Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

176

Yobenj Aucardo Chic ang ana-Ba yon a


[6. Alegorie Głodu i Zazdrości, Etienne Delaune, Buril 1575]

Drugim rodzajem dzieł, w których spotykamy postacie starych kobiet jest
motyw Trzech Etapów Życia, szczególnie popularny pod koniec doby średnio-
wiecza i związany z ikonografią Danse Macabre^. Śmierć31 32 dosięga wszyst-
kich w sposób jednakowy: biednych, bogatych, szlachtę, duchownych, królów
i pospólstwo33. Temat Trzech etapów życia podtrzymuje w swym przesłaniu za-
łożenie, że śmierci nikt nie uniknie, dodaje jednak jeszcze inne elementy, jak
przemijanie czasu i jego nieodwracalne ślady, jakie pozostawia na ludzkim cie-
le - pięknie i młodości. Jedyne, czego człowiek może być pewien, to starość
i degeneracja, samo życie przedstawiane jest w tego typu dziełach jako coś
ulotnego i chwilowego.
Hans Baldung (1484-1545) należy do grona artystów, którzy część swo-
ich dzieł poświęcili właśnie tej tematyce. Uczeń Diirera, przejął po mistrzu te
same upodobania do dziwaczności i tajemniczości. Baldung jest artystą, któ-
ry godzi piękno i delikatność młodych kobiet z rozpadem i makabrycznością
śmierci - życie i śmierć stanowią całość. Nierzadkie są u tego artysty obrazy
kobiet młodych, pięknych i zmysłowych, „obleganych” przez śmierć. Czasa-
mi artysta zaznacza obecność śmierci gdzieś w tle, na marginesie kompozy-
cji, w innych przypadkach przerażająca postać wczepia się kurczowo w splo-
ty włosów młodych kobiet, obejmuje je, dotyka, całuje. Obrazy Baldunga mają
zdecydowanie erotyczny, a zarazem makabryczny charakter; ciała młodych
i zmysłowych, pełnych życia kobiet umieszczane są obok pomarszczonej, wy-
suszonej i rozkładającej się śmierci.
31 Więcej na ten temat: Rozdział II. Do desprezo do mundo cis danęas macabras. Delumeau
2003: 69-159.
32 Obraz wysuszonego szkieletu, rozpowszechniony w XVII-XVIII w., nie należy do typo-
wej ikonografii doby średniowiecza, która jest dominowana przez odrażające wizerunki rozpadu
i rozkładających się zwłok. Aries 1988: 133.
33 Aries 1988: 133.