DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.3184#0233
84
s
HEMISPHIRIA
P H M R A R V M
RECTiE ET OBLIQUl,
VtriufquemotuS) &-longitudines, tam Ccekjlc^ quamTerreflres^
ac SteUarum affecliones monjlrantia.
Re&a
Spharra.
Obliqua.
Undc ortae.
Aftronomi
adeasinve-
niendasco-
aOi.
PHffiRAM RECTAM,
ET OBLIQUAM HEMIS-
SPH7ERIA hax duo adum-
brant, ac fimul ctiam Longitudi-
nesatqucLatitudines, tam Stella-
rum in Coelo, quam variorum
locorum in Terra & Mari, ccctc-
rafque Aftrorum affcclioncs com-
monftrant. RecJa Sph#ra , cum
omnibus fuis Partibus, lineis exprefils adornata ccrnitur 5
Obliqua lincas habetpunctis notatas & formatas, ut zRe-
cla dignofci queat. Utraque orta ex Duplici Motu ^iftro-
rum, quse Motu Diurno ex Ortu in Occafum a Primo Mobili
abrcpta', & viginti quatuor horarum fpatio circa Terram
circumvolutaPn:w^^ofo7/ & Sph*r<eRec7<e\nvcmcndis8c
cxcogitandis occafionem dcderunt. Eadcmc/tf//m? aut
Sccundo Motu > & quidcm fibi proprio, prioriquc contra-
rio, ex Occafu in Ortum, quodvis deftinato fibi temporis
intcrvallo, fe circa Tcrram volutantia Sph&r* Obliqua fin-
genda? anfam prccbuerunt. Coacri enim fucrc Kyiftronomi
intam vaftoCceli Spatio , Solas Stellas Confpcctui Hu-
mano objiciente, & nullis aliis fignis & notis Afpedtum
Humanum dirigentibus diftinclo, ejufmodi diftinctioni-
bus & notis diverfos Aftrorum motus, ortus, occafus, &
diftantias difterminare & definire, ut omnes obfervatio-
nes ad indagationem tanta? Aftrorum multitudinis requi-
fit# & neceiTariae debito ordineperagi pofient.
Sphtra, utClavius eam definit, eft figurafolida, una fu- Sp!ma
perficie comprehenfa, adquam ab uno pundtp eorum , <luidfit'
quae intra figuram funt pofita, cadentesrectx lincas, inter
fe funtaequales: Vel fecundum Theodofium unum ex ve-
teribus, eft folidum quoddam una fuperficie contentum,
in cujus medio punctus cft, a quo omnes linece du&a? ad
circumferentiamfuntarquales. InSolidam ScCavamdivi-
diturj Illaunicam tantumhabct fupcrficiem externam, Solida.
& convcxam, ut omnes Globi rottmdi, & Terrt, Solis,Lunx,
caeterorumque Planetarum, omniumque Stellarum Cor-
pora: Hxc ctiam minus Solida nuncupata, prarter exter- Cav*
nam&convexamfupcrficiem, etiam habet internam&
concavam fuperficiem, quss eodem modo, ut externa, a
centro fivc mcdio puncto comprehenfi fpatii sequaliter:
abeft, ficut Sph&r&, aut Orbes Planetarum, Sph&ra Ottava,
feu Virmamentum, & cartera:, quarum unaaliamincludit,
ut & tota Sphara Cceleftis, qux Orbem Elcmentarcm ambit,
& nihil aliud reipfa:efie videtur quamacr liquidiflimus,
& limpidiflimus , eo tamen denfior, qud Corporibus
eftpropior, & co rarior atque purior, quo longius ab
ipfis abcft.
SPHARA RECTA ILLUSTRATIO.
Sphara CPhira Recta, utidiximus, lineisplenis, &
Recta. l^ expreflisadumbrata cernitur, re&aque dicitur, quia
eundem Axem, eofdem Polos, eundem ayEquatorem, ca>
terafquelineasomnescommunescum Terrcno Globo ha-
bet, quarurh partium omnium nomina, natura, proprie-
tates, & utilitatcs in Pr&cedente Typo fufius explicatie funt.
In hoc Typo Htcris adjun&is cas monftrabimus.
a. CentrumUniversi, fivcmcdiumPun-
ftum utriufquc Sph&ra , tam RecJd, quam ob/iqux,ztquc
ipfius Terrx, vel potius ipfa Tcrra, puncli inftar in ipfa
CMolc Creata hxrcns, quce a Sph/tra Ccelefti ambitur.
b,a,c. /Eqvator, ^^inoctialiS,
Ce n-
T RU M
Uh iv b r
S I*
MUA-
T O R.
ishmepinoz, centum & oftoginta gradibus con-
Ax is
ftans, & utrinque inter a & c, atque a & b ocro Meri-
dianis fcctus, quippe dimidia pars totius aJlquatorls in
360. gradus diftributi, & decimo quovis gtadu pcr Meri-
dianum fedi, atque ita triginta fex Mcridianorum inter-
fcclionibus divifi,
d, a, c. A x 1 s S p H je k je Rect£,SeiiPri-
spharami Mobilis, Colurus /E^uinoctio-
R l c t a. K u Mj Nam Colurum <LAlquinccIiorum ctiam repra:fentat,
& pro eo intelligcndus, ac Polos CMundi tranficnspro Axi
habcnduscft.
Poluj d. Polus Boreus, five fuperior Apex Axts in
Boueus sph^ra Rccld, qui pundum Scptentrionale five Borealc
Mu ndi. COflfotUjtj ^ ad dcxtram Solis, ab Ortu in Occafumfe
movcntis, fituscft.
c. Polus Austrinus, fivc infcrior Apcx Axls
in Sph.tra RecJa, qui punclum cjus Mcridionale, five Au-
ftL\ileeiTicit,&adfiniftramSolis,abOricnrcinOcciden-
tem proficifccntis, fcdem fuam habct.
Colukus d,b,e,c,d. Colurus SolstiTiorum, in
So l s t 1. Ccclefti 6c Tcrrejhi Sphtra Sc MeridianuS Pri-
m u s, Qu 1 Transit Per Z e n 1 t H I N s u-
L A R U M FORTUNATARUM, ClVQ allUS alicujUS
c i k cu l us
Arct 1-
C US.
Po i. u s
A u s T r 1
14 U S.
•i I O K U V.
loci, prout conftitutus fuerit ab Artiflce. incujusarbi-
trio & voluntate pofitum eft, eum pro lubitu in hoc vel
illo loco conftituere, ficut in Pr&cedentis 7jy/)/defcriptio-
ne indicavimus. Ca:tcrorum Meridianorum Me m-
quifquedecimumquemquc JEquatoris^intcrfecatgradum, D1ANl
atque omnes utrumque Polum interfccantes, in utroque
etiam concurrunt, intcr quos inter a, c, 6c a, b, trigcfi-
mum & fexacrefimum Gradum fcdionibus fuis tranfeun-
tcs Mcridiani duplice linca notati vifuntur.
Paralleli Sphxrx Reclx inter d, e , ^xem Paral
addccimum quemquegradumfccant, fuifquelocis pra> LBLI-
cipui videntur CirculiPolarcs, t\Tropici, quifqueduplici
linea fignatus, & inter utrumquc Polum Arfiicum, 6c
Antarclicum intercedcns.
h, nn,p. Cikculus Arcticus Axis Eclipti*
ca, five Zodiaci Polum Boreum tranfiens, & h.SpLcr<e RecJx
Polo Boreo 23 \-> ab /Equinoctiali vero 66 \ gradibus di-
ftans.
m,oo,g. Tropicus iEsnvus Seu Can-Tropi-
c r 1, Solis in noftro Hemi/ph<erio fe exaltantis limes, & ^s|#Can'
maximx ejufdem ab ^iiquinotliali ad Septentri-oncmDc*
clinationis terminus, quem ^/attingens SolflitiumojEfli-
vum in Hemifphxrio Boreali & Hybernum in {^Au/Irali cfri-
cit.
/,-ST, /. TR O P IC U S HyBERNUS SEU C APR I- Tropi-
C o r n 1, Solis in HemifphtrioAtftrali kdcprimentis rcrmir cv" sicCQ A".
nus, & ejufdem Dcclinationis maxima'ab z^Equinotlirdi ad N,.
Auftrinttm Mundi Polum finis5qucm cum ^/attingit, in no^
ftro Boreali Hemifphtrio Brumale, & in oppolito Anftrali
/£ftivumSolftitiumcaufatur. Utcrquc7>^/V^ 23iabyE-
quatore, & 66 ~ gradibus a Polis abcft.
q,r,i. C 1 R c u l u s Antarcticus Artlico Ctncu. us
oppofitus, bcAxis Eclipticx fivc Zodiaci Pohtm AuHrinum ^J^"'
tangcns, atquc a Sphara Rcfix Pclo Aiftrinoz} j. abAqtta-
torc vero 66 2 gradibus remotus.
SPHffi-
s
HEMISPHIRIA
P H M R A R V M
RECTiE ET OBLIQUl,
VtriufquemotuS) &-longitudines, tam Ccekjlc^ quamTerreflres^
ac SteUarum affecliones monjlrantia.
Re&a
Spharra.
Obliqua.
Undc ortae.
Aftronomi
adeasinve-
niendasco-
aOi.
PHffiRAM RECTAM,
ET OBLIQUAM HEMIS-
SPH7ERIA hax duo adum-
brant, ac fimul ctiam Longitudi-
nesatqucLatitudines, tam Stella-
rum in Coelo, quam variorum
locorum in Terra & Mari, ccctc-
rafque Aftrorum affcclioncs com-
monftrant. RecJa Sph#ra , cum
omnibus fuis Partibus, lineis exprefils adornata ccrnitur 5
Obliqua lincas habetpunctis notatas & formatas, ut zRe-
cla dignofci queat. Utraque orta ex Duplici Motu ^iftro-
rum, quse Motu Diurno ex Ortu in Occafum a Primo Mobili
abrcpta', & viginti quatuor horarum fpatio circa Terram
circumvolutaPn:w^^ofo7/ & Sph*r<eRec7<e\nvcmcndis8c
cxcogitandis occafionem dcderunt. Eadcmc/tf//m? aut
Sccundo Motu > & quidcm fibi proprio, prioriquc contra-
rio, ex Occafu in Ortum, quodvis deftinato fibi temporis
intcrvallo, fe circa Tcrram volutantia Sph&r* Obliqua fin-
genda? anfam prccbuerunt. Coacri enim fucrc Kyiftronomi
intam vaftoCceli Spatio , Solas Stellas Confpcctui Hu-
mano objiciente, & nullis aliis fignis & notis Afpedtum
Humanum dirigentibus diftinclo, ejufmodi diftinctioni-
bus & notis diverfos Aftrorum motus, ortus, occafus, &
diftantias difterminare & definire, ut omnes obfervatio-
nes ad indagationem tanta? Aftrorum multitudinis requi-
fit# & neceiTariae debito ordineperagi pofient.
Sphtra, utClavius eam definit, eft figurafolida, una fu- Sp!ma
perficie comprehenfa, adquam ab uno pundtp eorum , <luidfit'
quae intra figuram funt pofita, cadentesrectx lincas, inter
fe funtaequales: Vel fecundum Theodofium unum ex ve-
teribus, eft folidum quoddam una fuperficie contentum,
in cujus medio punctus cft, a quo omnes linece du&a? ad
circumferentiamfuntarquales. InSolidam ScCavamdivi-
diturj Illaunicam tantumhabct fupcrficiem externam, Solida.
& convcxam, ut omnes Globi rottmdi, & Terrt, Solis,Lunx,
caeterorumque Planetarum, omniumque Stellarum Cor-
pora: Hxc ctiam minus Solida nuncupata, prarter exter- Cav*
nam&convexamfupcrficiem, etiam habet internam&
concavam fuperficiem, quss eodem modo, ut externa, a
centro fivc mcdio puncto comprehenfi fpatii sequaliter:
abeft, ficut Sph&r&, aut Orbes Planetarum, Sph&ra Ottava,
feu Virmamentum, & cartera:, quarum unaaliamincludit,
ut & tota Sphara Cceleftis, qux Orbem Elcmentarcm ambit,
& nihil aliud reipfa:efie videtur quamacr liquidiflimus,
& limpidiflimus , eo tamen denfior, qud Corporibus
eftpropior, & co rarior atque purior, quo longius ab
ipfis abcft.
SPHARA RECTA ILLUSTRATIO.
Sphara CPhira Recta, utidiximus, lineisplenis, &
Recta. l^ expreflisadumbrata cernitur, re&aque dicitur, quia
eundem Axem, eofdem Polos, eundem ayEquatorem, ca>
terafquelineasomnescommunescum Terrcno Globo ha-
bet, quarurh partium omnium nomina, natura, proprie-
tates, & utilitatcs in Pr&cedente Typo fufius explicatie funt.
In hoc Typo Htcris adjun&is cas monftrabimus.
a. CentrumUniversi, fivcmcdiumPun-
ftum utriufquc Sph&ra , tam RecJd, quam ob/iqux,ztquc
ipfius Terrx, vel potius ipfa Tcrra, puncli inftar in ipfa
CMolc Creata hxrcns, quce a Sph/tra Ccelefti ambitur.
b,a,c. /Eqvator, ^^inoctialiS,
Ce n-
T RU M
Uh iv b r
S I*
MUA-
T O R.
ishmepinoz, centum & oftoginta gradibus con-
Ax is
ftans, & utrinque inter a & c, atque a & b ocro Meri-
dianis fcctus, quippe dimidia pars totius aJlquatorls in
360. gradus diftributi, & decimo quovis gtadu pcr Meri-
dianum fedi, atque ita triginta fex Mcridianorum inter-
fcclionibus divifi,
d, a, c. A x 1 s S p H je k je Rect£,SeiiPri-
spharami Mobilis, Colurus /E^uinoctio-
R l c t a. K u Mj Nam Colurum <LAlquinccIiorum ctiam repra:fentat,
& pro eo intelligcndus, ac Polos CMundi tranficnspro Axi
habcnduscft.
Poluj d. Polus Boreus, five fuperior Apex Axts in
Boueus sph^ra Rccld, qui pundum Scptentrionale five Borealc
Mu ndi. COflfotUjtj ^ ad dcxtram Solis, ab Ortu in Occafumfe
movcntis, fituscft.
c. Polus Austrinus, fivc infcrior Apcx Axls
in Sph.tra RecJa, qui punclum cjus Mcridionale, five Au-
ftL\ileeiTicit,&adfiniftramSolis,abOricnrcinOcciden-
tem proficifccntis, fcdem fuam habct.
Colukus d,b,e,c,d. Colurus SolstiTiorum, in
So l s t 1. Ccclefti 6c Tcrrejhi Sphtra Sc MeridianuS Pri-
m u s, Qu 1 Transit Per Z e n 1 t H I N s u-
L A R U M FORTUNATARUM, ClVQ allUS alicujUS
c i k cu l us
Arct 1-
C US.
Po i. u s
A u s T r 1
14 U S.
•i I O K U V.
loci, prout conftitutus fuerit ab Artiflce. incujusarbi-
trio & voluntate pofitum eft, eum pro lubitu in hoc vel
illo loco conftituere, ficut in Pr&cedentis 7jy/)/defcriptio-
ne indicavimus. Ca:tcrorum Meridianorum Me m-
quifquedecimumquemquc JEquatoris^intcrfecatgradum, D1ANl
atque omnes utrumque Polum interfccantes, in utroque
etiam concurrunt, intcr quos inter a, c, 6c a, b, trigcfi-
mum & fexacrefimum Gradum fcdionibus fuis tranfeun-
tcs Mcridiani duplice linca notati vifuntur.
Paralleli Sphxrx Reclx inter d, e , ^xem Paral
addccimum quemquegradumfccant, fuifquelocis pra> LBLI-
cipui videntur CirculiPolarcs, t\Tropici, quifqueduplici
linea fignatus, & inter utrumquc Polum Arfiicum, 6c
Antarclicum intercedcns.
h, nn,p. Cikculus Arcticus Axis Eclipti*
ca, five Zodiaci Polum Boreum tranfiens, & h.SpLcr<e RecJx
Polo Boreo 23 \-> ab /Equinoctiali vero 66 \ gradibus di-
ftans.
m,oo,g. Tropicus iEsnvus Seu Can-Tropi-
c r 1, Solis in noftro Hemi/ph<erio fe exaltantis limes, & ^s|#Can'
maximx ejufdem ab ^iiquinotliali ad Septentri-oncmDc*
clinationis terminus, quem ^/attingens SolflitiumojEfli-
vum in Hemifphxrio Boreali & Hybernum in {^Au/Irali cfri-
cit.
/,-ST, /. TR O P IC U S HyBERNUS SEU C APR I- Tropi-
C o r n 1, Solis in HemifphtrioAtftrali kdcprimentis rcrmir cv" sicCQ A".
nus, & ejufdem Dcclinationis maxima'ab z^Equinotlirdi ad N,.
Auftrinttm Mundi Polum finis5qucm cum ^/attingit, in no^
ftro Boreali Hemifphtrio Brumale, & in oppolito Anftrali
/£ftivumSolftitiumcaufatur. Utcrquc7>^/V^ 23iabyE-
quatore, & 66 ~ gradibus a Polis abcft.
q,r,i. C 1 R c u l u s Antarcticus Artlico Ctncu. us
oppofitus, bcAxis Eclipticx fivc Zodiaci Pohtm AuHrinum ^J^"'
tangcns, atquc a Sphara Rcfix Pclo Aiftrinoz} j. abAqtta-
torc vero 66 2 gradibus remotus.
SPHffi-