DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3184#0187
44
i
PLANISPHiERIVM
B R A H E V M,
M U N
SIVE ST%VCTV%J
D I T O T I
u s ;
ExHypotheJiTychonis TZrahei, inplano delineata.
Tytho Era-
hcHyppar-
chus No-
Copcmici
scmulator.
DuscScfta:
Aftronomi
cahodicr-
OTIUS UNIVERSI
COMPAGEM, cxTychonis
Brahei, admirando ingcnio pol-
lcntis Viri, fuppofitionibus ena-
tam, pnefens hic Typus Cofmo-
graphicus, Planifphxrica imagi-
ne, confpiciendamexhibet, cu-
jus Hipparchi Novi , ut Gaffendtts
Aftronomus celeberrimus ipfum
appcllitarefolituscft, vitam,inhujusterrenithcatrifce-
na tranfadtam, compendiofa commemoratione, in Pr<elo-
tjuio huicHarmonU Macrocojmic* pra/ixo, pag. 118. & 119.
defcripfimus. Ad Aftronomiam cultudecentiore exor-
nandam , & ad majorem perfedtionem promovendam
Sttmmus hic Vir, fingulari fato in lucem editus, non modo
labore indcfeffo, & induftria ftupenda, verum etiam fum-
ptibus ingentibus, partim propriis, partim a liberaliffi-
rao Rege Danix Friderico 11. fuppeditatis, Aftronomicam
fcientiam ad eum perfedtionis gradum evexit, ad qUetri,
in tanta incertitudine, ipfamperduci potuiffe, vix quif-
quam crcdidiffet. ifimulatus eft Copernicum celeberri-
mum , & incomparabilem illum Mathematicum, ,qui
Phxnomenon Cceleftium pcrveftigandorum viamcertio-
rem ingreffus, Dxdalseos Aftronomix Labyrinthos fu-
ftulit, &totdifficilibusMxandrisremotisad Coeleftinm
apparentiarum demonftrationem aditumfaciliorem, &
certiorcm patefecit, ac Tychoni anfam prxbuit, eamad
majorcm perfedtionem deducendi, licet hic inverfo Sy-
ftematis Copernicani Ordine voti fui compos fadtus fit.
Qui tamenOrdo invcrfus, fiinverfioneipfadempta, rem
accuratius infpcxeris, ab Ordinc Copernicano nulla ra-
tione abludit, fed ipfi adeo fimilis eft, ut Ovum Ovo fi-
milius effc nequeat, cum nihil hic differentiam ullam effi-
ciat, nifi inverfio illa, qux Tcrram & Solcm in antiquum
fuum locum repofuit, fervato nihilominus toto illo fun-
damcnto, cui Copernicana difpofitioCorporum Ccele-
ftium innititur. Utrumquevero Syftema,Copernicanum
puta, & Braheum, his noftris temporiblis, antiquum illud
Syftcma Ptolemaicum, fede fuaexturbavit, &inlocum
cjusfuccedens Rempublicam Litcrariam, Aftronomix
refpcdtti, in duas disjecit Sedtas, quoad fpeciem exter-
nam diffidentes, reipfa convenicntes, quarum una Copcr-
nicanx difpofitioni aftipulans, Solem in mcditullio totius
Univerfi fedem fuamhabere, & Terram circa illum cum
caeteris Planetis volvi tradit,alteraBraheanumOrdinem
ampleftens Terram medium totius Univerfi locum pofli-
dere, & Solem cstcrorum Planetarum duftorem circa
illam circumgyrari afferit. Nontamen tantauni cumal- Mutuasta-
tera intcrcedit fimultas, quae ipfas impediat, quominus mcnopcras
mutuastradendooperas, communi ftudio &laborcinid twduHt'
unum incumbant, ut ea fuppleantur, &perficiantur,
qux ad Phaenomenorum Cccleftium , atque inprimis
Theoriarum Planetas concernentium perfeftionem ad-
huc partim uni, partim akeri dceffc vidcntur. Utriufque
autemSecT:xCorypha:isC^y«wputa, ScTychoniinfim- c°p«nicus
tis nominibtis devincta cft Aftronomia, utpote huic pro- yc ,0*
pter Stellarum Fixarum loca certa , atque Planctarum
Theorias operofiflimis obfervationibus & calculis dc-
monftratas, & illi ob ingeniofiffimam Cceleftium Cor-
porum diipofitionem, qua infinitis Aftronomiam diffi-
cultatibus expedivir. Ercnim his excitati Viri ingeniofif- ipforur»
fimi nihil profeclo prius & antiquius habucrunt, quam r«pn^.
ur tot falebris impeditiffimis expeditam Aftronomiam
tandemfacillimam redderent, & tanta facilitatead ejus
cultum accuratiorem provocarent omnes eos, qui tot
difficultatibus deterriti a ftudio ejus tam confufo, tam im-
pedito,& tam incerto abhorrcnt.Teftanturhoc utriufquc
Scripta Aftronomica tam admirando ingenii acumine Scripta,
concinnata, & tam gtaviffimis, imb plus quam Hercu-
leis obfervationum & calculorum laboribus congefta,
quibus immortale fibi nomen, & xternam laudum famam
compararunt. Sicutigitur Copernici Syftemaduobus typis
rudi penicillo depiftis , & proxime antecedentibus in
confpeftum corum producere conati fumus, qui ejufmo-
di delineationibus rudioribus illud percipere facilius pof-
funt: Ita & his fcquentibus tribus, quarum hxc prima eft,
Iconibtis idem prxftaremolitifumus, hacipfa primain
plano, & fequentefecundaScenographiamHypothefios
Tychonicx exhibentes, ac tcrtia eandem rurfus in pla-
no, adfcriptis Planetarum curfibus, adumbrantes , ut
ita quafi uno intuitu rudioribus tota difpofitio facilius in-
notefceret.
PLANISPHARII BRAHEANI DECLARATIO.
Klpparclu
obfci\rttio-
Hippardii
Tycho ac-
mulus. •
AhfurJam
Ctvluuni
HIPPARCHUS olim Aftronomicorum fuorum
laborum nomine celcberrimus, qui circa annum
160. ante Domininoftri lefu chrifli nativitatem floruit,
Organisfuis excogitatis, Cceleftium Corporum diftan-
tias, & altitudines dimenfus effe , & cxtera, qux ad co-
gnitionem Aftronomicam pcrtinent, maximo labore &
ftudioexplorafledicitur. TantiViri obfcrvationibus ufi
funtfcquutiAfttonomi cxteri, pertot fecula, ufquead
TychottcmBrahe, virumillumincomparabilem, quifolus
aufusi7/^4rf^««2imitariOrganis fuis profedto admiran-
dis totatn Cccleftcm Aulam perfcrutatus eft, & Hipparchi,
imo Atkntis, atqucadco Herculiialtciius nomcn mcruit.
~Etcnim Hipparchi, tanquam fub oncre fatifcentis, labo-
rcs, ob Ccclum tot feculis variatum jam inccrtiorcs, ut
altcr Atlas, humcris fuis imponcns, & difficultates Aftro-
nomicas, vera ccrtemonftra, inftar Herctdis, clavafuit,
id cft, inftfttmentis cxpugnans, inconcinnam, &abftir-
dam illam Ccclorum durorum, folidorum & adamanti-
norumfabtllamconfrcgit, &Aftronomiam adamantinis
illis vinculis folutam, atque ex Carccre tam fq ualido edu-
ctampriftinxlibcrtatircftituit. Quippeplurimis, &per
haudpaucorumannorumferiem dedttdtis, iifque admo-
dum fumptuofis obfcrvationibus manifcfto dcprchcn-
dens, Vulgare illud Pcripateticorum, Ptolenati & Alphon-
finorum Syftema, omnibus PhxnomcnisCcelcftibusde-
monftrandisnon ftifficcre, Copcrntcanum veroCommu-
ni Senfui, & Sacrarnm Literanim authoritati repugnarc,
ad aliam Univerfi Creati ftrudturam difponcndam ani-
mumadjecit. Inejus invcntionc & compofitione id ne-
gotii fibi dariprxcipue crcdidit, ut Sacri Codicis authori-
tatem fcquerctur , a Communi Senfu, quanttim qui-
dcm ficri potuit, non rccedcrct, & totam Strudturam
cd dirigcret , qtto cundtarum Apparentiarum Ccclc-
ftittm dcmonftrandarum ratio eam dirigi poftularct. Sic
autem fc habct, ut in prxfcnti dclincationc in confpedtum
prodtidlacft.
Glo-
ciurorum
fabuiam
confrciiit.
Alilld Sy-
flcnia Uni-
verfi exco-
gitavit.
i
PLANISPHiERIVM
B R A H E V M,
M U N
SIVE ST%VCTV%J
D I T O T I
u s ;
ExHypotheJiTychonis TZrahei, inplano delineata.
Tytho Era-
hcHyppar-
chus No-
Copcmici
scmulator.
DuscScfta:
Aftronomi
cahodicr-
OTIUS UNIVERSI
COMPAGEM, cxTychonis
Brahei, admirando ingcnio pol-
lcntis Viri, fuppofitionibus ena-
tam, pnefens hic Typus Cofmo-
graphicus, Planifphxrica imagi-
ne, confpiciendamexhibet, cu-
jus Hipparchi Novi , ut Gaffendtts
Aftronomus celeberrimus ipfum
appcllitarefolituscft, vitam,inhujusterrenithcatrifce-
na tranfadtam, compendiofa commemoratione, in Pr<elo-
tjuio huicHarmonU Macrocojmic* pra/ixo, pag. 118. & 119.
defcripfimus. Ad Aftronomiam cultudecentiore exor-
nandam , & ad majorem perfedtionem promovendam
Sttmmus hic Vir, fingulari fato in lucem editus, non modo
labore indcfeffo, & induftria ftupenda, verum etiam fum-
ptibus ingentibus, partim propriis, partim a liberaliffi-
rao Rege Danix Friderico 11. fuppeditatis, Aftronomicam
fcientiam ad eum perfedtionis gradum evexit, ad qUetri,
in tanta incertitudine, ipfamperduci potuiffe, vix quif-
quam crcdidiffet. ifimulatus eft Copernicum celeberri-
mum , & incomparabilem illum Mathematicum, ,qui
Phxnomenon Cceleftium pcrveftigandorum viamcertio-
rem ingreffus, Dxdalseos Aftronomix Labyrinthos fu-
ftulit, &totdifficilibusMxandrisremotisad Coeleftinm
apparentiarum demonftrationem aditumfaciliorem, &
certiorcm patefecit, ac Tychoni anfam prxbuit, eamad
majorcm perfedtionem deducendi, licet hic inverfo Sy-
ftematis Copernicani Ordine voti fui compos fadtus fit.
Qui tamenOrdo invcrfus, fiinverfioneipfadempta, rem
accuratius infpcxeris, ab Ordinc Copernicano nulla ra-
tione abludit, fed ipfi adeo fimilis eft, ut Ovum Ovo fi-
milius effc nequeat, cum nihil hic differentiam ullam effi-
ciat, nifi inverfio illa, qux Tcrram & Solcm in antiquum
fuum locum repofuit, fervato nihilominus toto illo fun-
damcnto, cui Copernicana difpofitioCorporum Ccele-
ftium innititur. Utrumquevero Syftema,Copernicanum
puta, & Braheum, his noftris temporiblis, antiquum illud
Syftcma Ptolemaicum, fede fuaexturbavit, &inlocum
cjusfuccedens Rempublicam Litcrariam, Aftronomix
refpcdtti, in duas disjecit Sedtas, quoad fpeciem exter-
nam diffidentes, reipfa convenicntes, quarum una Copcr-
nicanx difpofitioni aftipulans, Solem in mcditullio totius
Univerfi fedem fuamhabere, & Terram circa illum cum
caeteris Planetis volvi tradit,alteraBraheanumOrdinem
ampleftens Terram medium totius Univerfi locum pofli-
dere, & Solem cstcrorum Planetarum duftorem circa
illam circumgyrari afferit. Nontamen tantauni cumal- Mutuasta-
tera intcrcedit fimultas, quae ipfas impediat, quominus mcnopcras
mutuastradendooperas, communi ftudio &laborcinid twduHt'
unum incumbant, ut ea fuppleantur, &perficiantur,
qux ad Phaenomenorum Cccleftium , atque inprimis
Theoriarum Planetas concernentium perfeftionem ad-
huc partim uni, partim akeri dceffc vidcntur. Utriufque
autemSecT:xCorypha:isC^y«wputa, ScTychoniinfim- c°p«nicus
tis nominibtis devincta cft Aftronomia, utpote huic pro- yc ,0*
pter Stellarum Fixarum loca certa , atque Planctarum
Theorias operofiflimis obfervationibus & calculis dc-
monftratas, & illi ob ingeniofiffimam Cceleftium Cor-
porum diipofitionem, qua infinitis Aftronomiam diffi-
cultatibus expedivir. Ercnim his excitati Viri ingeniofif- ipforur»
fimi nihil profeclo prius & antiquius habucrunt, quam r«pn^.
ur tot falebris impeditiffimis expeditam Aftronomiam
tandemfacillimam redderent, & tanta facilitatead ejus
cultum accuratiorem provocarent omnes eos, qui tot
difficultatibus deterriti a ftudio ejus tam confufo, tam im-
pedito,& tam incerto abhorrcnt.Teftanturhoc utriufquc
Scripta Aftronomica tam admirando ingenii acumine Scripta,
concinnata, & tam gtaviffimis, imb plus quam Hercu-
leis obfervationum & calculorum laboribus congefta,
quibus immortale fibi nomen, & xternam laudum famam
compararunt. Sicutigitur Copernici Syftemaduobus typis
rudi penicillo depiftis , & proxime antecedentibus in
confpeftum corum producere conati fumus, qui ejufmo-
di delineationibus rudioribus illud percipere facilius pof-
funt: Ita & his fcquentibus tribus, quarum hxc prima eft,
Iconibtis idem prxftaremolitifumus, hacipfa primain
plano, & fequentefecundaScenographiamHypothefios
Tychonicx exhibentes, ac tcrtia eandem rurfus in pla-
no, adfcriptis Planetarum curfibus, adumbrantes , ut
ita quafi uno intuitu rudioribus tota difpofitio facilius in-
notefceret.
PLANISPHARII BRAHEANI DECLARATIO.
Klpparclu
obfci\rttio-
Hippardii
Tycho ac-
mulus. •
AhfurJam
Ctvluuni
HIPPARCHUS olim Aftronomicorum fuorum
laborum nomine celcberrimus, qui circa annum
160. ante Domininoftri lefu chrifli nativitatem floruit,
Organisfuis excogitatis, Cceleftium Corporum diftan-
tias, & altitudines dimenfus effe , & cxtera, qux ad co-
gnitionem Aftronomicam pcrtinent, maximo labore &
ftudioexplorafledicitur. TantiViri obfcrvationibus ufi
funtfcquutiAfttonomi cxteri, pertot fecula, ufquead
TychottcmBrahe, virumillumincomparabilem, quifolus
aufusi7/^4rf^««2imitariOrganis fuis profedto admiran-
dis totatn Cccleftcm Aulam perfcrutatus eft, & Hipparchi,
imo Atkntis, atqucadco Herculiialtciius nomcn mcruit.
~Etcnim Hipparchi, tanquam fub oncre fatifcentis, labo-
rcs, ob Ccclum tot feculis variatum jam inccrtiorcs, ut
altcr Atlas, humcris fuis imponcns, & difficultates Aftro-
nomicas, vera ccrtemonftra, inftar Herctdis, clavafuit,
id cft, inftfttmentis cxpugnans, inconcinnam, &abftir-
dam illam Ccclorum durorum, folidorum & adamanti-
norumfabtllamconfrcgit, &Aftronomiam adamantinis
illis vinculis folutam, atque ex Carccre tam fq ualido edu-
ctampriftinxlibcrtatircftituit. Quippeplurimis, &per
haudpaucorumannorumferiem dedttdtis, iifque admo-
dum fumptuofis obfcrvationibus manifcfto dcprchcn-
dens, Vulgare illud Pcripateticorum, Ptolenati & Alphon-
finorum Syftema, omnibus PhxnomcnisCcelcftibusde-
monftrandisnon ftifficcre, Copcrntcanum veroCommu-
ni Senfui, & Sacrarnm Literanim authoritati repugnarc,
ad aliam Univerfi Creati ftrudturam difponcndam ani-
mumadjecit. Inejus invcntionc & compofitione id ne-
gotii fibi dariprxcipue crcdidit, ut Sacri Codicis authori-
tatem fcquerctur , a Communi Senfu, quanttim qui-
dcm ficri potuit, non rccedcrct, & totam Strudturam
cd dirigcret , qtto cundtarum Apparentiarum Ccclc-
ftittm dcmonftrandarum ratio eam dirigi poftularct. Sic
autem fc habct, ut in prxfcnti dclincationc in confpedtum
prodtidlacft.
Glo-
ciurorum
fabuiam
confrciiit.
Alilld Sy-
flcnia Uni-
verfi exco-
gitavit.