DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.51319#0103
XIII. HOLLAND. DUITSCHLAND
Rubens en Rembrandt. Hollandsche kunst te Antwerpen en te
Parijs. Kunsthandel met Duitschland. Forchhoudt en Musson
Heylbronner roomers en Duitsche kunstnijverheid
Musson en Picart, onze twee voorname handelaars in kunstwerken,
spreken van Nederland en de Nederlandsche kunst wanneer zij Vlaan-
deren en de Vlaamsche kunst bedoelen. Er is een gemis aan eenheid in
de aardrijkskundige benamingen wat onze landstreek betreft in de eerste
periode na Rubens. Klaar worden de toestanden als het verschil tusschen
Noord en Zuid meer en meer toeneemt ; hier heerschte stilstand, weldra
kwam achteruitgang ; ginder in het Noorden, economische en artistieke
opgang die de breuk tusschen Vlaamsch en Hollandsch steeds grooter
maakte. Ten tijde van Musson bleven de betrekkingen, vooral op kunst-
gebied,innig. Wij hebben gezien hoe de prinsen van Oranje en Nassau
met veel voorkomendheid de Antwerpenaars bejegenden en Vlaamsche
schilders tot hun hofschilders benoemden, vóór en na het Verdrag van
Munster in 1648, ja aankoopen deden die in het Noorden met leede
oogen aanzien werden.
Er was een grondig onderscheid tusschen de kunstopvatting in beide
landen, het best gekenschetst door hun twee grootste meesters, Rem-
brandt en Rubens. Men kan zulks best oordeelen door de bedrijvigheid
van Musson, voor wien de meeste kunst van devoten aard was, gesteund
en gevoed door den godsdienst, de historiën van het Oude en Nieuwe
Testament ; slechts daarna komen de groote en kleine landschappen, de
familiestukken en de jachten. Dit verschil was gewild door de katholieke
kerk en den koning. In Holland bestonden beide machten niet. Er werd
daar een kunst geschapen, meer menschelijk misschien dan de Vlaamsche.
Niet dat Rubens nooit aan die nieuwe uiting gedacht heeft ; zijn Conver-
satie a la mode zijn voor zekere scholen of richtingen toonaangevend
geweest, maar b. v. staan Jordaens’ volksche stukken voor den modernen
mensch hooger.
Ondanks de vele bezoeken van Musson aan Holland komen de namen
van Rembrandt en Hals in zijn brieven haast niet voor. Het stuk van
1646 waarin Rembrandt vermeld wordt, blijft voor ons een raadsel. De
xcix
Rubens en Rembrandt. Hollandsche kunst te Antwerpen en te
Parijs. Kunsthandel met Duitschland. Forchhoudt en Musson
Heylbronner roomers en Duitsche kunstnijverheid
Musson en Picart, onze twee voorname handelaars in kunstwerken,
spreken van Nederland en de Nederlandsche kunst wanneer zij Vlaan-
deren en de Vlaamsche kunst bedoelen. Er is een gemis aan eenheid in
de aardrijkskundige benamingen wat onze landstreek betreft in de eerste
periode na Rubens. Klaar worden de toestanden als het verschil tusschen
Noord en Zuid meer en meer toeneemt ; hier heerschte stilstand, weldra
kwam achteruitgang ; ginder in het Noorden, economische en artistieke
opgang die de breuk tusschen Vlaamsch en Hollandsch steeds grooter
maakte. Ten tijde van Musson bleven de betrekkingen, vooral op kunst-
gebied,innig. Wij hebben gezien hoe de prinsen van Oranje en Nassau
met veel voorkomendheid de Antwerpenaars bejegenden en Vlaamsche
schilders tot hun hofschilders benoemden, vóór en na het Verdrag van
Munster in 1648, ja aankoopen deden die in het Noorden met leede
oogen aanzien werden.
Er was een grondig onderscheid tusschen de kunstopvatting in beide
landen, het best gekenschetst door hun twee grootste meesters, Rem-
brandt en Rubens. Men kan zulks best oordeelen door de bedrijvigheid
van Musson, voor wien de meeste kunst van devoten aard was, gesteund
en gevoed door den godsdienst, de historiën van het Oude en Nieuwe
Testament ; slechts daarna komen de groote en kleine landschappen, de
familiestukken en de jachten. Dit verschil was gewild door de katholieke
kerk en den koning. In Holland bestonden beide machten niet. Er werd
daar een kunst geschapen, meer menschelijk misschien dan de Vlaamsche.
Niet dat Rubens nooit aan die nieuwe uiting gedacht heeft ; zijn Conver-
satie a la mode zijn voor zekere scholen of richtingen toonaangevend
geweest, maar b. v. staan Jordaens’ volksche stukken voor den modernen
mensch hooger.
Ondanks de vele bezoeken van Musson aan Holland komen de namen
van Rembrandt en Hals in zijn brieven haast niet voor. Het stuk van
1646 waarin Rembrandt vermeld wordt, blijft voor ons een raadsel. De
xcix