DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sinko-Popielowa, Krystyna: Ze studiów nad Padovanem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0121
<3)
PADOYANO
111
Dalszymi dziełami, przypisanymi przez Planisciga Padovanowi są: „Por-
cj a“ 4) (Venezia, Mus. Arch.), której twarz ze wzniesionymi do góry oczyma
i ustami na pół otwartymi o wyciętej i podniesionej do góry wardze, przypomina
twarz młodzieńca z ,,Cudu ze szklanką". „Kleopatra" 2) z wiedeńskich zbio-
rów G. Rho (po r. 1515); „Mucjusz Scevola“ (Florencja, Muz. Naz.)r
bardzo podobny do żołnierza z „Sądu Salomona"3); „Achilles" (Florencja,
Muz. Naz.)4); „Eurydyka" o bolesnym wyrazie półotwartych ust5) i „Ko-
bieta" ze zbiorów londyńskiego Muz. Wikt. a. Albert6) dopełniają tej grupy
dzieł młodzieńczych, do których dołącza się wenecki nagrobek (w kościele
S. Giovanni e Paolo) Bon z i z r. 1525 7).
Ten nagrobek zajmuje jednak ze względu na styl osobne stanowisko.
Rzeźby bowiem, przed nim wymienione, wykute są z drobiazgowością, lekkością
i wdziękiem. Artysta pieści się kształtami ciała ludzkiego, na które oczy otworzył
mu antyk i pod styl antyku podciąga własne przeżycia. Toteż te wszystkie
rzeźby są „klasyczne", nie tylko ze względu na formę, ale i na treść. Należą
one do „rygorystycznego" kierunku rzeźby XVI-wiecznej, który w przeciwień-
stwie do „realistycznego" i indywidualistycznego ąuattrocenta wymagał surowego
przestrzegania tradycji antycznej. Rzym był źródłem tego dojrzałego rene-
sansu, zwanego „latyńskim" 8). W Rzymie też ukazał antyk swe „dynamiczne"
oblicze, gdy „pewnego dnia w lutym 1506 Michał Anioł stanął z Julianem
da San Galio nad świeżo odkrytym Laokoonem" 9).
Ten „klasyczny" renesans wprowadzili na laguny weneckie Antonio'
i Tullio Lombardi, którzy pracowali też w Padwie nad płaskorzeźbami św.
Antoniego. Rzeźby ich, wzorowane na antyku z czasów Augusta, są surowo
klasycystyczne, ale wirtuozja formy przechodzi już w bezduszny (niby „aka-
demicki") szablon. Pięknie ustawione przez nich grupy „manekinów" nie
są zdolne do wyrażenia głębszych uczuć i bólu 10). Wpływ ich dzieł na Padovana
jest niezaprzeczalny. Ale o ileż więcej w jego sztuce „charakterystyki afektu,
akcentowania kontrastów i dramatycznego skupienia". Planiscig tłumaczy
słusznie tę różnicę nie tylko skalą talentów, ale też późniejszym czasem prac
Padovana, który uległ już wpływom florenckiego cinąuecento Jakuba San-
sovino i Baccia Bandinelli. Tak np. „Lukrecja" Padovana wykazuje wpływ'
b J. w. p. 267, 268, fig, 278.
2) 267, i fig. 277.
3) Tamże p. 270 in. fig. 282.
4) Tamże s. 271, fig. 283.
5) Tamże s. 286, f. 79.
6) Tamże p. 274, fig. 284.
7) Planiscig 1. c. str. 276, fig. 285.
8) R. West, Der Stil im Wandel der Jahrh., Berlin, 1934, II, p. 10 i n; 37.
9) R. West 1. c. p. 34.
10) Planiscig p. 244.
9*
PADOYANO
111
Dalszymi dziełami, przypisanymi przez Planisciga Padovanowi są: „Por-
cj a“ 4) (Venezia, Mus. Arch.), której twarz ze wzniesionymi do góry oczyma
i ustami na pół otwartymi o wyciętej i podniesionej do góry wardze, przypomina
twarz młodzieńca z ,,Cudu ze szklanką". „Kleopatra" 2) z wiedeńskich zbio-
rów G. Rho (po r. 1515); „Mucjusz Scevola“ (Florencja, Muz. Naz.)r
bardzo podobny do żołnierza z „Sądu Salomona"3); „Achilles" (Florencja,
Muz. Naz.)4); „Eurydyka" o bolesnym wyrazie półotwartych ust5) i „Ko-
bieta" ze zbiorów londyńskiego Muz. Wikt. a. Albert6) dopełniają tej grupy
dzieł młodzieńczych, do których dołącza się wenecki nagrobek (w kościele
S. Giovanni e Paolo) Bon z i z r. 1525 7).
Ten nagrobek zajmuje jednak ze względu na styl osobne stanowisko.
Rzeźby bowiem, przed nim wymienione, wykute są z drobiazgowością, lekkością
i wdziękiem. Artysta pieści się kształtami ciała ludzkiego, na które oczy otworzył
mu antyk i pod styl antyku podciąga własne przeżycia. Toteż te wszystkie
rzeźby są „klasyczne", nie tylko ze względu na formę, ale i na treść. Należą
one do „rygorystycznego" kierunku rzeźby XVI-wiecznej, który w przeciwień-
stwie do „realistycznego" i indywidualistycznego ąuattrocenta wymagał surowego
przestrzegania tradycji antycznej. Rzym był źródłem tego dojrzałego rene-
sansu, zwanego „latyńskim" 8). W Rzymie też ukazał antyk swe „dynamiczne"
oblicze, gdy „pewnego dnia w lutym 1506 Michał Anioł stanął z Julianem
da San Galio nad świeżo odkrytym Laokoonem" 9).
Ten „klasyczny" renesans wprowadzili na laguny weneckie Antonio'
i Tullio Lombardi, którzy pracowali też w Padwie nad płaskorzeźbami św.
Antoniego. Rzeźby ich, wzorowane na antyku z czasów Augusta, są surowo
klasycystyczne, ale wirtuozja formy przechodzi już w bezduszny (niby „aka-
demicki") szablon. Pięknie ustawione przez nich grupy „manekinów" nie
są zdolne do wyrażenia głębszych uczuć i bólu 10). Wpływ ich dzieł na Padovana
jest niezaprzeczalny. Ale o ileż więcej w jego sztuce „charakterystyki afektu,
akcentowania kontrastów i dramatycznego skupienia". Planiscig tłumaczy
słusznie tę różnicę nie tylko skalą talentów, ale też późniejszym czasem prac
Padovana, który uległ już wpływom florenckiego cinąuecento Jakuba San-
sovino i Baccia Bandinelli. Tak np. „Lukrecja" Padovana wykazuje wpływ'
b J. w. p. 267, 268, fig, 278.
2) 267, i fig. 277.
3) Tamże p. 270 in. fig. 282.
4) Tamże s. 271, fig. 283.
5) Tamże s. 286, f. 79.
6) Tamże p. 274, fig. 284.
7) Planiscig 1. c. str. 276, fig. 285.
8) R. West, Der Stil im Wandel der Jahrh., Berlin, 1934, II, p. 10 i n; 37.
9) R. West 1. c. p. 34.
10) Planiscig p. 244.
9*