Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Przedstawienia ahuianime w Kodeksie Florentyńskim

87

także apan upan nemH. Kobieta dojrzała, która zeszła na złą drogę to hane-
mi, czyli „żyjąca na wodzie”51 52. W końcu, opisywana w rozdziale poświęconym
kupcom monamacac, czyli „sprzedawczyni samej siebie” również jest okre-
ślana jako anenqui apan, apannemini, co można tłumaczyć jako „niespokojna
na wodzie, żyjąca na wodzie”53. Wydaje się zatem, że motyw wody odnosi się
w tym kontekście przede wszystkim do niespokojnego stylu życia prowadzo-
nego przez kobiety, które w przeciwieństwie do dobrych żon i córek azteckich
nie spędzały większości czasu na wypełnianiu obowiązków domowych, lecz
szukały większej wolności w życiu publicznym. Do takich kobiet można zali-
czyć także ahuianime, których podstawowe obowiązki wiązały się najwyraź-
niej z aktywnym uczestniczeniem w różnego rodzaju uroczystościach i zaba-
wach, w których obecność szanujących się kobiet była niedozwolona.
Warto jednak zastanowić się także nad możliwym metaforycznym sensem
motywu wody towarzyszącego ahuianime. W przytoczonym powyżej micie
o powstaniu stosunków seksualnych w drodze metaforycznego związku Xochi-
quetzal i Quetzalcoatla niezbędnym elementem przemiany jest obmycie wodą
fragmentu narządów płciowych bogini najpierw przez bogów nieba, a następ-
nie przez pana podziemia, Mictlantecuhtli. Woda występuje także w innym mi-
cie związanym z Xochiquetzal. Otóż, według Historia de Tlaxcala54 bogini ta
była żoną boga deszczu Tlaloca. Żyła ona spokojnie wraz ze swym mężem
w raju zwanym Tamoanchan, do którego trafiali ludzie, którzy zginęli w oko-
licznościach związanych z wodą, np. utonęli lub zostali trafieni przez piorun.
Pewnego razu została porwana przez Tezcatlipokę, który zabrał ją do siebie i,
jak zostało to metaforycznie ujęte, przekształcił w boginię miłości i seksu. Tym
sposobem z dobrej żony pana wody Xochiquetzal stała się patronką stosunków
seksualnych, zwłaszcza tych pozamałżeńskich.
Woda była jednakże głównym atrybutem innej bogini władającej woda-
mi i patronującej między innymi różnemu rodzajowi aktywności kobiecych.
Mowa tu o Chalchiuhtlicue, według mitologii azteckiej także będącej żoną Tla-
loca. Wody, którymi opiekowała się ta bogini mogły być, wedle relacji Sahagu-
na55, niespokojne, dzikie, w ciągłym ruchu, czyli takie, jak opisywane w Księ-
dze X ahuianime. Sama Chalchiuhtlicue przedstawiana jest zazwyczaj jako
kobieta stojąca na wodzie, co również może być nawiązaniem do ikonografii
azteckich tancerek [il. 7].

51 Sahagún 1953-82, X: 3.
52 Sahagún 1953-82, X: 12.
53 Sahagún 1953-82, X: 94.
54 Camargo, 2003: 168-169
55 Sahagún 1953-82,1: 21.