DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Hornung, Zbigniew: Na marginesie ostatnich badań nad rzeźbą lwowską XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0146
136
ZBIGNIEW HORNUNG
(6)
dzieł nie może być mowy (ryc.
102—103). Jeżeli więc zgodziliśmy
się, że wykonawcą plastyki ołta-
rzowej w Horodence był Pinzl, to
tym samym musimy wykluczyć
możliwość, aby artysta ten był
twórcą wspaniałych rzeźb z Hodo-
wicy. Zbyt wielka bowiem prze-
paść dzieli je od siebie, zarówno
w koncepcji ogólnej jak i w opraco-
waniu szczegółów. Reasumując po-
czynione spostrzeżenia, wyelimino-
wać należy Pinzla z dalszych do-
ciekań nad kwestią autorstwa pla-
styki figuralnej kościoła parafial-
nego w Hodowicy, ponieważ
stwierdziliśmy poprzednio, że
z osobą tego artysty łączy się pow-
stanie rzeźb wkościelehorodeńskim.
Twierdzenia tego nie zdoła za-
kwestionować przyjęcie, iż rzeźby
ołtarzowe w Horodence są pracami
warsztatu Pinzla lub też wykonane
zostały przez jego ucznia Anto-
niego Sztyla. Nie są to bowiem
utwory niższego rzędu w stosunku
do rzeźb w Hodowicy, ale nawet przewyższają je pod pewnym względem dosko-
nałością faktury rzeźbiarskiej i szlachetnością w odczuciu piękna ciała ludzkiego.
Cztery zaś monumentalne posągi św. Anny i Elżbiety, Joachima i Józefa w ołta-
rzu głównym stoją na wyżynie najdoskonalszych kreacyj rokokowej plastyki
niemieckiej, nie ustępując dziełom takich artystów jak Giinther, Straub czy
Dittrich.
Z poruszeniem tej kwestii wkraczamy w istotę jednego z najważniejszych
zagadnień w dziejach rzeźby rokokowej na obszarze Małopolski Wschodniej.
A mianowicie, jeżeli obejmiemy jednym spojrzeniem całokształt tego rozwoju,
to przekonamy się, że ponad przeciętny poziom wystrzelają wysoko dwie wy-
bitne indywidualności; mistrz z Hodowicy i autor plastyki figuralnej kościoła
po-misjonarskiego w Horodence. Twórców tych dzieł, w których rzeźba
XVIII wieku na południowo-wschodnich ziemiach polskich doszła do najwyż-
szego rozkwitu, nie należy z sobą identyfikować, jak to stale dotąd czyniono,
ponieważ stojąc na równorzędnym poziomie twórczości plastycznej są oni
wyrazicielami dwóch różnych tendencyj, nurtujących w plastyce XVIII wieku.
Fot. Z. Hornung
Ryc. 100. Hodowica, Madonna.
ZBIGNIEW HORNUNG
(6)
dzieł nie może być mowy (ryc.
102—103). Jeżeli więc zgodziliśmy
się, że wykonawcą plastyki ołta-
rzowej w Horodence był Pinzl, to
tym samym musimy wykluczyć
możliwość, aby artysta ten był
twórcą wspaniałych rzeźb z Hodo-
wicy. Zbyt wielka bowiem prze-
paść dzieli je od siebie, zarówno
w koncepcji ogólnej jak i w opraco-
waniu szczegółów. Reasumując po-
czynione spostrzeżenia, wyelimino-
wać należy Pinzla z dalszych do-
ciekań nad kwestią autorstwa pla-
styki figuralnej kościoła parafial-
nego w Hodowicy, ponieważ
stwierdziliśmy poprzednio, że
z osobą tego artysty łączy się pow-
stanie rzeźb wkościelehorodeńskim.
Twierdzenia tego nie zdoła za-
kwestionować przyjęcie, iż rzeźby
ołtarzowe w Horodence są pracami
warsztatu Pinzla lub też wykonane
zostały przez jego ucznia Anto-
niego Sztyla. Nie są to bowiem
utwory niższego rzędu w stosunku
do rzeźb w Hodowicy, ale nawet przewyższają je pod pewnym względem dosko-
nałością faktury rzeźbiarskiej i szlachetnością w odczuciu piękna ciała ludzkiego.
Cztery zaś monumentalne posągi św. Anny i Elżbiety, Joachima i Józefa w ołta-
rzu głównym stoją na wyżynie najdoskonalszych kreacyj rokokowej plastyki
niemieckiej, nie ustępując dziełom takich artystów jak Giinther, Straub czy
Dittrich.
Z poruszeniem tej kwestii wkraczamy w istotę jednego z najważniejszych
zagadnień w dziejach rzeźby rokokowej na obszarze Małopolski Wschodniej.
A mianowicie, jeżeli obejmiemy jednym spojrzeniem całokształt tego rozwoju,
to przekonamy się, że ponad przeciętny poziom wystrzelają wysoko dwie wy-
bitne indywidualności; mistrz z Hodowicy i autor plastyki figuralnej kościoła
po-misjonarskiego w Horodence. Twórców tych dzieł, w których rzeźba
XVIII wieku na południowo-wschodnich ziemiach polskich doszła do najwyż-
szego rozkwitu, nie należy z sobą identyfikować, jak to stale dotąd czyniono,
ponieważ stojąc na równorzędnym poziomie twórczości plastycznej są oni
wyrazicielami dwóch różnych tendencyj, nurtujących w plastyce XVIII wieku.
Fot. Z. Hornung
Ryc. 100. Hodowica, Madonna.