DOI Artikel:
Kubiak, Ewa: Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne w malarstwie XVII i XVIII w. w Polsce i Peru
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0219
Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne. ..
215
ki Marteena de Vosa, Rubensa czy Van Dycka7. Ciekawą grupą importowanych
dzieł sztuki są malowidła na blachach miedzianych: łatwe w transporcie i nie-
drogie. Były to zazwyczaj kopie słynnych kompozycji europejskich, z pewno-
ścią nie można ich zaliczyć do malarstwa wysokiej klasy. Ich największą war-
tością była popularyzacja pewnych przedstawień i możliwość wykorzystania
do celów kultowych8, a także niewysokie koszty produkcji.
Na końcu należałoby wspomnieć wreszcie o elemencie, który z pewno-
ścią miał istotny wpływ na kształtowanie gustów artystycznych kolonialnego
społeczeństwa, czyli niezwykłej popularności grafik niderlandzkich w samej
Europie, jak i w kolonialnej Ameryce9. Ogromna część dzieł malarstwa peru-
wiańskiego w okresie od końca XVI w. do początków wieku XIX była inspiro-
wana grafikami przywożonymi ze Starego Świata - najważniejszym źródłem
inspiracji były prace niderlandzkie10, ale nie można pominąć też wpływów gra-
fik niemieckich, francuskich i włoskich.
W Polsce od końca XVI w., a szczególnie za czasów panowania dynastii
Wazów (ale także później), możemy zauważyć wzrost i intensyfikację kontak-
tów artystycznych z Niderlandami. Często zdarzało się, że zakupy dzieł sztuki
odbywały się przy okazji podróży czy też misji dyplomatycznych - oprócz wi-
zyt na dworze hiszpańskim, politycy polscy spędzali czas na poszukiwaniach
interesujących obiektów na miejscowym rynku sztuki oraz nawiązywaniu no-
wych kontaktów artystycznych11. Zwykle godzono zadania zlecone przez ro-
dzinę królewską z własnymi zainteresowaniami i potrzebami. W czasach Zyg-
munta Augusta ogromną popularnością cieszyły się arrasy, warto wspomnieć
chociażby o tych, które przeznaczone zostały do dekoracji sal zamku królew-
skiego na Wawelu12. W okresie panowania Zygmunta III nawiązano także nowe
kontakty artystyczne z mistrzami flamanadzkimi, takimi jak Peter Paul Rubens
i Jan Breughel Starszy, zwany „Aksamitnym”13. W Polsce kontakty z Nider-
landami potwierdza obecność licznych dzieła sztuki pochodzących z tej części
7 Bernales Ballesteros 2001: 95; Na temat popularności Rubensa w Hiszpanii i Ameryce
patrz także Portús 2009: 307-334; Sebastián 2007: 98 oraz ostatnio wydany artykuł Helgi von
Kiigelgen, w którym autorka porzakuje literaturę przedmiotu i krótko ja charakteryzuje; Kügel-
gen 2009: 1008-1078.
8 Clara Bargellini wymienia zarówno dzieła sztuki importowane z Europy, jak i rodzimą pro-
dukcję w technice malarstwa na miedzi, Bargellini 1999: 81, 84, 97.
9 Mesa, Gisbert 1982: 101.
10 Bernales Ballesteros 2001: 100-103.
11 Szmydki 2008: 18-33.
12 Piwocka 2007: 5-7.
13 Szmydki 2008: 8-33; Najsłynniejszą kompozycją Petera Rubensa w Polsce (aż do pożaru
w 1973 r.) było Zdjęcie z Krzyża z kościoła św. Mikołaja w Kaliszu. Białostocki 1966: 117-139;
Chrościcki 2001: 225-235; Na temat popularaność Rubensa w Polsce patrz także: Budzińska
1975; Samek 1978: 80-92; Chrościcki 1981: 133-219.
215
ki Marteena de Vosa, Rubensa czy Van Dycka7. Ciekawą grupą importowanych
dzieł sztuki są malowidła na blachach miedzianych: łatwe w transporcie i nie-
drogie. Były to zazwyczaj kopie słynnych kompozycji europejskich, z pewno-
ścią nie można ich zaliczyć do malarstwa wysokiej klasy. Ich największą war-
tością była popularyzacja pewnych przedstawień i możliwość wykorzystania
do celów kultowych8, a także niewysokie koszty produkcji.
Na końcu należałoby wspomnieć wreszcie o elemencie, który z pewno-
ścią miał istotny wpływ na kształtowanie gustów artystycznych kolonialnego
społeczeństwa, czyli niezwykłej popularności grafik niderlandzkich w samej
Europie, jak i w kolonialnej Ameryce9. Ogromna część dzieł malarstwa peru-
wiańskiego w okresie od końca XVI w. do początków wieku XIX była inspiro-
wana grafikami przywożonymi ze Starego Świata - najważniejszym źródłem
inspiracji były prace niderlandzkie10, ale nie można pominąć też wpływów gra-
fik niemieckich, francuskich i włoskich.
W Polsce od końca XVI w., a szczególnie za czasów panowania dynastii
Wazów (ale także później), możemy zauważyć wzrost i intensyfikację kontak-
tów artystycznych z Niderlandami. Często zdarzało się, że zakupy dzieł sztuki
odbywały się przy okazji podróży czy też misji dyplomatycznych - oprócz wi-
zyt na dworze hiszpańskim, politycy polscy spędzali czas na poszukiwaniach
interesujących obiektów na miejscowym rynku sztuki oraz nawiązywaniu no-
wych kontaktów artystycznych11. Zwykle godzono zadania zlecone przez ro-
dzinę królewską z własnymi zainteresowaniami i potrzebami. W czasach Zyg-
munta Augusta ogromną popularnością cieszyły się arrasy, warto wspomnieć
chociażby o tych, które przeznaczone zostały do dekoracji sal zamku królew-
skiego na Wawelu12. W okresie panowania Zygmunta III nawiązano także nowe
kontakty artystyczne z mistrzami flamanadzkimi, takimi jak Peter Paul Rubens
i Jan Breughel Starszy, zwany „Aksamitnym”13. W Polsce kontakty z Nider-
landami potwierdza obecność licznych dzieła sztuki pochodzących z tej części
7 Bernales Ballesteros 2001: 95; Na temat popularności Rubensa w Hiszpanii i Ameryce
patrz także Portús 2009: 307-334; Sebastián 2007: 98 oraz ostatnio wydany artykuł Helgi von
Kiigelgen, w którym autorka porzakuje literaturę przedmiotu i krótko ja charakteryzuje; Kügel-
gen 2009: 1008-1078.
8 Clara Bargellini wymienia zarówno dzieła sztuki importowane z Europy, jak i rodzimą pro-
dukcję w technice malarstwa na miedzi, Bargellini 1999: 81, 84, 97.
9 Mesa, Gisbert 1982: 101.
10 Bernales Ballesteros 2001: 100-103.
11 Szmydki 2008: 18-33.
12 Piwocka 2007: 5-7.
13 Szmydki 2008: 8-33; Najsłynniejszą kompozycją Petera Rubensa w Polsce (aż do pożaru
w 1973 r.) było Zdjęcie z Krzyża z kościoła św. Mikołaja w Kaliszu. Białostocki 1966: 117-139;
Chrościcki 2001: 225-235; Na temat popularaność Rubensa w Polsce patrz także: Budzińska
1975; Samek 1978: 80-92; Chrościcki 1981: 133-219.