170

Yobenj Aucardo Chicangana-Bayona

W relacjach z podróży i w tekstach opisujących egzotyczne światy to wła-
śnie starym kobietom przypisuje się najsilniejsze pragnienie zemsty. To one ze
swym wrogim nastawieniem, wyśmiewające przeciwnika, który ma być ofia-
rą, są postrzegane przez kronikarzy jako żądne krwi i uosobienie zła. Poza tym
w plemieniu Tupinamba odgrywały bardzo ważną rolę w kompleksowym rytu-
ale zemsty na wrogu16.

Postać starej kobiety w ikonografii

W Americae Tertia Pars rycina Przyrządzanie ludzkiego mięsa pieczone-
go na «moquem» jest jedyną litografią, na której przedstawione są stare Indianki.
Wydawca opublikował jednak również rycinę o podobnym przesłaniu w Admi-
randa Narrado, przedstawiającą Adama i Ewę w raju, z hybrydycznym wyobra-
żeniem szatana17, o tułowiu starej kobiety z obwisłymi piersiami i z twarzą mło-
dej dziewczyny - o zoomorficznej, wężowej dolnej części ciała [il. 2].


[2. Ewa i Wąż (fragment), Theodore de Bry,
Adam i Ewa, Admiranda Narrado,
rycina 1590]

16 Ronald Raminelli rozróżnia dwa rodzaje zemsty “...męska, charakteryzuje się egzekucją
i poćwiartowaniem ciała; i kobieca, przejawia się w radości, zadowoleniu i szyderstwie...”, Ra-
minelli 2001:35.
17 Interesującą interpretację tej litografii przedstawia Baumann 2001: 282-330.