Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

214

Ewa Kubiak

landzkie w samej Hiszpanii. Królowa Izabela Kastylijska w ciągu swego ży-
cia zebrała imponującą kolekcję płócien niderlandzkich1. Filip II także darzył
wyjątkową sympatią północnych mistrzów, jak to określił García Marines-Bur-
gos, ze względu na rodzaj „szczególnej pobożności”, którą możemy odnaleźć
w niderlandzkich przedstawieniach2. Theodore Rabb, powołując się na badania
Thomasa DaCosty Kaufmanna z zakresu „geohistorii sztuki”, stara się wyja-
śnić, dlaczego, pomimo tak dużej odległości (co najmniej dwa tygodnie podró-
ży dla ówczesnych!), wpływy sztuki flamandzkiej były na Półwyspie Iberyj-
skim tak znaczne. Autor opisuje „gusta niderlandzkie” władców hiszpańskich
od Jana II Kastylijskiego po Filipa IV3.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na popularność sztuki niderlandz-
kiej w Wicekrólestwie Peru była aktywna działalność artystyczna malarzy uro-
dzonych i wykształconych w Niderlandach. Najbardziej znanym pozostaje je-
zuita Diego de la Puente, artysta pracujący wcześniej w Antwerpii4, a następnie
wykonujący liczne kompozycje dla kościołów jezuickich w Limie, Trujillo,
Cuzco, Juli i La Paz5. Na uwagę zasługuje wysoka pozycja, jaką osiągnęli euro-
pejscy malarze w miejscowym środowisku artystycznym, a także poziom two-
rzonych przez nich dzieł sztuki wybijający się na tle obiektów powstających
w lokalnych warsztatach.
Ponadto niezwykle istotny był także import dzieł sztuki - do Peru przy-
wożono obrazy, grafiki i arrasy z północy Europy Niektóre z nich przetrwały
do dziś, inne znamy już tylko z dokumentów - testamentów, zapisów donacyj-
nych czy inwentarzy dóbr6. Stały import dzieł malarskich z Europy, który nasi-
la się od początku XVII w., pozwolił na zapoznanie się w Peru z dziełami sztu-

1 Mesa de; Gisbert 1982: 99; Pilar Silva Moroto wymienia dzieła sztuki z północnej Europy
znajdujące się w zbiorach Isabeli Kastylijskiej, jak również przedstawia artystów flamandzkich,
którzy działali na dworze królowej. Wspomina także, że w czasach współczesnych królom kato-
lickim jako „flamenco” czy też „nórdico” określano sztukę nie tylko niderlandzką, ale również
niemiecką, francuską i angielską znajdującą się pod wpływem wzorców niderlandzkich, a nawet
tę pochodzącą z niektórych części Włoch. W artykule można również znaleźć bardzo rozbudo-
wany wykaz literatury dotyczącej zbiorów sztuki Isabeli Kastylijskiej i jej działalności jako me-
cenasa sztuki. Silva Maroto 2009: 45-62.
2 „Es ya conocida la predilección de Felipe II por las pinturas flamencas de tipo devocional
y que dos de las joyas de su colección era las obras de Roger van der Weyden”; Marines-Bur-
gos García 1998: 142.
3 Rabb 2009: 83-92; Na temat „bliskości” sztuki niderlandzkiej i hiszpańskiej patrz także:
Ribot 2009: 21M3.
4 Tutaj znane są dwa jego obrazy dla katedry antwerpskiej: Podniesienie Krzyża i Zdjęcie
z Krzyża-, Bernales Ballesteros 2001: 98.
5 Bernales Ballesteros 2001: 98; Twórczość artysty w prowincji Charcas (dzisiejsza Boli-
wia) dokładniej omawiają José de Mesa i Teresa Gisbert: Mesa, Gisbert 1978: 223-250.
6 Mesa, Gisbert 1982: 99.