistola de incensis |
6) | 5v | Theodorus Balsamon, Meditatum de convocatione |
7) | 6r–19v | Theodorus Balsamon, Meditatum patriarchae Theodori |
8) | 19v–11r | Theodorus Balsamon, De libro mathematico non legendo |
9) | 11r–10v | Theodorus Balsamon, Epistola de ieiuniis |
10) | 10v | Theodorus Balsamon, Diagnosis |
11) | 24v–23r | Inhaltsverzeichnis |
12) | 18v–17r | Concilia Oecumenica, De trinitate |
13) | 18r–v | Anonymus, De coelo |
14) | 17r–v | Nicolaus IV. Muzalo, De coelo |
15) | 1r–2v | Anonymus, De impedimentis matrimonii |
16) | 2v–3r | Basileius Caesariensis, Ad Amphilochium, de trigamis ac polygamis |
17) | 3r–v | Timotheus Alexandrinus, Responsa canonica |
18) | 3v | Theophilus Alexandrinus, Edictum |
19) | 3v–9r | Gennadius I., Epistola de eis qui ad ecclesiam accedunt |
20) | 9r | Theodorus Critopulus, Libellus abdicationis |
21) | 9r–v | Theodorus Balsamon, De translationibus episcoporum |
22) | 22r | Theodorus Balsamon, Interpretationes canonicae |
23) | 22r | Nicephorus Patriarcha, Canones |
24) | 22v | Concilia Oecumenica, Konzilstext (Fragment) |
25) | 25r–63v | Theodorus Balsamon, Commentarius in nomocanonem |
26) | 63v–64v | Theodorus Balsamon, Interpretationes canonicae |
27) | 65r–191v | Theodorus Balsamon, Commentarius in Canones Ss. Apostolorum, Conciliorum et in Epistolas canonicas Ss. Partum commentaria |
28) | 191v–244v | Theodorus Balsamon, Epistolae patrum cum commentariis |
29) | 244v | Theodorus Balsamon, Epigrammata |
30) | 244v–245r | Iohannes Nesteutes, Protocanonarion sive canonarium primitivum |
31) | 245r–v | Nilus Ancyranus, Narrationes septem de monachis in Sina |
32) | 245v–249v | Diversi, Theologica |
33) | 249v–250v | Theodorus Balsamon, De Agapio et Bagadio |
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- Wahrscheinlich Balkan oder Kleinasien.
- Entstehungszeit
- 13. Jh.
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- Östliches Papier, Vorsatzblätter: Westliches Papier.
- Umfang
- 4, 250, 4 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 35 × 26,5 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- Die Lagenstruktur ist auf Grund von Restaurierungsarbeiten nicht mehr original, da auch die Reihenfolge der Bll. verändert wurde. Eine Lagenformel kann nicht angegeben werden. Auf die Spiegel sowie die zugehörigen Vorsatzbll. wurde jeweils ein Doppelbl. aus Marmorpapier geklebt, so dass das Marmorpapier die Rectoseite von Bl. 1a bzw. die Versoseite von Bl. 254a bildet. Auf 130r folgt 131v, auf 132r folgt 133v (Zählfehler, bzw. 130–133 paginiert statt foliiert), danach weiter ganz normal mit 134r/v; nach 250 kommt ungez. Blatt (250a); 251 ausgelassen.
- Foliierung
- Vatikanische Foliierung oben rechts (f. A, B, 1–250 sowie Nachsatzbl. 252), daneben erscheint mittig eine ältere Foliierung in Form einer griechischen Zahl (f. γ–σμε, mancherorts ist sie abgeschnitten und muss aus dem Kontext erschlossen werden). Beide Foliierungen differieren; man kann annehmen, dass die griechische die ursprüngliche Reihenfolge der Bll. angibt. Die Bezeichnung der ungez. Bl. folgt dem Digitalisat (1a, 2a, 250a, 253a, 254a).
- Lagenzählung
- Keine Zählung erkennbar.
- Zustand
- Starke Beschädigungen, viele Bll. wurden beschnitten oder restauriert. Bei diesen Arbeiten ist auch die Reihenfolge der Bll. am Anfang der Hs. durcheinander geraten; auch wurde ein Teil der Glossen abgeschnitten. Ein späterer Bearbeiter hat die ursprüngliche Reihenfolge ermittelt (siehe Eintrag auf Ar). Mit Hilfe dieser Angaben, der älteren griechischen Foliierung und des Textzusammenhangs wurde die ursprüngliche Reihenfolge der Blätter, soweit möglich, im Digitalisat rekonstruiert. Dabei wurden die Folio-Angaben der vatikanischen Zählung beibehalten. Verstümmelte Texte weisen darauf hin, dass Bll. fehlen, die schon bei der griechischen Foliierung nicht mehr berücksichtigt worden waren. Das Inhaltsverzeichnis (Bl. 24v–23r), obgleich am Anfang selbst verstümmelt, offenbart das Fehlen mehrerer Texte am Ende. Sie sind unter Nachträge und Benutzungsspuren aufgezählt. Die fehlerhafte Reihenfolge, die dem Ist-Zustand der Hs. entspricht, kann hier eingesehen werden. Vorder- und Unterschnitt sind gelblich gefärbt.
- Wasserzeichen
- Nur auf den Vorsatzbll.: zweikonturige Armbrust im Kreis, Lilie im Kreisring; auch auf Blattverstärkungen (21r).
- Schriftraum
- 29 × 23,5 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte (23r–24v: 3 Spalten; 244v teilweise 3 Spalten).
- Zeilenanzahl
- Hand 1: 38–45 Zeilen; Hand 2: 35–39 Zeilen.
- Schriftart
- Hand 1: eher kursiv mit engem Zeilenabstand, gedrängte Schrift mit vielen
Ligaturen und Abkürzungen. Rubrizierungen sind oft nicht ausgeführt, so dass
viele Initialen und Überschriften fehlen.
Hand 2: Schrift mit Elementen des Fettaugen- und des Beta-Gamma-Stils; sehr senkrechte Buchstaben, die Akzente bilden geradezu Diagonalen, weiterer Zeilenabstand, größerer Trend zu Rubrizierungen. Vergrößerung einzelner Buchstaben, insbesondere von Beta, Gamma und Sigma.
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- Hier waren mindestens zwei Hände am Werk. Hand 1: bis Bl. 1v; Hand 2: ab Bl. 2r.
- Buchgestaltung
- Die Hs. bietet eine Sammlung von theologischen und
kirchenrechtlichen Texten, in der Mehrzahl kommentierte Konzilstexte. Das
Hauptwerk (ab 25r) besteht aus Text, der häufig von Glossen begleitet
wird. An manchen Stellen sind es sogar Klammerglossen.
Die originale Reihenfolge der Bll. wurde, soweit möglich, anhand des Textverlaufs rekonstruiert: 8, 7, 4, 16, 14, 15, 13, 5, 6, 19, 20, 11, 12v, 12r, 10, 24v, 24r, 23v, 23r, 18, 17, 1–3, 9, 22, 25, 26–36, 21, 37v, 37r, 38 usw.
- Buchschmuck
- Verschiedene Überschriften sind unterschiedlich aufwändig hervorgehoben. Das durchgängig verwendete Mittel ist die Rubrizierung. Vielerorts ist sie verblichen und nachgezogen, an einigen Stellen ist sie nicht mehr vorhanden oder war nie da. Darüber hinaus gibt es gelegentlich auch andere Verzierungen, z.B. 36r oben: dreifarbig (rot, gelb und grün) koloriertes Flechtwerk.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- Ar: Titel Varia, Capsa-Nr. C. 48 / 389; die
richtige Reihenfolge der Folio-Angaben ist dort ebenfalls verzeichnet.
Wappenstempel der BAV auf 1v, 2r, 250v.
Häufig kommen griechische Buchstaben, mit anderer Tinte geschrieben, am unteren Rand mittig vor. 64v unten enthält kryptische Symbole, vielleicht astronomische Zeichen. 25r zeigt die Signatur 384 seor. im Kopfsteg.
168r und 244v unten: sehr kleine Bleistiftzeichnungen, die jeweils eine Person darstellen.
Weitere Texte, die verloren sind, aber laut Inhaltsverzeichnis (f. 23r) ursprünglich enthalten waren, sind unter anderem: Ἔνταλμα eines Metropoliten; Περὶ μνηστείας eines Patriarchen Iohannes; Chrysobull des Kaisers Nicephorus III. Botaneiates; Νεαρὰ des Kaisers Alexios Komnenos; Ὑπόμνημα des Kouropalates und Drungarios tes biglas Iohannes Thracenus; Text des Patriarchen Sisinius; Zwei Gesetze des Kaisers Konstantin VII, Prophyrogennetos; Drei Σημειώματα des Patriarchen Michael (II.?).
- Einband
- Hochroter Ledereinband über Pappe der BAV aus der Zeit von Kardinalbibliothekar Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius VI. (oben) und Kardinalbibliothekar Saverio de Zelada (unten), ca. 1780; vgl. Schunke, Einbände, II, S. 911.
- Provenienz
- Augsburg / Heidelberg / Paris oder Sedan?.
- Geschichte der Handschrift
- Die Hs. ist eine der ältesten erhaltenen Balsamon-Hss., aber sie findet in der Literatur kaum Erwähnung. Über den Entstehungsort ist nichts bekannt. Man kann annehmen, dass es im Einflussbereich der Ostkirche war, was das lateinische Kaiserreich Byzanz ausschließt. Die Angabe seor. (1r) zeigt, dass die Hs. als Einzelstück in den Besitz von Ulrich Fugger kam (vgl. Lehmann, Fuggerbibliotheken I, S. 141), allerdings erst nach der Entstehung der Fuggerkataloge, also nach 1563(?), da sie dort noch nicht erscheint, aber wahrscheinlich vor dem Umzug seiner Bibliothek nach Heidelberg 1567. Fugger vermachte seine Bibliothek spätestens mit seinem Tod 1584 dem pfälzischen Kurfürsten Friedrich IV. Der schlechte Zustand ist bereits im Katalog von Sylburg (BAV, Pal. lat.429bis, f. 128r–v und 250r) belegt. Es ist möglich, dass diese Hs. als Grundlage der Erstedition des Nomocanon diente. Sie wurde vorgenommen von Christofle Justel, dem damaligen Sekretär des Herzogs von La Tour Tour d’Auvergne: Nomocanon Photii Patriarchae Constantinopolitani, Cum commentariis Theodori Balsamonis Patriarchae Antiocheni, Christophorus Iustellus ex bibliotheca Palatina nun primum Graece edidit, Paris 1615. Er verweist in seinem Vorwort (S. i) auf die Ausleihe einer Nomocanon-Hs. aus der Bibliotheca Palatina, wobei die Formulierung ex veteri codice M S. ditissimae tuae Bibliothecae für die vorliegende Hs. und gegen BAV, Pal. gr. 408 spricht (eine weitere Hs. davon scheint in der Bibliotheca Palatina nicht zu existieren; während BAV, Pal. gr. 405, die sich heute in Stockholm befindet, zu jung ist). Nach der Einnahme Heidelbergs wurde die Hs. im Jahr 1623 mit der Bibliotheca Palatina nach Rom gebracht.
- Literatur
- Stevenson, Graeci, S.
247; Clarence Gallagher, Theology and Canon Law in the writings of Theodore Balsamon, in: The Jurist 56, 1996, S. 161–181; J. Darrouzès, Le Traité des transferts. Édition critique et commentaire, in: REB 42, 1984, S. 147–214, S. 153–154; Ekkehard Mühlenberg, Gregorii Nysseni Epistula canonica, Gregorii Nysseni Opera III.5, Leiden/Boston 2008, S. CXIII-CXIV.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
Inhalt
1) 8r–7v
- Verfasser
- Epiphanius (GND-Nr.: 118682229).
- Titel
- Anacephalaeosis.
- TLG-Nummer
- 2021.003.
- Angaben zum Text
- Über Haeresien. Textverlauf f. 8r, 8v, 7r, 7v. Am Anfang und Ende fehlt jeweils mindestens ein Bl.
- Incipit
- 8r καὶ στρατιωτικοὶ, οἱ αὐτοὶ δὲ φιβιωνῖται·.
- Explicit
- 7v κατ’ αὐτὸν εἶναι, τὸν δὲ νόμον σὺν τῇ τῶν νεκρῶν.
- Edition
- Migne PG 42, Sp. 836–857; Karl Holl, Epiphanius, Ancoratus und Panarion Haer. 1 - 33, Leipzig 1915, Vol. 1, S. 158–236.
2) 4r
- Verfasser
- Nicolaus Mysticus (GND-Nr.: 100954774).
- Titel
- Decretum de matrimoniis.
- TLG-Nummer
- 3100.002.
- Angaben zum Text
- Es handelt sich um einen Gesetzestext der Kaiser Romanus Lacapenus und Konstantin Porphyrogennetus, ab Zeile 7 entspricht der Text auch dem im Prochiron auctum (TLG 3052.002: P. Zepos, Prochiron auctum, in: JGR 7, Athen 1931, S. 32–34: Titel 4, Abschnitt 55) abgedruckten. Inhalt sind die Regelungen zu dritten und vierten Ehen.
- Incipit
- 4r ἀντὶ τῆς περὶ ἠρήν[ης] ἠγάπησαν τοῦ χριστοῦ…
- Explicit
- 4r μέχρι τῆς συμπληρώσεως τοῦ ἑβδόμου ἔτους.
- Edition
- Leendert Gerrit Westerink (Hrsg.), Nicholas I, Patriarch of Constantinople, Miscellaneous Writings, Washington, D.C. 1981, S. 62–68 (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 20).
3) 4rv, 16rv, 14rv
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Epistola de rasophoris.
- Angaben zum Text
- Durch die veränderte Blattreihenfolge ist der Text zerstückelt. Textverlauf Bl. 4, 16, 14.
- Titel (Vorlage)
- 4r θεοδωρος ταπεινὸς πατριάρχος θεου πολεως μεγάλης ἀντιοχείας καὶ πάσης ἀνατολῆς·.
- Incipit
- 4r Ὁ μέγας διδάσκαλος τῶν ἁγίων ἐκκλησίων τοῦ θεοῦ.
- Explicit
- 14v εἰ δὲ μή, γενέσθω καθώς σοι ἐν τῶ προοιμίω παρεδωλήσαμεν.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1359–1382.
4) 14v, 15r–v, 13r–v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Meditatum de officiis.
- Angaben zum Text
- Textverlauf f. 14v, 15r–v, 13r–v.
- Titel (Vorlage)
- 14v Τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου ἀντιοχείας θεοδόρου, μελέτη χάριν τῶν δύο ὀφρικίων· τοῦ τε χαρτοφύλακος καὶ τοῦ πρωτεκδίκου.
- Incipit
- 14v Τοῦ μεγάλου διδασκάλου τῆς ἐκκλησίας παύλου.
- Explicit
- 13v ὧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1033–1052.
5) 13v, 5r, 5v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Epistola de incensis.
- Angaben zum Text
- Textverlauf f. 13v, 5r, 5v.
- Titel (Vorlage)
- 13v Ἐπιστολὴ τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου χάριν τοῦ διδομένου θυμιαμάτων παρὰ τοῦ πατριάρχου κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς κατηχήσεως.
- Incipit
- 13v Σὺ μὲν τριπόθητον τέκνον, μεγαλοδοξότατε.
- Explicit
- 5v ὧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας ἀμήν.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1064–1073.
6) 5v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Meditatum de convocatione.
- Angaben zum Text
- Blattverlust: Das Ende des Textes fehlt (letzte Spalte).
- Titel (Vorlage)
- 5v μελέτη τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου χάριν τῶν τριῶν σημαντηρίων.
- Incipit
- 5v Βλέπων ἀπειροκάλους τινὰς καὶ πρὸς μηδὲν εὐκαιροῦντας.
- Explicit
- 5v διὰ κηρίου διδασκαλιῶν ευαγγελικῶν τοῦ κέντρου φω[τίζοντος τὴν σκοτόμαιναν·].
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1073.
7) 6r–v, 19r–v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Meditatum patriarchae Theodori.
- Angaben zum Text
- Blattverlust: Der Anfang fehlt (die ersten vier Spalten); Textverlauf f. 6r–v, 19r–v.
- Incipit
- 6r ὅσ[α μὴ] θείων πατέρων χάρις ἐδίδαξε.
- Explicit
- 19v εὐλόγητος κύριος εἰς τὸν αἰῶνα. Γένοιτο γένοιτο.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1020–1033.
8) 19v, 20r–v, 11r
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- De libro mathematio non legendo.
- Angaben zum Text
- Der Text ist nicht ediert, wird aber auch in der Hs. Par. 1331, 444r–447v gefunden. Textverlauf f. 19v, 20r–v, 11r.
- Titel (Vorlage)
- 19v Τῶ ἱερωτάτω μητροπολίτη φιλιππου πόλεως καὶ ὑπερτίμω, περὶ τοῦ μὴ ἀναγινώσκειν βιβλίον μαθηματικόν.
- Incipit
- 19v Οὔτε γῆρας παρ’ ἀρετὴν δι’ ἀξιόπιστον, παιδεύεται.
- Explicit
- 11r τί χρή με μαθεῖν, ἃ δεῖ με παθεῖν.
9) 11r–v, 12v, 12r, 10r–v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Epistola de ieiuniis.
- Angaben zum Text
- Textverlauf f. 11r–v, 12v, 12r, 10r–v.
- Titel (Vorlage)
- 11r Ἐπιστολὴ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου ἀντιοχείας κύρου θεοδώρου χάριν τῶν ὀφειλουσέων τελεῖσθαι νηστείων.
- Incipit
- 11r [Ἐ]κεῖνοι διδάσκουσι περὶ νηστειῶν διάφορα διδασκάλια…
- Explicit
- 10v ἔτι λαλούντων ἡμῶν μὴ σκυθρωπάζετε· πάρειμι.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1335–1360.
10) 10v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Diagnosis.
- Angaben zum Text
- Das nächste Bl. ist nicht auffindbar. Wahrscheinlich ist hier Blattverlust eingetreten (Viereinhalb Migne-Spalten fehlen, das ist mindestens ein Bl.).
- Titel (Vorlage)
- 10v Διάγνωσις τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου ἀντιοχίας κύρου θεοδώρου χάριν λαληθέντος συνοδικῶς ζητήματος περὶ τοῦ εἰ χρὴ τὸν αὐτὸν καὶ ἕνα δυσὶ δισεξαδέλφαις συνάπτεσθαι.
- Incipit
- 10v Οἱ τῶν ἀθηναίων ἰθαγενεῖς καὶ προσήλυτοι.
- Explicit
- 10v καὶ ἐφεξῆς ἐπακολουθήσουσι κακὰ μυριόριθμα, τὴν ἀτοπίαν τοῦ ζητήμ[ατος μεγαλύνοντα].
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 1052–1053.
11) 24v, 24r, 23v, 23r
- Verfasser
- Theodorus Balsamon?
- Titel
- Inhaltsverzeichnis.
- Angaben zum Text
- Nummeriertes Inhaltsverzeichnis mit Angabe von Texten, die in der Hs. enthalten sind. Es ist möglich, dass es in der ursprünglichen Reihenfolge direkt vor dem Nomocanon eingeordnet war. Textverlauf f. 24v, 24r, 23v, 23r. Der Anfang ist nicht erhalten, mindestens ein Bl. fehlt. Für die Texte f. 25r–63v ist das Verzeichnis sehr exakt und entspricht der oben angegebenen Edition. Zu Beginn fehlen die Titloi 1–7, während 8–13 vorhanden sind. Das entspricht den Titeln, deren Text auf Bll. 21r–v und 37v–63v erscheint. Das Ende des Inhaltsverzeichnisses führt Texte auf, die in der Hs. nicht mehr vorhanden sind: u.a. Erlasse der Kaiser Konstantin VII., Alexios Komnenos, Iustinianus, sowie einiger Bischöfe und Patriarchen.
- Incipit
- 24v [Περὶ παροικιῶν καὶ τῶν ἀπὸ βασιλικῶν τύπων γενο]μένων καινισμῶν.
- Explicit
- 23r περὶ κεκωλυμένων γάμων … τέλος.
- Textgestaltung
- Der Text ist dreispaltig angeordnet. Jeder Eintrag beginnt mit einer rubrizierten Initiale. Größere Einheiten sind mit einer Überschrift überschrieben, die entweder rubriziert ist oder eine nochmals vergrößerte Initiale hat.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Auf 23r sind Anmerkungen mit anderer Tinte (aber von selber Hand) im Fußsteg.
- Edition
- M. Potles/G. A. Rhalles, Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν κανόνων τῶν τε ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν οἰκουμενικῶν καὶ τοπικῶν συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος ἁγίων πατέρων, vol.1, Athen 1852, S. 19–29.
12) 18r–v
- Verfasser
- Concilia Oecumenica.
- Titel
- De trinitate.
- TLG-Nummer
- 5000.009, 5000.011.
- Angaben zum Text
- Der Text ist ein trinitarisches Glaubensbekenntnis, das sich weitgehend an den Konzilsakten von Konstantinopel und Chalkedon orientiert. Zuvor steht eine Einleitung zum 6. Ökumenischen Konzil (680 n.Chr.). Der Anfang ist nicht erhalten.
- Incipit
- 18r (Zeile 3) [Π]ιστεύω εἰς ἕνα θεὸν πατέρα παντοκράτορα.
- Explicit
- 18v δόξα τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς αἰῶνας αἰώνων ἀμήν.
- Edition
- Ähnlich bei Rudolf Riedinger, ACO, Pars 1–2, S. ab 418 passim.
13) 18v–17r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De coelo.
- Angaben zum Text
- Nicht identifizierter theologischer Text über den Himmel. Blattverlust zwischen f. 18v und 17r ist nicht auszuschließen.
- Incipit
- 18v […]ότε πατὴρ ἡμῶν.. χρηματίζει, ὅτε διὰ τῆς τοῦ πνεύματος.
- Explicit
- 17r διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς ἐκκλίνειν αἰτούμεθα τῆς πείρας.
14) 17r–v
- Verfasser
- Nicolaus IV. Muzalo (GND-Nr.: 100955142).
- Titel
- De processione spiritus sancti.
- TLG-Nummer
- 3101.002.
- Angaben zum Text
- Die Rede ist an Kaiser Alexios I. Komnenos gerichtet.
- Titel (Vorlage)
- 17r [Κ]εφαλαὶ συλλογισμοὶ πρὸς τοῦ μὴ καὶ ἐκ τοῦ ὑιοῦ ἐκπορεύεσθαι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον.
- Incipit
- 17r [Οὐδὲν] ἐκ δυοῖν ἢ καὶ πλειόνων ταυτο δυνάμων και ὁμοουσίων.
- Explicit
- 17v Πῶς οὖν ἐκ τοῦ λαμβάνειν τὰ τοῦ Πατρὸς καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὰ τοῦ Υἱοῦ, καὶ δῆλον ὡς καὶ τὰ ἐν αὐτῶ…
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Die Hs. enthält nur ein knappes Drittel des edierten Textes. Es ist wahrscheinlich, dass hinter Bl. 17 Blattverlust eingetreten ist.
- Edition
- Theodoros Zeses, Ὁ πατριάρχης Νικόλαος Δʹ Μουζάλων (Παράρτημα: Μουζάλωνος, Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Θεολογικῆς Σχολῆς 23 (1978), S. 307–329 (sect. 5–8, 39, 10, 9, 11–22).
15) 1r–2v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De impedimentis matrimonii.
- Angaben zum Text
- Der Text beinhaltet kirchenrechtliche Regelungen zu Ehehindernissen wegen zu enger Verwandtschaft. Der Text enthält Lücken, in die schematische Zeichnungen der Verwandtschaftsverhältnisse eingefügt sind. Sie ähneln den Darstellungen im Prochiron auctum (TLG 3052.002), Kapitel 98–129. Solche Zeichnungen gibt es auch auf 2r und 3v (dort rubriziert) am unteren Rand. Auf 1r unten ein Text des Patriarchen Michael zum selben Thema. Auf 1v ist eine sehr große Lücke; dennoch scheinen 2r und der Anfang von 2v dazu zu gehören.
- Incipit
- 1r … συνοικ … ἀλλὰ καὶ τὸ δύο ἀδελφοὺς λαβεῖν δύο ἐξαδέλφους.
- Explicit
- 2v ὅτι δύο ἀνδρῶν ἐγένετο γυνὴ.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- 1v unten Nachtrag von anderer Hand, inc. πατὴρ καὶ ὑιὸς.
16) 2v–3r
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- Ad Amphilochium, de trigamis ac polygamis.
- TLG-Nummer
- 2040.004.
- Angaben zum Text
- Hier erscheinen mehrere Texte über Mehrfachehen. Passagen aus den Briefen 188, Kapitel 4 und 199, Kapitel 50 sowie Brief 217, Kapitel 77 und 80, von Basilius, werden immer wieder unterbrochen von Gesetzestexten, so dem Prochiron auctum (TLG 3052.002), Nicodemus Hagiorita (TLG 9070.005, Canon 113; 9070.006, Kap. 5+9). Nach dem Schluss von Brief 199 (Titel: τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς δευτέρης ἐπιστόλης; Text: τῆς ἐκκλησίας ὁρῶμεν δημοσίαις δὲ καταδίκαις οὐχ ὑποβάλλομεν· ὡς τῆς ἀνεινμίας πορνείας, αἱρετώτερα) folgt ein Einschub von Nikolaus Mystikos (TLG 3010.002, Edition: Leendert Gerrit Westerink, Nicholas I, Patriarch of Constantinople, Miscellaneous Writings, Corpus Fontium Historiae Byzantinae. Series Washingtonensis 20. Washington, D.C. 1981, S. 64–68; 2v–3r, inc. [Π]ερὶ τοῦ τρίτου ὁρίζομεν γάμου· ὥστε μὴ ἁπλῶς, expl. μέχρι τῆς συμπληρώσεως τοῦ ἑβδόμου ἔτους.), dann (3r) Brief 217, Kap. 77. Thema aller Texte sind Mehrfachehen.
- Titel (Vorlage)
- 2v περὶ τριγάμων καὶ πολυγάμων.
- Incipit
- 2v Τὸν αὐτὸν ὥρισαν κανόνα ὃν καὶ ἐπὶ τῶν διγάμων.
- Explicit
- 3r περὶ τοῦ τετάρτου γάμου.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Die rubrizierten Überschriften sind so stark verblasst, dass man sie kaum noch lesen kann.
- Edition
- Yves Courtonne, Saint Basil, Lettres, Paris 1957–1966.
17) 3r–v
- Verfasser
- Timotheus Alexandrinus (GND-Nr.: 100642675).
- Titel
- Responsa canonica.
- TLG-Nummer
- 9070.006.
- Angaben zum Text
- CPG 2520. - Fragen und Antworten des alexandrinischen Erzbischofs Timotheus, ohne Erklärungen.
- Titel (Vorlage)
- 3r τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου ἀλεξανδρείας, τιμοθέου.
- Incipit
- 3r Ἐὰν παιδίον κατηχούμενον ὡς ἐτῶν ἑπτά, ἢ ἄνθρωπος τέλειος.
- Explicit
- 3v τί ἀποκρίνασθαι οὐχ εὑρίσκω.
- Textgestaltung
- Die ursprüngliche Überschrift ist kaum noch erkennbar; sie wurde mit schwarzer Tinte im Kopfsteg nachgetragen. Ab 3v bis zum Ende der Hs. sind alle Rubrizierungen vermutlich nachträglich aufgefrischt worden.
- Edition
- Migne PG 33, Sp. 1296–1305.
18) 3v
- Verfasser
- Theophilus Alexandrinus (GND-Nr.: 118756915).
- Titel
- Edictum.
- TLG-Nummer
- 9070.006.
- Angaben zum Text
- CPG 2678.
- Titel (Vorlage)
- 3v θεοφίλου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας τῶν θεοφανίων ἐπιστάντων ἐν κυριακῆ προσφωνήσεως προσφώνησεις.
- Incipit
- 3v Καὶ τὸ ἔθος καὶ τὸ πρέπον ἡμᾶς ἀπαιτεῖ πᾶσαν Κυριακὴν τιμᾷν.
- Explicit
- 3v Συναχθῶμεν τοίνυν ἀπὸ ὥρας ἐννάτης ἐνταῦθα.
- Edition
- Migne PG 65, Sp. 33.
19) 3v, 9r
- Verfasser
- Gennadius I. (GND-Nr.: 118968246).
- Titel
- Epistola de eis qui ad ecclesiam accedunt.
- TLG-Nummer
- 2762.014.
- Angaben zum Text
- Textverlauf f. 3v, 9r.
- Titel (Vorlage)
- 3v ἐπιστολὴ γραφεῖσα ἀπὸ Κωνσταντινουπόλεως μαρτυρίω ἐπισκόπω ἀν[τι]οχεία περὶ τοῦ ὅπως χρὴ, δέχεσθαι τοὺς αἱρετικοὺς προσερχομένους τῆ ἅγια καθολικῆ ἐκκλησία.
- Incipit
- 3v Τινὰ διελέχθη μοι ὁ θεοφιλέστατος πρεσβύτερος Ἀντώνιος.
- Explicit
- 9r καὶ τότε αὐτοὺς βαπτίζομεν. ταῦτα ὡς ὑμέτερος ἐσπού[δασα ση]μάναι.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Im Fußsteg von 3v befinden sich rubrizierte Annotationen mit Namen.
- Edition
- Migne PG 119, Sp. 900–901 .
20) 9r
- Verfasser
- Theodorus Critopulos (GND-Nr.: 1223210111).
- Titel
- Libellus abdicationis.
- Angaben zum Text
- Rücktrittsschreiben des Metropoliten Theodor II. von Heraclea im Februar 6697 (=1189 n. Chr.; vgl. Darrouzès, S. 153).
- Titel (Vorlage)
- 9r παραίτησις τοῦ ἁγιωτάτου μητροπολίτη ἡρακλείας κυρίου θεοδώρου τοῦ κριτοπλ.
- Incipit
- 9r [Πα]ναγιώτατέ μου δέσποτα αὐθέντα καὶ οἰκουμένικε πατριάρχε· καὶ ὑμεῖς ἅγιοί μου δεσποται ἀδελφοὶ καὶ συλλειτουργοὶ.
- Explicit
- 9r τοῦ θεοῦ ἐκκλησία ἐν πνευμικαὶ δυναμι τοῦ εἰ[ρη]νάρχου χριστοῦ· μηνὶ φεβρουαρίῳ ζ'ἔτει ςχϞζ.
- Edition
- Iuris Graeco-Romani tam canonici quam civilis Tomi duo. Iohannis Leunclauii Amelburni, C. CL. Studio Ex Variis Europæ Asiæque Bibliothecis eruti, Latineque redditi: nunc primum editi curâ M. Freheri, Tomus I, Frankfurt 1596, S. 424–426.
21) 9r–9v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- De translationibus episcoporum.
- Titel (Vorlage)
- 9r περὶ μεταθέσεων.
- Incipit
- 9r [Ὁ μέγας πατὴρ καὶ] φωστὴρ τῆς οἰκουμένης γρηγόριος ὁ θεόλογος επίσκοπος.
- Explicit
- 9v καὶ τοῦ ἱεροσολύμων καὶ ἀρχόντων βασιλικῶν …
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Die letzten Zeilen sind kaum lesbar. Am Ende ist Textverlust zu vermuten.
- Edition
- Migne PG 119, Sp. 904–909; Danach zusätzlich J. Darrouzès, Le Traité des transferts. Édition critique et commentaire, in: REB 42, 1984, S. 147–214, hier S. 183–184 (Hs. herangezogen: Sigle C; Nr. 56 und 58).
22) 22r
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Interpretationes canonicae.
- Angaben zum Text
- Alle elf Fragen und Antworten erscheinen in der Hs. ohne die Erklärungen, die in der Edition enthalten sind.
- Titel (Vorlage)
- 22r ερωτήσεις καὶ ἀποκρίσεις τῶν ἐρωτήσεων θείων παρὰ μοναχῶν ἔξω τῆς πόλεως ἀσκουμένων…
- Incipit
- 22r εἰ χρὴ μοναχὸν εἰσιέναι εἲς τὸ ἅγιον θυσιαστήριον.
- Explicit
- 22r καὶ ἐκ τούτου σφαλλόμενοι ἐπανορθωθήσονται.
- Textgestaltung
- Fragen und Antworten folgen ohne Erklärung aufeinander, wobei die Initiale jeweils rubriziert ist. Die Überschrift ist infolge von Beschädigungen kaum lesbar.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Diese Fragen und Antworten erscheinen auch in Text 26, dort aber mit Erklärung.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 937–949.
23) 22r
- Verfasser
- Nicephorus Patriarcha (GND-Nr.: 118734881).
- Titel
- Canones.
- TLG-Nummer
- 3086.017.
- Titel (Vorlage)
- 22r τοῦ ἁγίου νικηφόρου πατριάρχου κωνσταντίνου πόλεως ἐκ τῶν ἐκκλησιαστικῶν αὐτοῦ συνάξεων … καὶ τῶν σὺν αὐτῶ …
- Incipit
- 22r Τὰς ὑπὸ αἱρετικῶν ἐνθρονιασθείσας.
- Explicit
- 22r δίγαμος οὐ στεφανοῦται, ἀλλ’ ἕξει [ἐπιτίμιον τὸ μὴ μεταλαβεῖν τῶν ἀχράντων μυστηρίων ἕτη δύο.].
- Textgestaltung
- Fragen und Antworten folgen ohne Lücke aufeinander, wobei die Initiale jeweils rubriziert ist.
- Edition
- Migne PG 100, Sp. 860–861, 582.
24) 22v
- Verfasser
- Concilia Oecumenica.
- Titel
- Konzilstext (Fragment).
- TLG-Nummer
- 5000.003.
- Angaben zum Text
- Der Text hat anscheinend keine Verbindung zu dem der Rectoseite.
- Incipit
- 22v … γεγενῆσθαι τὸν κύριον ἡμῶν πρὸ τῆς ἑνώσεως, μετὰ δὲ τὴν ἕνωσιν μίαν φύσιν ὁμολογῶ,.
- Explicit
- 22v καὶ παρὰ τῶν τῆς δυσσεβείας ἐξάρχων ἡ οἰκεία κακοδοξία καταδικάζεται.
- Edition
- Eduard Schwartz, ACO, S. 18–19.
25) 25r–63v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Commentarius in Nomocanonem.
- TLG-Nummer
- 4040.013.
- Angaben zum Text
- Kommentar zu einer Sammlung von kanonischen Rechtstexten (angelehnt an den
Nomokanon des Photius). Zwischen Bl. 36 und 37 ist Bl. 21 einzufügen. Dieser
Text wurde wahrscheinlich zur Edition Justel 1615, S. 1–162,
herangezogen.
f. 25r–29v Titlos 1; f. 29v–33v Titlos 2; f. 33v–34r Titlos 3; f. 34r–35v Titlos 4; f. 35v Titlos 5; f. 35v–36r Titlos 6; f. 36r–21r Titlos 7; f. 21r–v, 37v, 37r–38v Titlos 8; f. 38v–49r Titlos 9; f. 49r–51r Titlos 10; f. 51r–53r Titlos 11; f. 53r–54v Titlos 12; f. 54v–63r Titlos 13; f. 63r–v Titlos 14.
- Titel (Vorlage)
- 25r [Ἐ]ξήγησις τῶν ἱερῶν καὶ θείων κανόνων· τῶν τε ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων· καὶ τῶν ἱερῶν καὶ οἰκουμένων συνόδων ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν τοπικῶν ἤτοι μετρικῶν· καὶ τῶν λοίπων τῶν ἅγίων πατερῶν· πρὸς δὲ δήλως, καὶ τῶν ένεργούντων καὶ μὴ ἐνεργούντων ἐπισκόπων τῶν ἀνα[…] ἐν τοῖς δέκα πρὸς τοῖς τέσσαρσι τί τλ.· τοῖς κατ’ἀρχὴν τῶν κανόνων κειμένων· πονηθεῖσα κατὰ πρόσταξιν βασιλικὸν καὶ πατριαρχικὸν! θεοδόρω τῶ εὐτελεῖ διακόνω τῆς ἁγιωτάτης τοῦ θεοῦ μεγάλης ἐκκλησίας· νομοφύλαξ· χαρτοφύλαξ· πρώτω τῶν βλαχερῶν τῶ βαλσαμὼν· τῶ μετὰ χρόνους τινὰς γεγονότι καὶ πατριάρχη θεουπόλεως μεγάλης ἀντιοχείας· καὶ πάσης ἀνατολῆς.
- Incipit
- 25r Πείθεσθὲ τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε· αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσι ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν.
- Explicit
- 63v τὰ τῶν δαιμονώντων γίνεσθαι διαζύγια. Τέλος σὺν θεῶ τῶν δέκα τέσσαρ. τίτλων τῶν παρὰ τοῦ ἁγιωτάτου ἐκείνου πατριάρχου κυρίου φωτιόυ συγγραφέντων.
- Edition
- M. Potles/G. A. Rhalles, Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν κανόνων τῶν τε ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν οἰκουμενικῶν καὶ τοπικῶν συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος ἁγίων πατέρων, vol.1, Athen 1852, S. 31–335 .
26) 63v–64v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Interpretationes canonicae.
- Angaben zum Text
- Fragen und Antworten von Mönchen, die außerhalb der Stadt tätig waren, und Antworten der Konstantinopolitanischen Synode zur Zeit des Patriarchen Nikolaus während der Herrschaft des Alexios Komnenos.
- Titel (Vorlage)
- 63v ἐρωτήσεις μοναχῶν τινῶν ἔξω τῆς πόλεως ἀσκουμένων…
- Incipit
- 63v Εἰ χρὴ μοναχὸν εἰσιέναι εἰς τὸ ἅγιον θυσιαστήριον.
- Explicit
- 64v ὅπερ οὐ βούλεται ὁ ἅγιος.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Im Anschluss an den Text erscheinen, mit anderer Tinte und wahrscheinlich von anderer Hand, Symbole, die möglicherweise astronomische Bedeutung haben oder eine Geheimschrift darstellen.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 937–949.
27) 65r–191v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Commentarius in Canones Ss. Apostolorum, Conciliorum et in Epistolas canonicas Ss. patrum commentaria.
- Angaben zum Text
- Hier sind Konzilsbeschlüsse aufgeführt und kommentiert. Die Texte der Hs.
sind überwiegend in fast unveränderter Reihenfolge in der Edition enthalten;
diese umfasst aber zusätzlich noch Kommentare anderer Kommentatoren, die die
Hs. nicht hat.
f. 65r–72v Kanones der Heiligen Apostel; f. 72v–76v 1. Synode von Nicaea; f. 76v–78v 2. Ökum. Synode (zu Konstantinopel); f. 78v–80v 3. Ökum. Synode (zu Ephesus); f. 80v–86v 4. Ökum. Synode (zu Chalcedon); f. 86v 5. Synode (zu Konstantinopel); f. 86v–113r Trullanische Synode (siehe auch Heinz Ohme [Ed.], Concilium Constantinopolitanum A. 691/2 in Trullo habitum [Concilium quinisextum], Berlin/Boston 2013, S. 17–61 [Hs. erwähnt, aber ohne Sigle]); f. 113r–124v 2. Konzil von Nikaia (7. Ökumenisches Konzil); f. 124v–S. 130 1. und 2. Synode von Konstantinopel; S. 130–132 Synode der Hagia Sophia (A.D. 879, vgl. Migne PG 137, Sp. 1083, Anm. 63); S. 132–133 Brief der Synode von Karthago; S. 133–f. 137r Synode von Ankyra; f. 137r–139v Synode von Neokaisarea; f. 139v–141v Synode von Gangra; f. 141v–144v Synode von Antiochia; f. 144v–148r Synode von Laodicea; f. 148r–153r Synode von Serdika (damit endet Migne PG 137, Sp. 1497); f. 153r–189r Synode von Karthago, mit Briefen verschiedener Bischöfe (Migne PG 138, Sp. 1–453).
- Titel (Vorlage)
- 65r …τῶν κανόνων τῶν ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων.
- Incipit
- 65r [Ἐπίσκοπος χει]ροτονείσθω ὑπὸ ἐπισκόπων δύο καὶ τριῶν. ἑρμηνεία· ὁ ἀποστολικὸς οὗτος κανὼν περὶ χειροτονίας διαλέγεται.
- Explicit
- 191v Γινώσκε δὲ ὅτι ἡ μὲν σύνοδος αὕτη ἐπὶ ἀρκαδίου τοῦ βασιλέως γέγονεν· ἡ δὲ ἐν καρθάγη, βασιλεύοντος θεοδοσίου τοῦ μικροῦ.
- Textgestaltung
- Der Kommentar folgt im Fließtext auf den Beschluss, auf den er sich bezieht. Zusätzlich gibt es Glossen in margine und im Fußsteg.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Auf den meisten Rectoseiten befindet sich im Kopfsteg zur besseren Orientierung die Angabe des jeweils aktuellen Konzils.
- Edition
- Migne PG 137, Sp. 36–1497; Migne PG 138, Sp. 9–453.
28) 191v–244v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Epistolae patrum cum commentariis.
- Angaben zum Text
- Von Theodor Balsamon gesammelte Briefe von Kirchenvätern und anderen
Bischöfen.
f. 191v–193v Brief des Erzbischofs Dionysius von Alexandrien an Bischof Basilides (Migne PG 138, Sp. 455–473); f. 193v–197r Brief des Petrus, Erzbischof von Alexandrien (Migne PG 138, Sp. 475–516); f. 197r–202v Briefe des Erzbischofs von (Neo-)Caesarea, Gregorius Thaumaturgos (Migne PG 138, Sp. 518–545); f. 200v–202r Briefe des Athanasius ad Amunem Monachum und an Rufinianus (Migne PG 138, Sp. 545–572); f. 202v–231v Briefe des Basilius an Amphilochius (Brief I Migne PG 138, Sp. 571–644, Brief II col. 644–737, Brief III col. 737–832, Brief ad episcopos sibi subjectos col. 832–837, andere Briefe col. 837–852); f. 231v–238r Brief des Hl. Gregor von Nyssa an den Bischof Letoius von Melitene (CPG 3148, Migne PG 138, Sp. 851–888); f. 238r–240r Werke des Timotheus von Alexandrien (Migne PG 138, Sp. 889–901); f. 240r–242r Werke des Erzbischofs Theophilos von Alexandrien (Migne PG 138, Sp. 901–913); f. 242r–243v Briefe des Cyrill von Alexandrien an Domnus (Migne PG 138, Sp. 915–921) und an die Bischöfe in Libyen und der Pentapolis (Migne PG 138, Sp. 921–924); f. 243v Gedicht des Gregor von Nazianz (Migne PG 138, Sp. 924): nur die ersten 20 Zeilen, dann Blattverlust (ein Blatt fehlt; Textverlust entspricht Migne PG 138, Sp. 924–932 der Edition): es fehlen der Text Τοῦ ἁγίου ἀμφιλοχίου ἐπισκόπου ἰκονίου ἐκ τῶν πρὸς Σελεύκον ἰάμβων περὶ τῆς αὐτῆς ὑποθέσεως (Migne PG 138, Sp. 925–928), und der Anfang von Ἐγκύκλιον ἐπίστολη γενναδίου πατριάρχου κωνσταντίνου πόλεως καὶ τῆς σὺν αὐτῶ ἁγίας συνόδου πρὸς ἅπαντας τοὺς ὁσιωτάτους μητροπολίτας καὶ πρὸς τὸν πάππαν ρώμης (Migne PG 138, Sp. 929–932); nach der Lücke sind vorhanden: f. 244r Ende des enzyklischen Briefs von Gennadius I. (Migne PG 138, Sp. 932–933); f. 244r–v Brief des großen Basileos an die Einwohner von Nikopolis (Migne PG 138, Sp. 933–936).
- Titel (Vorlage)
- 191v ἐπιστολὴ τοῦ μακαρίου διονυσίου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας πρὸς βασιλείδην ἐπίσκοπον.
- Incipit
- 191v [Ε]ρωτήσαντα περὶ διαφόρων κεφαλαίων.
- Explicit
- 244v ἀπὸ τοῦ αἵματος τούτου.
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 455–936.
29) 244v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- Epigrammata.
- TLG-Nummer
- 3010.001.
- Angaben zum Text
- Epigramm 44.
- Titel (Vorlage)
- 244v ἐπίλογος τοῦ αὐτοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου διὰ στίχων ἰαμβικῶν.
- Incipit
- 244v Τὴν Μωσαϊκὴν ἀναμετρήσας πλάνην.
- Explicit
- 244v ἀπηγορεύθη· μὴ μάτην γονυκλίτει.
- Textgestaltung
- Das Gedicht ist in drei Spalten geschrieben, wobei die Zeilen fortlaufend über die Spaltengrenzen hinweg gelesen werden.
- Edition
- Konstantin Horna, Die Epigramme des Theodoros Balsamon, in: Wiener Studien. Zeitschrift für Klassische Philologie 25, Wien 1903, S. 165–217, hier S. 201–202.
30) 244v–245r
- Verfasser
- Iohannes Nesteutes (GND-Nr.: 100949770).
- Titel
- Protocanonarion sive canonarium primitivum.
- TLG-Nummer
- 4486.001.
- Angaben zum Text
- In der Edition findet sich der Text im Prooem, Kapitel 1–3.
- Titel (Vorlage)
- 244v Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ἰωάννου τοῦ νηστεύτου περὶ ἐξαγορεύσεως διάφοροι καὶ διαθέσεις τῶν ἐξομολογουμένων κρύφια ἁμαρτήματα καὶ τῶν ταύτα ἀναδεχομένων ἀληθιναὶ καὶ ἄπταιστοι πρὸς θεὸν καὶ ὑπὸ θεοῦ καὶ ἐκ θεοῦ διακρίσεις ὡς οἶμαι ὁ ταπεινὸς. Διαφοραὶ ἐπιτιμίων, λίαν συμπαθέστατοι.
- Incipit
- 244v Τῆς θείας καὶ παναγάθου τοῦ ὑπεραγάθου θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μακαρίου χρηστοτῖος πάντοτε καὶ πανταχοῦ.
- Explicit
- 245r ἐν ἁμαρτήμασιν ἢ καὶ πᾶσι σφαλλομένους καὶ παραπίπτοντας.
- Edition
- M.S.I. Arranz, I Penitenziali bizantini: il Protokanonarion o Kanonarion primitivo di Giovanni monaco e diacono e il Deuterokanonarion o "Secondo Kanonarion" di Basilio monaco, in: KANONIKA 3, Rom 1993.
31) 245r–v
- Verfasser
- Nilus Ancyranus (GND-Nr.: 118734970).
- Titel
- Narrationes septem de monachis in Sina.
- TLG-Nummer
- 4118.001.
- Angaben zum Text
- Nur wenige Zeilen sind ediert; der Rest des Textes wurde nicht identifiziert.
- Titel (Vorlage)
- 245r νείλου μοναχοῦ ετι τόδε.
- Incipit
- 245v ὡς γὰρ νέφος ἀποτίθεται ζόφον, ἀποστάζον ὀμβρίους σταγόνας.
- Explicit
- 245v ὅπως ἡμᾶς τῶν τῆς σαρκὸς …χαλεπωτάτων παθῶν.
- Edition
- Fabrizio Conca (Hrsg.), Nilus Ancyranus. Narratio, Leipzig 1983, S. 5.
32) 245v–249v
- Verfasser
- Diversi.
- Titel
- Theologica.
- Angaben zum Text
- Iohannes Climacus zugeschrieben. Text nicht identifiziert. Es folgen weitere Texte von Iohannes Chrysostomus (246r) und Gregor von Nazianz (246r–249v).
- Titel (Vorlage)
- 245v τοῦ κλίμακος.
- Incipit
- 245v Ὅτι δεῖ ἡμᾶς ἐν τῆ ἐξαγορεύσει, γίνεσθαι καὶ τῶ εἴδει καὶ τῶ λογισμῶ .
- Explicit
- 249v διὰ τὸ πολυμόλυντος.
33) 249v–250v
- Verfasser
- Theodorus Balsamon (GND-Nr.: 100962211).
- Titel
- De Agapio et Bagadio.
- Angaben zum Text
- An den edierten Text schließt sich ein kurzer, nicht edierter Abschnitt an (inc. ὅρος τῆς αὐτῆς ἁγίου καὶ μεγάλου καὶ οἰκουμενικῆς καὶ πέμπτης συνόδους; expl. ἀνεγνωσμένους ἔχειν γνώμην εἰπάτω); dann folgt ein Abschnitt, der bei Schwartz (Eduard Schwartz, Acta conciliorum oecumenicorum, vol. 3, Berlin 1940, S. 110–112; TLG 5000.004) ediert ist und wegen Blattverlustes abbricht. Der Titel ist im Inhaltsverzeichnis ausführlicher, dort lautet er Ἐκ τῶν πραχθέντων ἐν κωνσταντίνου πόλει ὑπομνημάτων περὶ ἀγαπίου καὶ αὐβαδίου (!) ἑκατέρου ἀντεχομένου τῆς ἐπισκόπης βόστρης, ἐν οἷς καὶ κανονὸς καὶ ὅρος τῆς ἁγίου καὶ οἰκουμενικῆς πέμπτης συνόδου.
- Titel (Vorlage)
- 249v ἐκ τῶν πραχθέντων ἐν κωνσταντινου πόλει ὑπομνημάτων περὶ ἀγαπίου καὶ γαβαδίου(!) ἑκατέρου ἀντεχομίου τῆς ἐπισκοπῆς βόστρης.
- Incipit
- 249v Ὑπατεῖ τῶν εὐσεβεστάτων καὶ θεοφιλεστάτων βασιλέων.
- Explicit
- 250v ὑφ’ ἑτέρας συνόδου ἀθῶιον αὐτὸν ἀποδείξηι· εἰ δέ τις τολμήσει ἱερατικόν τι […].
- Edition
- Migne PG 138, Sp. 449–453.
- Bearbeitet von
- Vinzenz Gottlieb, Universitätsbibliothek Heidelberg, 29.01.2021.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.