84

Katarzyna Szoblik

Kwiat
Zarówno w przypadku młodej, jak i starej ahuiani podstawowym moty-
wem zdobniczym ubioru są kwiaty, będące jednocześnie jednym z podstawo-
wych atrybutów tych kobiet. Choć motyw kwiatu występuje w Kodeksie Flo-
rentyńskim także na innych ilustracjach, i to zarówno na strojach damskich, jak
i męskich, w tym wypadku wydaje się mieć on głębsze znaczenie.
Ogólnie symbolika kwiatu w kulturze azteckiej jest bardzo szeroka i w za-
leżności od kontekstu może odpowiadać ideom skrajnie różnym. Już Diego Du-
ran zauważył jak bardzo cenili sobie Aztekowie piękny wygląd i przyjemny za-
pach kwiatów:
De lo cual son en general estos naturales sensualísimos y añcionados,
poniendo su felicidad y contento en estarse oliendo todo el día una rosi-
ta, o un xuchitl, compuesto de diversas rosas, los cuales todos sus rego-
cijos y fiestas celebran con flores y sus presentes ofrecen y dan con flo-
res; el alivio del camino lo pasan con flores; es les en fin tan gustoso y
cordial el oler las flores, que el hambre alivian y pasan con olerías (Du-
ran 1967: 151).
[Tak więc, generalnie, są ci tubylcy bardzo wrażliwi i rozmiłowani
(w kwiatach), czerpiąc radość i szczęście z wąchania przez cały dzień
wiązanki, zwanej xuchitl, złożonej z różnych róż; a wszystkie swe zaba-
wy i uroczystości uświetniają kwiatami, i jako prezenty dają kwiaty, tru-
dy podróży łagodzą kwiatami; a nawet w czasie głodu znajdują w ich wą-
chaniu ulgę, tak wielką przyjemność sprawia im zapach kwiatów.]
Ponadto, jak słusznie zauważył Angel Ma. Garibay K.43, motyw kwiatu
był, obok motywu ptaka i klejnotu, jednym z podstawowych elementów, za po-
mocą których tworzono większość środków stylistycznych używanych w twór-
czości literackiej Azteków. Występował on nie tylko w formie ogólnej „kwiat”,
lecz często także jako konkretny gatunek, np. cempoalxochitl, cacaoxochitl.
Ogólnie rzecz biorąc słowa zawierające komponent xochitl, czyli kwiat służyły
do tworzenia najróżniejszych metafor używanych w poezji do określania tego
co piękne, przyjemne, pachnące, cenne, wartościowe. Najlepszym tego przy-
kładem może być fakt, iż całą twórczość poetycką arystokracji azteckiej okre-
ślano za pomocą difrasismo zbudowanego w oparciu o symbolikę kwiatu: in
xochitl in cuicatl (kwiat, pieśń).
Również Ahuianime jako kobiety piękne, delikatne, pachnące i zadbane
nierzadko były określane w poezji mianem różnego rodzaju kwiatów. Noemi
Quezada44 w swej analizie tzw. canto de tórtolas („pieśń turkawek”) wymie-
43 Garibay 2001: 52-54.
44 Quezada 1996: 109.