DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Świątecki, W.; Korzeniewicz, W.: Młyn i tartak wodny na Łemkowszczyznie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0085
(2)
TARTAK I MŁYN
79
mory, na prawo właściwy młyn o dwóch gankach 1) niezależnie od siebie pracu-
jących. Część mechanizmów pomieszczono w wykopie. Złożenia kamieni
młyńskich leżą jedno za drugim na wspólnym podku a), równolegle do osi po-
dłużnej budynku. Omawiamy tylko jeden z mechanizmów młyńskich. Składają
się nań dwa zespoły: mechanizm napędowy i urządzenie przemiałowe.
MECHANIZM NAPĘDOWY zamienia energię wodną na mechaniczną
przez pracę wału głównego (ryc. 79, 80 A) z osadzonym na nim nasiębiernym
kołem wodnym—korzeczniakiem (ryc. 79, 80 B) i kołem zębatym (rys. 78, 80, 82 C)
oraz pionowej osi (wrzeciona) (ryc. 80 D) z osadzonymi na nim: trybem-sześ-
ciernią (ryc. 80, 82 E) i paprzycą 3) (ryc. 81 F).
b Ganek, para kamieni do mielenia, należycie doszykowana, inaczej złożenie. (Bolesław
ŚLĄSKI, Przyczynki do słownictwa młynarskiego, Kępno 1934).
2) Pod, podek, pójd, w młynie: znaczne podwyższenie, deskami wysłane, na którym umie-
szczone są kamienie z porębinami, kosz i inne części przyrządu do mielenia. (B. Śląski, o. c.).
3) Paprzyca, okucie oka czyli otworu w kamieniu młyńskim (Żarnowym), w którym obraca
się oś, zwana wrzecionem. (ŚLĄSKI.).
TARTAK I MŁYN
79
mory, na prawo właściwy młyn o dwóch gankach 1) niezależnie od siebie pracu-
jących. Część mechanizmów pomieszczono w wykopie. Złożenia kamieni
młyńskich leżą jedno za drugim na wspólnym podku a), równolegle do osi po-
dłużnej budynku. Omawiamy tylko jeden z mechanizmów młyńskich. Składają
się nań dwa zespoły: mechanizm napędowy i urządzenie przemiałowe.
MECHANIZM NAPĘDOWY zamienia energię wodną na mechaniczną
przez pracę wału głównego (ryc. 79, 80 A) z osadzonym na nim nasiębiernym
kołem wodnym—korzeczniakiem (ryc. 79, 80 B) i kołem zębatym (rys. 78, 80, 82 C)
oraz pionowej osi (wrzeciona) (ryc. 80 D) z osadzonymi na nim: trybem-sześ-
ciernią (ryc. 80, 82 E) i paprzycą 3) (ryc. 81 F).
b Ganek, para kamieni do mielenia, należycie doszykowana, inaczej złożenie. (Bolesław
ŚLĄSKI, Przyczynki do słownictwa młynarskiego, Kępno 1934).
2) Pod, podek, pójd, w młynie: znaczne podwyższenie, deskami wysłane, na którym umie-
szczone są kamienie z porębinami, kosz i inne części przyrządu do mielenia. (B. Śląski, o. c.).
3) Paprzyca, okucie oka czyli otworu w kamieniu młyńskim (Żarnowym), w którym obraca
się oś, zwana wrzecionem. (ŚLĄSKI.).