Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Święte obrazy na blasze malowane

121

w 1623 r„ przedstawienie Ducha Świętego w ludzkiej postaci potępił Papież
Urban VIII26.
Na prezentowanym tutaj retablo, Trójca Święta przedstawiona została
jako potrójny wizerunek tego samego młodego mężczyzny. Postaci rozpozna-
walne są dzięki charakterystycznym symbolom przedstawionym na piersi każ-
dej z nich. Siedzą obok siebie, wszystkie mają nad głową nimb w kształcie
trójkąta, który odpowiada symbolicznemu znaczeniu liczby trzy. Trójkąt rów-
noboczny używany na oznaczenie Boga lub harmonii jest jednocześnie symbo-
lem Trójcy Świętej27. Każda z postaci ma wysuniętą lewą stopę, którą opiera na
kuli będącej symbolem wszechświata. Może się zdarzyć, że każda z nich bę-
dzie miała ten sam, biały kolor szat, chociaż najczęściej zarezerwowany jest on
dla Boga Ojca, będąc symbolem czystości, wiary, mądrości, światła i wspólno-
ty życia duchowego, radości i zwycięstwa.
Bóg Ojciec usytuowany jest pośrodku. Na piersi widnieje słońce będą-
ce personifikacją światła, ciepła, ognia i życia. W jednym ręku trzyma atrybut
władzy - Królewskie Berło, druga uniesiona do góry w geście błogosławień-
stwa (kciuk, palec wskazujący i środkowy wyprostowane, serdeczny i mały
zgięty).
Syn Boży został przedstawiony z barankiem i rękoma skrzyżowanymi na
piersi. Na dłoniach ma widoczne stygmaty. Baranek, reprezentując nieskalaną
czystość, niewinność, jest przede wszystkim zwierzęciem ofiarnym, dlatego też
jest symbolem Chrystusa i jego ofiarnej śmierci za grzechy świata. Niebieski
kolor sukni to symbol bożej mądrości, nieba, nieskazitelności i czystości. Cza-
sami trzyma krzyż w ręku.
Duch Święty przedstawiony jest w czerwonej sukni. Prawą rękę składa na
piersi, obok gołąb - symbol Ducha Świętego, będący oznaką pojednania i sym-
bolem pokoju. Czerwony kolor szaty oznacza władzę, instytucję najwyższego
kapłana i witalność28.
Temat ten, chociaż już nie tak bardzo popularny, często spotykany jest na
dawnych retablos. Oczywiście przedstawienie Trójcy Świętej może różnić się
detalami, chociaż schemat jest zachowany. Obok, dodatkowo może pojawić
się scena stworzenia świata wraz z Adamem i Ewą oraz zwierzętami. Zdarzają
się też „poprawne” wersje, czyli z Bogiem Ojcem wyobrażonym pod postacią
starca, Synem Bożym w tradycyjnym ujęciu oraz Duchem Świętym pod posta-
cią gołębicy. Czasem też Duch Święty może „zamienić się” miejscem z Bo-
giem, będzie więc znajdował się pośrodku.29 Z rzadka przedstawia się trzy obli-
26 Amodio 2005: 96, 102, Giffords 1992: 37.
27 Forstner 1990: 59-60.
28 Forstner1990: 117-120.
29 Giffords 1992: 36-38.