DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.18583#0011
1.
WSTĘP
Malarstwo i grafika cerkiewna w krajach Europy Środkowej,
związane zarówno z tradycją bizantyńską, jak i łacińską, należą
do urozmaiconego kulturowo zespołu, stanowiącego ciekawy ob-
szar badań porównawczych. Epoka byzance apres byzance1 otwie-
ra nowe perspektywy, bo właśnie u schyłku średniowiecza nastą-
piła największa przemiana w ikonografii Kościoła Wschodniego2.
W Europie Środkowej, gdzie świat prawosławny stykał się z kul-
turą katolicką, protestancką, żydowską i arabską, nieuniknione
były wzajemne kontakty między wyznawcami poszczególnych re-
ligii. Sztuka łacińska oddziaływała na sztukę cerkiewną przede
wszystkim w Rzeczypospolitej, na Węgrzech i w Mołdawii. W kra-
jach tych nie przestrzegano ściśle kanonów malarstwa bizantyń-
skiego i właściwie z tej przyczyny istnieje potrzeba przyjęcia nieco
innych sposobów badań, jak choćby pojmowanie ikony zarówno
1 N. Jorga, Byzance apres byzance. Continuation de 1'histoire de la vie byzantine,
Bucarest 1925, s. 5-13. Prace niemieckiego badacza Hansa Beltinga potwierdzają
odrębność sztuki „Era of Arts". Cf. H. Belting, Likeness and Presence. A History of
the Image before łhe Era of Arts, trans. E. Jephcott, Chicago, London 1994, s. XXI.
2 R. Cormack, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, tł. K Kwaśnie-
wicz, Kraków 1999, s. 7-8. Na ostatnich dwóch Międzynarodowych Kongresach Bizan-
tynologów, w Moskwie w sierpniu 1991 i w Kopengadzie w 1996 roku, wiele proble-
mów z historii sztuki dotyczyło już okresu sztuki postbizantyńskiej. Cf.: XVI He
Congres International des Etudes Byzantines. Resumes des Communications, t. I-II,
Moscou 1991; XIX International Congress of Byzantine Studies. Abstracts, Copen-
hagen 1996.
9
WSTĘP
Malarstwo i grafika cerkiewna w krajach Europy Środkowej,
związane zarówno z tradycją bizantyńską, jak i łacińską, należą
do urozmaiconego kulturowo zespołu, stanowiącego ciekawy ob-
szar badań porównawczych. Epoka byzance apres byzance1 otwie-
ra nowe perspektywy, bo właśnie u schyłku średniowiecza nastą-
piła największa przemiana w ikonografii Kościoła Wschodniego2.
W Europie Środkowej, gdzie świat prawosławny stykał się z kul-
turą katolicką, protestancką, żydowską i arabską, nieuniknione
były wzajemne kontakty między wyznawcami poszczególnych re-
ligii. Sztuka łacińska oddziaływała na sztukę cerkiewną przede
wszystkim w Rzeczypospolitej, na Węgrzech i w Mołdawii. W kra-
jach tych nie przestrzegano ściśle kanonów malarstwa bizantyń-
skiego i właściwie z tej przyczyny istnieje potrzeba przyjęcia nieco
innych sposobów badań, jak choćby pojmowanie ikony zarówno
1 N. Jorga, Byzance apres byzance. Continuation de 1'histoire de la vie byzantine,
Bucarest 1925, s. 5-13. Prace niemieckiego badacza Hansa Beltinga potwierdzają
odrębność sztuki „Era of Arts". Cf. H. Belting, Likeness and Presence. A History of
the Image before łhe Era of Arts, trans. E. Jephcott, Chicago, London 1994, s. XXI.
2 R. Cormack, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, tł. K Kwaśnie-
wicz, Kraków 1999, s. 7-8. Na ostatnich dwóch Międzynarodowych Kongresach Bizan-
tynologów, w Moskwie w sierpniu 1991 i w Kopengadzie w 1996 roku, wiele proble-
mów z historii sztuki dotyczyło już okresu sztuki postbizantyńskiej. Cf.: XVI He
Congres International des Etudes Byzantines. Resumes des Communications, t. I-II,
Moscou 1991; XIX International Congress of Byzantine Studies. Abstracts, Copen-
hagen 1996.
9