DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.50153#0014
'6 JuvispTudaiti^ Clonico - Civilis &c+
alteri reddendi ; qui enim aliquoties
tantum id pratstare vellet, justus e si e non
posset. Dicitur 3 tio. Jus Juum cuique tri
buendiy per quodobjedum Justitia;,quod
est cuique suum reddere innuitur , simul-
que Justitia ab aliis virtutibus moralibus
distinguitur.
2 Porro Justitia re&e dividitur in Lega-
lem seu Generalem, & in Particularem :
ha;c subdividitur in Commutativam & Di~
ftributivam. Justitia Legalis est virtus,
qua; inclinat hominem, qui est pars Com-
munitatis ad prasstanda ea omnia , quae
sunt Legibus constituta in ordine ad bo-
num commune ■: dicitur Legalis quia
versatur circa Leges ; Generalis vero ,
quia spe&at ad bonum generale Com-
munitatis.
, Juftitia Particularis est virtus, quae
inclinat hominem ad pra?standum alteri
seu alteris privatis hominibus id omne,
quod ipsis debetur. Alia , ut diximus,
est Commutativa^ scilicet virtus quse par-
tes dirigit in actionibus, quibus inter se
communicant, ut in iis ponatur aequali-
tas arithmetica, id est, rei ad rem; v.g.
debes centum , totidemque restituis, po-
nis aequalitatem arithmeticam , & facis
Justitiam Comutativam. Alia Diftribu-
tivay qua; est virtus, qua; dividit & di-
■stribuit munera, officia, ac bona Com-
munitatis secundsim proportionem Geo-
metricam, id est, considerando non so-
lum valorem & quantitatem bonorum sed
etiam personarum merita ac dignitatem;
v.g. Paulus habet dignitatem triplo ma-
jorem quam Petrus ; ut igitur ponatur
arqualitas Geometrica inter ipsos, debet
dari Paulo portio bonorum communium
triplo major quam Petro.
4 Ex his patet diserimen inter Legalem
Justitiam & has binas Particulares: Lega-
lis enim ordinat & disponit partem ad
totum seu Rempublicam : Commutativa
partem ad partem : Distributiva denique
mmunitatem seu eos, qui eam reprse-.
sentant, ad partem, id est , ad privatos
dirigit.
Huic triplici Justitia; superaddunt Do- p
dores Justitiam vindicativam, qua; dici-
tur virtus intendens aequalitatem pcente
cum delicto. Verum btec Justitia non est
proprid Justitia ; oportet enim, ut vera
Justitia jus alterius respiciat, atvero qui
criminis reus est proprie non dicitur jus
habere ad accipiendam poenam, sed po-
tius Princeps jus habet ad eam inssigen-
dam.
Jus, quod, utsupra dictum , a Justitia 6
derivatur, etiam diversimode sumi so-
let: imo, Pro loco, in quojus dicitur &
justitia administratur, quo senfu lumitur
illud in jus vocare , in jure compavere.
ado. Nomine Juris quandoque Judicis
sententia (igni sseatur, & sic intelligitur il-
lud : Extra territorium jus dicenti im-
puni. non paretur. 3 tio, Jus accipitur
pro ipsa Lege , Canone , aut Regula.
4to. jus sumitur pro potestate seu faculta-
te aliquid legitime agendi vel omittendi,
vel alterum obligandi ad aliquid dandum,
faciendum, vel omittendum; in hoc sen-
su dicitur aliquis conservare jus suum,
vel illud transferre in alium, yto. sumi-
tur pro Arte seu Jurisprudentia : & sic
sumtum definitur , Ars cequi & boni.
6to. denique sumitul* Jus pro squalitate
inter adhvum unius & debitum alterius;
& sub hac acceptione rationem habet ob-
jedi formalis justitia;.
Jus quarto modo acceptum seu prout 7
est poteltas seu facultas aliquid legitimd
agendi vel omittendi &c. dividitur ge-
nerali quadam divisione in ^us proprie-
tatis ) & in jfus jurisdiffionis, Jus pro-
prietatis est legitima potestas plene & le-
gitime disponendi de re aliqua tanquam
siia : tale Jus est omne dominium rerum
corporearum & incorporearum. Jus ju-
risdictionis est poteftas publica gubernan-
di subditos in ipsorum commodum : ejus
asftus principales stfnt praecipere, vetare,
permittere, remunerare, punire.
_ Jus proprietatis aliud dicitur in re^ &
aliud ad rem. Jus in re est, quod tribuit
adionem realem, seu quod rem ipsam obli-
gatam
alteri reddendi ; qui enim aliquoties
tantum id pratstare vellet, justus e si e non
posset. Dicitur 3 tio. Jus Juum cuique tri
buendiy per quodobjedum Justitia;,quod
est cuique suum reddere innuitur , simul-
que Justitia ab aliis virtutibus moralibus
distinguitur.
2 Porro Justitia re&e dividitur in Lega-
lem seu Generalem, & in Particularem :
ha;c subdividitur in Commutativam & Di~
ftributivam. Justitia Legalis est virtus,
qua; inclinat hominem, qui est pars Com-
munitatis ad prasstanda ea omnia , quae
sunt Legibus constituta in ordine ad bo-
num commune ■: dicitur Legalis quia
versatur circa Leges ; Generalis vero ,
quia spe&at ad bonum generale Com-
munitatis.
, Juftitia Particularis est virtus, quae
inclinat hominem ad pra?standum alteri
seu alteris privatis hominibus id omne,
quod ipsis debetur. Alia , ut diximus,
est Commutativa^ scilicet virtus quse par-
tes dirigit in actionibus, quibus inter se
communicant, ut in iis ponatur aequali-
tas arithmetica, id est, rei ad rem; v.g.
debes centum , totidemque restituis, po-
nis aequalitatem arithmeticam , & facis
Justitiam Comutativam. Alia Diftribu-
tivay qua; est virtus, qua; dividit & di-
■stribuit munera, officia, ac bona Com-
munitatis secundsim proportionem Geo-
metricam, id est, considerando non so-
lum valorem & quantitatem bonorum sed
etiam personarum merita ac dignitatem;
v.g. Paulus habet dignitatem triplo ma-
jorem quam Petrus ; ut igitur ponatur
arqualitas Geometrica inter ipsos, debet
dari Paulo portio bonorum communium
triplo major quam Petro.
4 Ex his patet diserimen inter Legalem
Justitiam & has binas Particulares: Lega-
lis enim ordinat & disponit partem ad
totum seu Rempublicam : Commutativa
partem ad partem : Distributiva denique
mmunitatem seu eos, qui eam reprse-.
sentant, ad partem, id est , ad privatos
dirigit.
Huic triplici Justitia; superaddunt Do- p
dores Justitiam vindicativam, qua; dici-
tur virtus intendens aequalitatem pcente
cum delicto. Verum btec Justitia non est
proprid Justitia ; oportet enim, ut vera
Justitia jus alterius respiciat, atvero qui
criminis reus est proprie non dicitur jus
habere ad accipiendam poenam, sed po-
tius Princeps jus habet ad eam inssigen-
dam.
Jus, quod, utsupra dictum , a Justitia 6
derivatur, etiam diversimode sumi so-
let: imo, Pro loco, in quojus dicitur &
justitia administratur, quo senfu lumitur
illud in jus vocare , in jure compavere.
ado. Nomine Juris quandoque Judicis
sententia (igni sseatur, & sic intelligitur il-
lud : Extra territorium jus dicenti im-
puni. non paretur. 3 tio, Jus accipitur
pro ipsa Lege , Canone , aut Regula.
4to. jus sumitur pro potestate seu faculta-
te aliquid legitime agendi vel omittendi,
vel alterum obligandi ad aliquid dandum,
faciendum, vel omittendum; in hoc sen-
su dicitur aliquis conservare jus suum,
vel illud transferre in alium, yto. sumi-
tur pro Arte seu Jurisprudentia : & sic
sumtum definitur , Ars cequi & boni.
6to. denique sumitul* Jus pro squalitate
inter adhvum unius & debitum alterius;
& sub hac acceptione rationem habet ob-
jedi formalis justitia;.
Jus quarto modo acceptum seu prout 7
est poteltas seu facultas aliquid legitimd
agendi vel omittendi &c. dividitur ge-
nerali quadam divisione in ^us proprie-
tatis ) & in jfus jurisdiffionis, Jus pro-
prietatis est legitima potestas plene & le-
gitime disponendi de re aliqua tanquam
siia : tale Jus est omne dominium rerum
corporearum & incorporearum. Jus ju-
risdictionis est poteftas publica gubernan-
di subditos in ipsorum commodum : ejus
asftus principales stfnt praecipere, vetare,
permittere, remunerare, punire.
_ Jus proprietatis aliud dicitur in re^ &
aliud ad rem. Jus in re est, quod tribuit
adionem realem, seu quod rem ipsam obli-
gatam