DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3184#0173
JamcntiX>*°-
§nitl°ncmtotduP£
;crfPicuitate, &CTS
31
SCENOGRA
COPERNICANI
SYSTEMATIS.
Corpo
Mundana
prarftantif-
iimus.
CE-
OPERNICANI SYSTE-
MATIS SCENOGRA-
P HIA M, rudi penicillo delinea-
tam, exhibct hxc Imago Scenogra-
phica, fucccdens prxcedenti, qux
Hypothcfin eandem plana pictura
confpiciendam imperitiorum oculis
fubjecit. Ejusdcfcriptio eft, ut fe-
quitur.
Sol. SOL totius Mundi afpcttabilis moderator , & Rex,
Corporumque omnium, in Univcrfo, magnitudincm mo-
le fua vaftiffima cxcedens, in cunctarum Rerum Creata-
rum mcditullio rcgium fuum folium locavit, ex quo radios
fuos fplendidiflimos , & calidiflimos quaquaverfumeja-
culatur,utnon modo lucis fux jucundiffimx afpedlu U-
nivcrfasCrcaturascxhilaret, fed etiam. viviflci fui caloris
intcromnia participes reddat. Prxftantiffimus autcm eft inter omnia
illaCorpora, quorum ornatu admirando Mundanumhoc
Amphitheatrum fupeibit, utpote quem, tanquam Guber-
natorem quendam Uniyerfalem, ad hujus Regni Mundani
gubernaculum, admovit Dtvina Sapientia, ccu paflim Sacri
Eloquii Paginx tcffimoniis fuis indubitatis manifcftant.
Hinc in fummam raptus admirationem Sapientiflimus, Po-
tentiflimus, & ditiflimus Rcx SaLmon in hanc crupit ex-
AbAntiqui-clamationem; Soladmirabilevas Altijjimi : EtAntiquitas
tatcdivino tam admiranda tanti Corporis operatione in tantam abre-
icftus!"*" pta cfl: ccecitatem, ut memoria veri Dei depofita , inter
Numina fua Solem retulerit, ac ipfi divinum honorem ex-
hibuerit. Philofophorum certe haud pauci fuerunt, qui
animi rationis participe ipfum prxditum effe aflerentes,
omnium quoque rerum tam generatarum, quam generan-
darum , caufam Univerfaliflimam exiftcre arbitrati funt.
Etenim abfque iilius concuifu nihil quidquam produci
poffe, aut folvere affirmantes concludebant, co confiften-
te, aut ctiam remoto, vel evanefcente, omnes ccelcftcs in-
fluxusccffaturos, omnium caufarum fecundarum potefta-
tes , & cffedtus vanos futuros , totamquc huj us Theatri
Mundani Machinam in perpctua caligine & obfcuritate
verfaturam effe. Harum rerum mcditationes pix & fre-
quentes excitent oportct pios, atque vcre Chriftianos ani-
mos, ad indcfinens prxconium infinitx illius Sapientix
Divinx, qua Sapienttffimus Creator utitur in perficiendis
operibusfuis, ut Divinxfux Majeftatis gloriaminfinitani
& xternam per totum Mundum patefaciat.
<£. Mercurius. Lxxx. Diebus Recurrens.
Intima Linca Elliptica corpus Solis circumiens, viam o-
ftcndit Mercurii, pcrpetuo comitatu, P^a?£eRegifuoad-
hxrentis, quiPlaneta obnimiam fuamviciniam, quaSo-
lari Regix contiguuseft, rarius fe confpicicndum offert,
Circularis & hadtenus omnium eorum , qui circularcm hypothefin
Hypothcfis. adhibucrunt, numcros, & fupputationes eiufit. Etenim
centri dcfcrentis librationem annuam parum fclici fucccffu
definirc tentavit Ftolemxus, imo & ipfc Copernicns , ficut
ctiam cbrtftianus Longomontanus, quorum hypothefes ncc
.longiorcm Meircurii moram verfus Aphelium, ncc ccle-
riorcs tranfitus f>cr Pcrihclium, diffcrentias nimirum Phx-
nomcnon noftristcmporibusaccuratiflimeobfervatas, o-
ftcndunt, nccetiam motus, &obfervationeshujusPlane-
jlanctarura tx unquam exhibcre potcrunt. Planetarum viam Ellipti-
Via Ellipti- cam ^.atu lt ftepplerus, prtterquam, ait Builtaldtis in rhilolaica.
t_yJjlronomia lib. i o. cap. i. fiingyros alios torquere Vlaneta-
tttm incefts tentaverit tjuivis, vim iHis faciendo olenm (§•
operam ludet, & Sifyphtftxum volvet. Scd de his in Planc-
tarum Thcoria luculentius agcmus.
Venus. q. Venus. Venus ix. Mensibus Recur-
r e n s. Altcra Linca Elliptica ci cumcirca Solem dudta
Vcncris femitam monftrat, rcvolutionifquc tcmpus defi-
nit. Hic Plancta non minus quam Mercurius Solcm Rc-
gcm fuum comitari gaudct, caquc de caufa matutino tcm-
M E R C U-
1'. IUS.
Eccentrici-
tatist
G l o e u s
Orbis Ma-
»nus.
./£quino;
flii,&Sol-
(litia.
pore antegrcffu fuo ejusadventumprxnunciat, acvcfperij
ut pediffequus eum a tergo fequitur. Una cum Mcrcurio
nobis confpicitur, quando cum ipfo in una cadcmquc li-
nea coincidit, quxpcrSolem&terramducitur, idcoque
motus hornm duorum Planetarum circa Solem, & accclc-
rationem aut rctardationem, quas in uria rcvolutioncpa-
tiuntur, non habemus. Sic nobis prxclufa eft via , pcr
quamaggredipoflimusmotuumindagationem a primain-
xqualitatc incipientibus. Scd cx maximis digrcllionibus Quamitas
earum ftellarum eSole manifcftx evadunt quantitatcs Or- Orbium,8s
bium ad Terram comparatx. Datis vcro pluribus quanti-
tatibus diftantiarum a Sole, invariisorbitxPlanetxlocis,
cduciturEccentricitatis Quantitas in iifdem partibus, qui-
bus diftantix a Sole difcemuntur, Qux Ecccntricitas ad
partesreducitureafciem, qualium axis Ellipfcos fucrir 100.
ooo. Hxcdocet BuUialdus in /ijlronomia. 1'hilolaica lib. 9. de
Stella Veneris, cap, 1.
Orbita Globi Terrestris, Annuo S P A'
TIO ClRCA SOLEM CuRRENTIS. S O L S T I T I U M Tt K R E"
VERNUM. 5>OLSTITIUMyjlSTIVUM. SOLSTITIUM
AuTUMNALE. SoLSTITIUM HyBERNUM. CemiS
hic Terreftris Globi Orbitam, quam Orbem Magnum Co-
pernicus, & eum fequuti Copernicaniappcllitant, dcftina-
tam Telluris revolutioni annux circa Solem, defcriptx in
prxccdcntis Imaginis defcriptione. Cernis itidem Globum
Tcrreftrem quatuor iconibus diverfis adumbratum , &
Solftitia cum iliquinoctiis adumbrantem. Duorum JF.-
quinoctiorum, fibi e regione oppofitorum , alterum eft
Vernum, alterumAutumnale, Utrumque vero Utroque
GloboTerreftri dimidiampartem albam, &dimidiamnir
gram oftcndente defignatur. Sic Utrumque Solftitium in-
dicatur Utroque Globo, quorum alter majorcm partcm
ultra Antardticum Circulum nigram exhibcns Solftitium
Hybernum, & alter oppofitus, majorempartemultraCir-
culum Antarcticum albam monftrans, Solftitium iEftiviun
indicat. Ut impetitiorcs autem cx hac FiguraScenogra-
phica Motum Tcrrx Diurnum, & Annuum, ut & tertium
Inclinationis, aut Declinationis melius pcrcipcrc qucant,
eum pro virili mea oculis fubjiciam. Lineam Ellipticam
duplicem fuppone , inferiorem crena fua Axis TerreP.ris
apicem meridionalem &fuperioremejufdemAxis apicem
feptentrionalem crena. fua claudcntem, ita ut in his duabus •
crenis vertaturAxisfingulis 24. horis femel, atque itaDiur- Diumus
num motum atque adSolemconverfusunumdiem, &ab Motus-
eo averfus unam nodtem efficiat. Afpicc jamGlobumil-
lum^ inlconehacnoftraScenographica, quiinterZodia-
ci Signum, Libram, & Solem interpofitus adfcriptis his
vcrbis notatur; zMquinoilium Vernum. Quia in Signo Li- ^quino-
brxverfatur, & Sol oppofitumSignumArictistcgit. Sol a,um Vcr
in Signo Arietis verfari, & ob Axcm Globi Tcrreftris cum
MundiAxe, ut & ejufdem ^lquatorem cum Mundi JF_-
quatore coincidentem, atqueita Medium Zodiacum prx-
tereuntem , iEquinoctium Vernum cffc dicitur. Tcllus
enim hic ab uno Polo ad alterum dimidiam fui partcm Soli
obvertit, alteram ab eo avertit, quoniam in media Ecli-
ptica yerfatur, fccundum quam ultcrius progrcdiens, &
fuum xquatorem, & axem cum xquatore & axe mundano
femper parallelum continens magis verfus Soleminclina-
tur, & diebus fenfim accrefccntibus, nodtibufque dccrc
fcentibus, in noftro Hxmifphxrio Septentrionali, Solfti
tium ^iftivum, & in oppofito Hxmifphxrio Auftrali, cu
. juspundtum Auftralcmagis a Solc rcmotum cft, Solftitium
Brumale cfficit; quia Axis Terrx fcmper pcrpcndicularis
feipfum & xquatorem fuum in pcrpctuo Parallclifmo-cum paraHclif-
' Axe, &.<zEquatorc Mundi contincr, fivc in mcdiam Ecli-
pticam perveniat, five Spirali fuo motu pcr illam, more
cxterorumPlanetarum, afcendat vel defccndat, atqucita
' curfum fuumper Signa Zodiaci, quod alii Solcm faccrcdi-
cunt,ptomovcat. Si itaquehicimaginatusfucris, Globum
H a illum
Solflitium
^.uivuni.
miis Axis
Teucni.
§nitl°ncmtotduP£
;crfPicuitate, &CTS
31
SCENOGRA
COPERNICANI
SYSTEMATIS.
Corpo
Mundana
prarftantif-
iimus.
CE-
OPERNICANI SYSTE-
MATIS SCENOGRA-
P HIA M, rudi penicillo delinea-
tam, exhibct hxc Imago Scenogra-
phica, fucccdens prxcedenti, qux
Hypothcfin eandem plana pictura
confpiciendam imperitiorum oculis
fubjecit. Ejusdcfcriptio eft, ut fe-
quitur.
Sol. SOL totius Mundi afpcttabilis moderator , & Rex,
Corporumque omnium, in Univcrfo, magnitudincm mo-
le fua vaftiffima cxcedens, in cunctarum Rerum Creata-
rum mcditullio rcgium fuum folium locavit, ex quo radios
fuos fplendidiflimos , & calidiflimos quaquaverfumeja-
culatur,utnon modo lucis fux jucundiffimx afpedlu U-
nivcrfasCrcaturascxhilaret, fed etiam. viviflci fui caloris
intcromnia participes reddat. Prxftantiffimus autcm eft inter omnia
illaCorpora, quorum ornatu admirando Mundanumhoc
Amphitheatrum fupeibit, utpote quem, tanquam Guber-
natorem quendam Uniyerfalem, ad hujus Regni Mundani
gubernaculum, admovit Dtvina Sapientia, ccu paflim Sacri
Eloquii Paginx tcffimoniis fuis indubitatis manifcftant.
Hinc in fummam raptus admirationem Sapientiflimus, Po-
tentiflimus, & ditiflimus Rcx SaLmon in hanc crupit ex-
AbAntiqui-clamationem; Soladmirabilevas Altijjimi : EtAntiquitas
tatcdivino tam admiranda tanti Corporis operatione in tantam abre-
icftus!"*" pta cfl: ccecitatem, ut memoria veri Dei depofita , inter
Numina fua Solem retulerit, ac ipfi divinum honorem ex-
hibuerit. Philofophorum certe haud pauci fuerunt, qui
animi rationis participe ipfum prxditum effe aflerentes,
omnium quoque rerum tam generatarum, quam generan-
darum , caufam Univerfaliflimam exiftcre arbitrati funt.
Etenim abfque iilius concuifu nihil quidquam produci
poffe, aut folvere affirmantes concludebant, co confiften-
te, aut ctiam remoto, vel evanefcente, omnes ccelcftcs in-
fluxusccffaturos, omnium caufarum fecundarum potefta-
tes , & cffedtus vanos futuros , totamquc huj us Theatri
Mundani Machinam in perpctua caligine & obfcuritate
verfaturam effe. Harum rerum mcditationes pix & fre-
quentes excitent oportct pios, atque vcre Chriftianos ani-
mos, ad indcfinens prxconium infinitx illius Sapientix
Divinx, qua Sapienttffimus Creator utitur in perficiendis
operibusfuis, ut Divinxfux Majeftatis gloriaminfinitani
& xternam per totum Mundum patefaciat.
<£. Mercurius. Lxxx. Diebus Recurrens.
Intima Linca Elliptica corpus Solis circumiens, viam o-
ftcndit Mercurii, pcrpetuo comitatu, P^a?£eRegifuoad-
hxrentis, quiPlaneta obnimiam fuamviciniam, quaSo-
lari Regix contiguuseft, rarius fe confpicicndum offert,
Circularis & hadtenus omnium eorum , qui circularcm hypothefin
Hypothcfis. adhibucrunt, numcros, & fupputationes eiufit. Etenim
centri dcfcrentis librationem annuam parum fclici fucccffu
definirc tentavit Ftolemxus, imo & ipfc Copernicns , ficut
ctiam cbrtftianus Longomontanus, quorum hypothefes ncc
.longiorcm Meircurii moram verfus Aphelium, ncc ccle-
riorcs tranfitus f>cr Pcrihclium, diffcrentias nimirum Phx-
nomcnon noftristcmporibusaccuratiflimeobfervatas, o-
ftcndunt, nccetiam motus, &obfervationeshujusPlane-
jlanctarura tx unquam exhibcre potcrunt. Planetarum viam Ellipti-
Via Ellipti- cam ^.atu lt ftepplerus, prtterquam, ait Builtaldtis in rhilolaica.
t_yJjlronomia lib. i o. cap. i. fiingyros alios torquere Vlaneta-
tttm incefts tentaverit tjuivis, vim iHis faciendo olenm (§•
operam ludet, & Sifyphtftxum volvet. Scd de his in Planc-
tarum Thcoria luculentius agcmus.
Venus. q. Venus. Venus ix. Mensibus Recur-
r e n s. Altcra Linca Elliptica ci cumcirca Solem dudta
Vcncris femitam monftrat, rcvolutionifquc tcmpus defi-
nit. Hic Plancta non minus quam Mercurius Solcm Rc-
gcm fuum comitari gaudct, caquc de caufa matutino tcm-
M E R C U-
1'. IUS.
Eccentrici-
tatist
G l o e u s
Orbis Ma-
»nus.
./£quino;
flii,&Sol-
(litia.
pore antegrcffu fuo ejusadventumprxnunciat, acvcfperij
ut pediffequus eum a tergo fequitur. Una cum Mcrcurio
nobis confpicitur, quando cum ipfo in una cadcmquc li-
nea coincidit, quxpcrSolem&terramducitur, idcoque
motus hornm duorum Planetarum circa Solem, & accclc-
rationem aut rctardationem, quas in uria rcvolutioncpa-
tiuntur, non habemus. Sic nobis prxclufa eft via , pcr
quamaggredipoflimusmotuumindagationem a primain-
xqualitatc incipientibus. Scd cx maximis digrcllionibus Quamitas
earum ftellarum eSole manifcftx evadunt quantitatcs Or- Orbium,8s
bium ad Terram comparatx. Datis vcro pluribus quanti-
tatibus diftantiarum a Sole, invariisorbitxPlanetxlocis,
cduciturEccentricitatis Quantitas in iifdem partibus, qui-
bus diftantix a Sole difcemuntur, Qux Ecccntricitas ad
partesreducitureafciem, qualium axis Ellipfcos fucrir 100.
ooo. Hxcdocet BuUialdus in /ijlronomia. 1'hilolaica lib. 9. de
Stella Veneris, cap, 1.
Orbita Globi Terrestris, Annuo S P A'
TIO ClRCA SOLEM CuRRENTIS. S O L S T I T I U M Tt K R E"
VERNUM. 5>OLSTITIUMyjlSTIVUM. SOLSTITIUM
AuTUMNALE. SoLSTITIUM HyBERNUM. CemiS
hic Terreftris Globi Orbitam, quam Orbem Magnum Co-
pernicus, & eum fequuti Copernicaniappcllitant, dcftina-
tam Telluris revolutioni annux circa Solem, defcriptx in
prxccdcntis Imaginis defcriptione. Cernis itidem Globum
Tcrreftrem quatuor iconibus diverfis adumbratum , &
Solftitia cum iliquinoctiis adumbrantem. Duorum JF.-
quinoctiorum, fibi e regione oppofitorum , alterum eft
Vernum, alterumAutumnale, Utrumque vero Utroque
GloboTerreftri dimidiampartem albam, &dimidiamnir
gram oftcndente defignatur. Sic Utrumque Solftitium in-
dicatur Utroque Globo, quorum alter majorcm partcm
ultra Antardticum Circulum nigram exhibcns Solftitium
Hybernum, & alter oppofitus, majorempartemultraCir-
culum Antarcticum albam monftrans, Solftitium iEftiviun
indicat. Ut impetitiorcs autem cx hac FiguraScenogra-
phica Motum Tcrrx Diurnum, & Annuum, ut & tertium
Inclinationis, aut Declinationis melius pcrcipcrc qucant,
eum pro virili mea oculis fubjiciam. Lineam Ellipticam
duplicem fuppone , inferiorem crena fua Axis TerreP.ris
apicem meridionalem &fuperioremejufdemAxis apicem
feptentrionalem crena. fua claudcntem, ita ut in his duabus •
crenis vertaturAxisfingulis 24. horis femel, atque itaDiur- Diumus
num motum atque adSolemconverfusunumdiem, &ab Motus-
eo averfus unam nodtem efficiat. Afpicc jamGlobumil-
lum^ inlconehacnoftraScenographica, quiinterZodia-
ci Signum, Libram, & Solem interpofitus adfcriptis his
vcrbis notatur; zMquinoilium Vernum. Quia in Signo Li- ^quino-
brxverfatur, & Sol oppofitumSignumArictistcgit. Sol a,um Vcr
in Signo Arietis verfari, & ob Axcm Globi Tcrreftris cum
MundiAxe, ut & ejufdem ^lquatorem cum Mundi JF_-
quatore coincidentem, atqueita Medium Zodiacum prx-
tereuntem , iEquinoctium Vernum cffc dicitur. Tcllus
enim hic ab uno Polo ad alterum dimidiam fui partcm Soli
obvertit, alteram ab eo avertit, quoniam in media Ecli-
ptica yerfatur, fccundum quam ultcrius progrcdiens, &
fuum xquatorem, & axem cum xquatore & axe mundano
femper parallelum continens magis verfus Soleminclina-
tur, & diebus fenfim accrefccntibus, nodtibufque dccrc
fcentibus, in noftro Hxmifphxrio Septentrionali, Solfti
tium ^iftivum, & in oppofito Hxmifphxrio Auftrali, cu
. juspundtum Auftralcmagis a Solc rcmotum cft, Solftitium
Brumale cfficit; quia Axis Terrx fcmper pcrpcndicularis
feipfum & xquatorem fuum in pcrpctuo Parallclifmo-cum paraHclif-
' Axe, &.<zEquatorc Mundi contincr, fivc in mcdiam Ecli-
pticam perveniat, five Spirali fuo motu pcr illam, more
cxterorumPlanetarum, afcendat vel defccndat, atqucita
' curfum fuumper Signa Zodiaci, quod alii Solcm faccrcdi-
cunt,ptomovcat. Si itaquehicimaginatusfucris, Globum
H a illum
Solflitium
^.uivuni.
miis Axis
Teucni.