Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Cellarius, Andreas
Harmonia Macrocosmica Sev Atlas Universalis Et Novus: Totius Universi Creati Cosmographiam Generalem, Et Novam Exhibens — Amsterdam, 1661

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.3184#0299

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
rc (cnten-
lia.

I.unnrcs
Maculrc.

142 LUN£PHASES ET ASPECTUS.
Aliorum A- tndinc. Huic tamcn fcntcntix obftat aliorum Aflronomo-
ftronomo- rnMfentcntia Lnnam omni Ltiminc proprio prorfus dcfti-
rum hac dc ^. ■ ■ , ■ , \
tutam cx Opticis probantium, quia Z»»<t tanto minus con-
fpici folct, c]uo profundius umbram ingrcditur, cum tamcn
contrarilim ficri dcbcrcr, (i propriumaliquod .£«/»«» ipfi
tribucrctur. Scd illi rationcm hancnihil omnino conclu-
dcrcajunt. ob Lnrnen illudnimisdebile, utimodbdicuim
cft, & cxiguum, quod Lnn.t proprium cx potcntia in
acuim cduci ncquit, -nifi a Solaribus radiis adjuvctur, &
cxcitctur.
Pauca ctiam hic diccnda dc Mactdis Lttn&, dc quibus, uti
& Solaribus, in Altcra hujus Oferis Parte pluribus agcn-
dum. Oriuntur autcm illx fccundum quofdamcx inxqua-
li Corforis Lnnaris dcnfitatc. Cum Luna vcro, qua: Solis
<L/Lmuia, ejr Noc7is Decus proptcr Lumcn fuum, & Calitm
Ternflre , atquc Tcrra Cwlcjlis fivc aji.tberea ob fuampar-
tim cum Terrd, partim cum Coelo affinitatcm nuncup.iri
folct, itacompar.itum cft, ut nona;quali dcnfitatc compo-
fitafit,de quibusdcnfiorcs maiori, & rariorcsminori lucc
cifnlgcnt. Hoc ipfa Optica dottrina demonftrat doccns,
quando opacum, quod ina:quali dcnfitatc conftat, a Cor-
porcluminofoilluminatur, plusJuminiscmitti, ikrcflcfti
a partibus dcnfioribus, quam minus dcnfis , quippc his
luccm cbibcntibus , ac illis rcddcntibus : Undc liquct,
"mLuna Lttnx. MacuUs, utpartcsrariorcs,minuslucidascffc. Quod
tanquam in autcm nonuullis abfurdum vidctur, Tcrra: & Maris lmagi-
rlrrcnV0" ncm m L""a tancluam >n Spcculo aliquo reprsfcntari, &
rcflcdi, atquc hac rationc Oceaui 6c Terra inxqualitatem
pcrLunarcsMaculasoculis noftris objici, hocalii admo-
dum vcrifimilc ccnfcnt, licct illi Ltinx. Facicm ubiquc gcn-
tium candcm, Oceani vcro & Terra palfim inarqualcm allc-
rant. Scdpoftcrioribus hvctTnbus Opticus, qui prioribus
advcrfari, & cos ad accuratiorcm huj us rci cxplorationcm
rcmitccrcvidctur. Sic& noftris histcmporibus funt, qui-
busnon difplicct fentcntia illa antiqua Pythagpreortim fta-
tucntium, Lunam cffc quafi Terram altcram, hinc iudc
montibus protubcrantibus rcfcrtam, & multis locis ina>
qualibusplcnam, quamvisaliifint, quihanc opinioncm,
ut admodum abfurdam, rcprobcnt.
PorrbcumZwwdinfimum cxiftatSidus, & Terre pro*i-

Inacqualii
Lunacdcn
fitas.

ImagoTcr-

prifcnta
tur.

Tcmporc
Intcriunti
ii Plcnilu-
nii tnaximg

In Afpcfli-
bus Qua-
dr.nis dcbi-
liorcs.

mum locum obtincat, non modo in tcncbrarum remc-
lunaivircs. dium rcpcrtumcft, ut cx Plinio paulo antc indicavimus,
fcd etiam plurimas vircs aliasin Acrem &i Tcrram cx.ci:cct >
qua: pro atatis rationc intcndi & rcmitti folcnt,ficut Expc-
ricntia ipfa cvidcntcr tcftatur. Cclcrrimo cnim Motu fuo,
quo tum cx Oricntc in Occafum propcrat, tum cx Scptcn-
trionc in Mcridicm, ac viccvcrfa cx Auftro in Borcam dc-
fcrtur, omnibus Aftris fc plurimis vicibus obvcrtit, atquc
ita omncs ipforum influcntias rcccptas Acri & Terreno Clo-
^ocommunicat. Namharumncminimamquidcmad^i?-
rcm , Terrcjlrem Sphxram ambicntcm, & hanc ipfam pcr-
vcnircpoffe, nifipiiusZ,«».jjw; Orbem tranficrit, cvidcn-
tilfimumcft, & notiflimum. Eas igitur tcmporc Interlu-
nii, cum Luna nova ob Conjuncltoncm cum Sote filct, atquc
itcrum tcmporc P/enilimii, cum cadcm pcrnox faciem Lu-
minis plcnam oftcndit, atquc utroquc tcmporc iu candcni
lincam rcftam cum .Woncurrir, maximas, atquc econ-
trario languidiorcs cflcdicunr, atqucdcbiliorcs, quando
in Affettibus Quadratis dimidium Lumcn fuum afpcclui
cxhibct. Undc Plinitu lib. 18. ca[/. 2 X. dc frugum rubiginc
loqiicns : Talis, inquit, injnria 11011 fit, nifi Interlunio , ejr
plend Ltina , boc ejl pnevalentc: Vtroqtte emm habitu plena
ejl, titfxfediximus. Scd Intcrlnnioomne litmen ,qnodd Sole
accepit, Ccclo regcrit. Dijferentia iitriiijqne habitus magna
fcdmavifcjia. Namque Intcrlitnioxjlatecalidifftmaefl, bye-
megclida. E divcrfo in Plenilunio ajlate zcltdas facit nocjes,
nii miomo- bjcmc tcpidas. In hoc Vltriti tcxtu vcrba illa, Vtroquehabitu
genda. " ftna cfl, fano fcnfu accipicnda funt. Ncmocnim ncgare
potcft, in omni habitu & ftationc plcnam cflc Lunam, utpo-
te femper dimidia fui partc a Solc illuminatam; Utidco
non finc rationcquisopinaripoflct, omnitemporciifdcm
cam viribuspollcre; imo Intcrlimii tcmporc in Solem ra-
diosrcccptos rcgcrcntcm ncccflluiodcbiliorcmforc. Scd
rfic confidcranduscft Radius Ltina Centralis , omnium po-
tcntilfimus, qui Vlcmliinii tcmporc rcda in Aerem & Tcr-
ram cmittitur, Intcrlunii vcro tcmporc \Sole rcpcrcuffus
fit rcciprocus, & Solaribus radiis implicitus, pcr rcftam
lincam, in Sublunaria rcvcrtcndo rcmittitur. Etha.-ccft
vcra tantarum vniumcaufa, qux apcrte fit manifefta cx
Scbcmatc Ihajium inTvpo S e l e n o g r a r 111 c o in
afpcct-umprodudarum, cx quibus talis Radiorum Luna-

Vcrba Pli-

rium rcciprocatio facilc intclligi cV pcrcipi potcft. Rci hu- Experimen-
jus vcritatcmcxplorarc inrcgrum cftcuivis cxpcrimcntum ^"fI0~
facicnti fpcculoSolaribus Radiiscxpofito,cx cujus ccntro
radiuscmiflus longcmajoribiispollcbit viribus, quam qui-
visalius, cx quovis cjufdcmlocoalioprodicns; prxcipue
vcro, fi fpcculumconcavumfucrit, cx quo Solaribus ra- Speculum
diis cxpofito radius Ccntralis cmifliis lignum oppofitum con«vum.
cxurcrc & ipfa metallaliquarcfolct. Hoc artificio Arcbi-
medem, qui Itomanornm navcs in portu Syracufano inccn-
diffcfcrtur, ufiim fuiflcomnihocrcdibilccft, prxftariquc
talc quidpoflcfpccula illa noftra hodicrnaarguunr, qux
parvalicct, in proportionatatamcn fuadirtantia , quxvis
conibufliliacxurcrcpofliint. Hincnonnulliconjiciunt, fi
Luna ejufmodi concavitatc, qualcmfpccula illa habcnr,
prxditacffct, Tcrrcnum Globumomnino conflagraturum
inccndio , fi ipfum Radii Ccntralcs Lunx , cx concavo
cjufmodi Ccntro prodcuntcs, fcrircnt. .
Ob vircs itaquc fuas plurimas, & Aeri atjfluc Terrx pro-
ximas, Luna & domicilium in Sublunaria magnum obti- .
nct, & longeplura, quam cxtcrx StclU omncs, mutatio- nu""'^s
imm & tcmpcftatum, fignaacprxfagiafuppcditat, ipfaob praGgia?t-
tot varias Phafium mutationcs, & variationcs admodum <lw sisn»-
inconftans & mutabilis. Plxrumquc autcm Interlunio
haud cxigua futurx tcmpcftatis & mutationis in Aerc figna
&prognofticacdit, prxcipue quando lumine fuoincon- Quando
fpcclum prodirc incipit.quod fccundum Ptolcmattm, Theo- c^n"^um
phraflttmtk. Lucantim tcrtio, fccundum Pliniitm, Virgtlium ,,rodircin-
& Bcdam quarto quovis dic poft conjunftiohcm cum Solc cipiat.
ficri confucvir. Diflcnfus hic haud difticultcr conciliari Diflcnfa»
potcft, quandoquidcmccrtumcft, cum Solezd occafum conejliatnr,
propcrantc, intcr Sagittariitm & Geminos Conjttnflio fir fub
Eclipticd, quod in Circulo Rcvolntionis Lttn&, ab ipfa ufquc
ad Horizontem plurcs gradus quam in Zodiaco ab cadcm
ipfa ufquc ad Solem Ocadtittm, rcpcriantur, ac proindc ipfa
in Scptcntrionalibus tcrris citius confpiciatur, quamfiin
altcra zsudiaci mcdirrntc yerfaretur. Tum cnim brcvi tcnv
poris fpatio admodum procul a Sole fc ipfam rcmovcrc po-
tcft, Tprxcipucin Arietis Signo, quodvaldeobliquaafccn-
fioncattollitur, & longe rcciiori defccnfione fc dcmittit.
Prxtcrca, fi motus cft cclcrior, ipfa ctiamlonge citiusia
conlpcdtumvcnit, quam cum idcmmotuscft tardior, a
quo & ipfa fcrius afpicicnda offcrtur. Ac quoniam duodc-
cim intcrccdunt in tJlqtiatorc gradus intcr Solem Occafum
fuum fubcuntcm, & Ltmam luminis fui fplcndorc cx tcnc-
bris cmcrgcntcm, Nova Ltma, ut Alpbraganus & Albate-
gnius doccnt, ccrni potcft. Acccditquoqucrationcmha-
bcndam Ltma Latititdinis, qux, poft fuam cum Sole Con-
jimclionem, motu fuo Latititdinem Scptentrionalem acqui-
rens, citius in oculos incurrit, quam fi vcrfus Auftralcm
Cccli plagam curfum fuum promovcrct. Nonnunquam
ctiamufu vcnitc folct, ut, his omnibuscaufisconcutrcn-
tibus, Ltma Vetus & Nova, uno codemqucdic confpician- Lun:l Vc-
tur. Si ex iifdcm caufis dux tantumconjunftx occuirunt, 'u,& Nova
fcqucnti dic fc confpicicndam cxhibct; Si una autcm fola dcmquc dic
adcft, tcrtio dcmum dic ccmctur ; Sin vcro omncs illx confpicux.
caufx prxfto non funr, quarto tantum die antc oculos vcr-
fatur. Ex his igitur oninibus patct, diftos Atithores vcrbis
quidcmdiflcntire, rcipfa vcro ncutiquam a vcritatc ablu-
derc, cumutraquc fentcnria, vcritati congrua , admitti
qucat. Inhocplxriquc Authores dc Ajirorum Signis Pro-
gnoflicis traftantcs ifhanimi confcnfu confpirant, quodcx
fingulis Ltins: Quadrantibits futura ^yieris conftitutio cSc FuturaAe-
tcmpcftas codcm tcmporc cventura, probabilis conjccTurx nis umrc-
ratiocinio, providcri poflit, confidcratis prxfcrrim qua- derVpotelh
tuor quibufquc dicbus, ante & poft cjus cum Sole Conjtin-
ttioncm, aut Oppojittonem, quo tcmporc fi pallida, turbu- Stgna ex
Icnta, & ad Cyancum, aut viridcm colorcm vcrs2;cns ap- ^Ull"lse*'
. /- n- • ,. . dcmcon-
parct, aut cornu utnufquc crafliorcs apiccs oftcndir, plu- iicitur.
viam vcnturam dcnunciat. Apud nautas in mari verfaiitcs
folennccft, utquintum Ltm.t dicm, tcmpcftatibusutplu-
rimum magis quam cxtcros obnoxium, rcformidcnt. Ma-
culainitio LunxcrcfccntisCornu fupcrius occupans , &
nigro colorc tinfta pluviam dcnotat, qux mcdiam Ltinam
Plcnam ingrcfla fcrcnum tcmpus prxfto cflc indicar. Lnna
quarto dic confpccTum fugicns, Auftraii vcnto flanrc, non-
nifi dics frigidos cxpccTandos cffe fignificat: Eadcm appa-
rcrc incipiciis, & prxtcr folitumnigriorc colorc in conipc-
cTum prodiens, ac altcrum cornu dcorliim dcmittcns tcm-
pcftatis, in Plemlunio acris turbulcnti, & dccrcfccntis Lun*
altcrumcornuattollcns, tcmpeftuoli & nubili aeris indi-
ciumcft. Siquartodiepura oricns, fine Cornuum apici-
bus

rocln'lllU'lt'l

' ip0tis fign^cc"' ocCl!ofos*v'
'i"iccd '• „>ns niibc
■&futfumi1'»«ras
«andcsAW
nfimouu-b1 „.;nimis vcnns <
pf-mvchcm«Slivid«sin

ftosvcntosPf«fut

COIl

pcfti»

cxla

o«cnti5USr c &P'"*'VChCm
&ci^d'vSiivi^aPPiri
coloren.bro-^ f 0f,
Saaasss
S«t. O^ms mcn Lun,
fatnorumdicrBfflConwamfljpa»
Mrobfcrvjntfequcntcsufqucadqii
indiciisdc totius menfis ttatu conjei
Zwvulgarccftprognofticon,
PtHidtLimiifluit,ruhkunatfltt
Cujus ratio cft, quod halitus fwc
atqnc alio colore, pcr multiplcx ma
prabcant, qustamcn ipfa(cmpcr I
Dc Lmittihm Prcgnofiicis brwitcr
/(li.C«fg.ficcanit.
Si vcro Sokm ti rtpdum, luntj
Qrdinc rcfticics, minqmm te cn
Hort, ncijiie infidiis noftis capih
Lunt rcvertentes ctimj>rimumn
Sinigiimolifciiro comprendaitat
cMiximm agricok, ftUgoque pn
xJtfivirgiticiimfuffiiderit orc ru
rcmuscrit;vcntofemfcrnbctth
Sin ortu tjiurto (ntmfie is certifj
'r»r*,»«obinfiifercttlii-mcorm,
Tnmtj-iBedia, 6-qmntfunu
^tiiiimtidmcnfcmfkvu^n
./0'Te[emtiMventinli,tore
^gquibusironnu.Ia,,;^
t,i, Provcrbiuni, cos 1 otan's^ ^?'
^^s^f^'^
tnnfcgit, cumnrnn! arumnKvit
laborib"Snci,tinU'Mw! Ilb.i fudorcs
"y^qnodJS!? \fibivid
»^Hmi^m¥mcoo[u
"tefri.....: ,!Qttli orir,:. "^c

'iiiiiisi., r- Vmr,-»..rJnoLiinie(
■c"tc /„„ "

ri«fcrmit'o'u,,Pofircn"o";ni

^4

S»i!». """Bfcl,

'" 'tcii
 
Annotationen