DOI article:
Staēs, Balerios N.: Pēlinon agalmation ex Epidaurou
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14599#0114
207
ΠΙΙΛ1ΝΟΝ ΑΓΑΛΜΑΤΙΟΝ ΕΞ ΕΠΙΔΑΤΡυΤ
208
τοιαύτα κατασκευάσματα, άλλ' εάν ποτε προσεοέ-
ρετο τοιοΰτό τι εις το ιερόν εξαιρετικώς, ώς το περί
οδ πρόκειται άγαλμάτιον υ.ετά του εν συντρίμμα-
σιν έτέρου είοωλίου, προήρχετο τοΰτο πάντως άλ-
λοΟεν έκ μεταφοράς , ήτις και δαπανηρά ητο και
έπιζήαιος πολλάκις δια το εΰ'Οοαυστον αύτών.
Τοιαύτην παράόοξον αληθώς έξαίρεσιν αποτελεί
το εις φυσικόν μέγεθος εν τώ πίν. 7 δημοσιευόμε-
νον άγαλμάτιον, το δυστυχώς κολοβον και ήκρω-
τηριασμένον, άλλα θαυαάσιον την διάπλασιν και
εξαιρετικώς ύπέροχον την τέννην. Εϊνε δε καθ' η-
μάς εν των τελειοτάτων των διασωθέντων ήμΐν έρ-
γων της κοροπλαστικής. Είχον άδικον βεβαίως οί
αρχαίοι περιφρονοΰντες τούς κοροπλάΟους, όταν ή
τέχνη αυτών έφΟασεν εϊς τοιούτον βαθμόν τελειό-
τητος , ώστε νά παράγη έργα οία το εξ Επιδαύ-
ρου άγαλμάτιον τούτο , όπερ κατ ουδέν βεβαίως
υπολείπεται και των καλλίστων ποιημάτουν της έν
λίΟω ή χαλκψ πλαστικής.
Το άγαλμάτιον ούτως ήκρωτηριασμένον άνευ-
ρέΟη έξωθεν του ανωτέρω μνημονευθέντος ρωμαϊ-
κού οίκοδου.ήυ.ατο^ αετά τεαανίων έτέρου αγάλ-
ι μ ι ι Λ. ι I
[Λατίου, ϊ'σου μεγέθους και όμοιας κατασκευής, ευ-
ρισκομένων τα νυν έν τω έν Έπιδαύρω Μουσείω.
Τά τεμάχια ταΰτα προερχόμενα έκ των μηρών και
της οσφύος αγαλματίου φέροντος ίμάτιον πολύ-
πτυχον περι τά κάτω του σώματος, ώς καλώς
τούτο διακρίνεται εκ των περι τήν οσφυν συστρο-
φών αύτου, ανήκον πάντως εις γυναικεΐον άγαλ-
μάτιον έχον τον τύπον τής έκ Μήλου Αφροδίτης,
ϊό σωζόμενον μέρος του άριστεροΟ μηροΰ, μετά τής
ίσχυράς αύτου κατά το γόνυ καμπής, και το έκ
τής οσνυος τεμάχιον μετά τής περιστροφικής αύ-
του πτυχώσεως, συναρμοζόμενα κατά τό φυσικόν,
παρέ/ουσιν άναμφισβήτητον μαρτύριον του τύπου
τής έν Αούβρω Αφροδίτης. Γνωστόν δέ εϊνε δτι οί
κοροπλάΟοι ούχΐ σπανίως έλάμβανον ώς πρότυπα
έργα έξοχα τής γλυπτικής αποδίδοντες αύτά εϊ'τε
έλευΟέρως είτε και έν δουλική άπομιμήσει έν τοις
μικροϊς μεν και εύτελέσι άλλ' ένίοτε Οαυμασίοις
εργοις αύτών. Κατά τήν Άλεξανδριανήν ιδίως τής
τέχνης περίοδον, ή άπομίμησις έν μικροτεχνήμασι
χαλκοΐς ή πηλίνοις των αριστουργημάτων τής κα-
θαρώς Ελληνικής περιόδου τής τέχνης, ήτό τι έν
ακμή και εθει.' ή πώλησις δέ αύτών εύχερεστάτη.
Ούτω δέ παρήχθησαν έν πολλαπλαϊς παραλλα-
γαΐς αϊ μέχρις ημών διασωΟεΐσαι άπομιμήσεις τοΰ
Δισκοβόλου λ. χ. του Μύρωνος, του Διαδουμένου
τοΰ Πολυκλείτου, του 1 Απόλλωνος Μουσηγέτου
του Σκόπα, τής Αφροδίτης και του Σαυροκτόνου
Απόλλωνος τοΰ Πραξιτέλους, του Ηρακλέους και
του Άποξυομένου τοΰ Αυσίππου κ.τ.λ. (ποβ. Ι^ά
ηβοΐ'οροΐβ ϋβ Μ)ίίπ3 σελ. 156 και εξ.).
'Εν τω εξ Επιδαύρου δέ πηλίνω άγαλματίω τώ
δημοσιευομένου έν τώ πίν. 7 άναγνωριστέα τυγχά-
νει, εύΟύς και έκ πρώτης όψεως, μία έτι των έν
πηλώ άπομιμήσεων τούτων περιφανούς έργου,δια-
σωθέντος κατ εύτυχή σύμπτωσιν μέχρις ημών έν
πρωτοτύπω, τοΰ Έρμου δηλαδή τοΰ ένΌλυμπία.
Ούδείς, πιστεύομεν, Οά άρνηΟή δτι ή όμοιότης τοΰ
έξ Επιδαύρου μικροτεχνήματος τούτου προς το
πραξιτέλειον πρότυπον εϊνε τόσον αισθητή, ώστε
περιττή σχεδόν καθίσταται ή λεπτομερής παρα-
βολή τοΰ ομοιώματος προς το πρότυπον, όπως
καταδειχΟή ή στενή σχέσις τοΰ πρώτου προς τό
δεύτερον. Εάν τις συγκρίνη τάς ύπαρχούσας έν
διαφόροις συλλογαϊς άνεγνωρισμένας άπομιμήσεις
έν πηλώ τών ανωτέρω μνημονευθέντων έργων έξο-
χων τεχνιτών , προς τά διασωθέντα έν τοις Μου-
σείοις αντίτυπα τούτων έν λίΟω και εις φυσικόν
μέγεθος, Οά ευρη πάντως ότι τό έξ Επιδαύρου πή-
λινον άγαλμάτιον τοΰτο ύπερέχει πασών τών άπο-
μιμήσεων τούτων κατά τε τήν άκρίβειαν τής άπο-
δόσεως τοΰ τύπου , και τήν τελειότητα έν τή μι-
μήσει τών καθ' έκαστα, θαυμάσια άληΟώς εινε έν
τώ μικροτεχνήματι τούτω ή έν τή διαπλάσει τοΰ
θώρακος και τοις χαρακτηριστικούς τοΰ προσώ-
που άκριβής άπομίμησις τοΰ προτύπου, ή άποδι-
δοΰσα κατά προσέγγισιν άπαράμιλλον τήν άνατο-
μικήν άκρίβειαν τοΰ τοσοΰτον Οαυμαζομένου αρχε-
τύπου , και τήν φυσικότητα και χάριν τής όλης
αύτοΰ μορφής. Ιδία ή κεφαλή τοΰ μικροτεχνήμα-
τος ένΟυμίζει τόσον τό πρότυπον έν τή φυσική και
έξόχως ωραία αύτής διαπλάσει , έν τή έκδηλου-
μένη έν αύτη εύφυ'ια, ρώμη και χάριτι, έν τώ μει-
διάματι αύτής τώ προδιδόντι τον χουροτρόοον, έν
τή ηδονική ρέμβη τών οφθαλμών, ώστε και μόνη
Οά ήρκει νά γνωρίση ήμΐν τό πρότυπον κατά το
όποιον αύτη έποιήΟη. Εύτυχώς όμως διεσώΟη καΐ
έκ τοΰ κορμού τόσον, ό'σον άρκεϊ όπως καταδειχΟή
ΠΙΙΛ1ΝΟΝ ΑΓΑΛΜΑΤΙΟΝ ΕΞ ΕΠΙΔΑΤΡυΤ
208
τοιαύτα κατασκευάσματα, άλλ' εάν ποτε προσεοέ-
ρετο τοιοΰτό τι εις το ιερόν εξαιρετικώς, ώς το περί
οδ πρόκειται άγαλμάτιον υ.ετά του εν συντρίμμα-
σιν έτέρου είοωλίου, προήρχετο τοΰτο πάντως άλ-
λοΟεν έκ μεταφοράς , ήτις και δαπανηρά ητο και
έπιζήαιος πολλάκις δια το εΰ'Οοαυστον αύτών.
Τοιαύτην παράόοξον αληθώς έξαίρεσιν αποτελεί
το εις φυσικόν μέγεθος εν τώ πίν. 7 δημοσιευόμε-
νον άγαλμάτιον, το δυστυχώς κολοβον και ήκρω-
τηριασμένον, άλλα θαυαάσιον την διάπλασιν και
εξαιρετικώς ύπέροχον την τέννην. Εϊνε δε καθ' η-
μάς εν των τελειοτάτων των διασωθέντων ήμΐν έρ-
γων της κοροπλαστικής. Είχον άδικον βεβαίως οί
αρχαίοι περιφρονοΰντες τούς κοροπλάΟους, όταν ή
τέχνη αυτών έφΟασεν εϊς τοιούτον βαθμόν τελειό-
τητος , ώστε νά παράγη έργα οία το εξ Επιδαύ-
ρου άγαλμάτιον τούτο , όπερ κατ ουδέν βεβαίως
υπολείπεται και των καλλίστων ποιημάτουν της έν
λίΟω ή χαλκψ πλαστικής.
Το άγαλμάτιον ούτως ήκρωτηριασμένον άνευ-
ρέΟη έξωθεν του ανωτέρω μνημονευθέντος ρωμαϊ-
κού οίκοδου.ήυ.ατο^ αετά τεαανίων έτέρου αγάλ-
ι μ ι ι Λ. ι I
[Λατίου, ϊ'σου μεγέθους και όμοιας κατασκευής, ευ-
ρισκομένων τα νυν έν τω έν Έπιδαύρω Μουσείω.
Τά τεμάχια ταΰτα προερχόμενα έκ των μηρών και
της οσφύος αγαλματίου φέροντος ίμάτιον πολύ-
πτυχον περι τά κάτω του σώματος, ώς καλώς
τούτο διακρίνεται εκ των περι τήν οσφυν συστρο-
φών αύτου, ανήκον πάντως εις γυναικεΐον άγαλ-
μάτιον έχον τον τύπον τής έκ Μήλου Αφροδίτης,
ϊό σωζόμενον μέρος του άριστεροΟ μηροΰ, μετά τής
ίσχυράς αύτου κατά το γόνυ καμπής, και το έκ
τής οσνυος τεμάχιον μετά τής περιστροφικής αύ-
του πτυχώσεως, συναρμοζόμενα κατά τό φυσικόν,
παρέ/ουσιν άναμφισβήτητον μαρτύριον του τύπου
τής έν Αούβρω Αφροδίτης. Γνωστόν δέ εϊνε δτι οί
κοροπλάΟοι ούχΐ σπανίως έλάμβανον ώς πρότυπα
έργα έξοχα τής γλυπτικής αποδίδοντες αύτά εϊ'τε
έλευΟέρως είτε και έν δουλική άπομιμήσει έν τοις
μικροϊς μεν και εύτελέσι άλλ' ένίοτε Οαυμασίοις
εργοις αύτών. Κατά τήν Άλεξανδριανήν ιδίως τής
τέχνης περίοδον, ή άπομίμησις έν μικροτεχνήμασι
χαλκοΐς ή πηλίνοις των αριστουργημάτων τής κα-
θαρώς Ελληνικής περιόδου τής τέχνης, ήτό τι έν
ακμή και εθει.' ή πώλησις δέ αύτών εύχερεστάτη.
Ούτω δέ παρήχθησαν έν πολλαπλαϊς παραλλα-
γαΐς αϊ μέχρις ημών διασωΟεΐσαι άπομιμήσεις τοΰ
Δισκοβόλου λ. χ. του Μύρωνος, του Διαδουμένου
τοΰ Πολυκλείτου, του 1 Απόλλωνος Μουσηγέτου
του Σκόπα, τής Αφροδίτης και του Σαυροκτόνου
Απόλλωνος τοΰ Πραξιτέλους, του Ηρακλέους και
του Άποξυομένου τοΰ Αυσίππου κ.τ.λ. (ποβ. Ι^ά
ηβοΐ'οροΐβ ϋβ Μ)ίίπ3 σελ. 156 και εξ.).
'Εν τω εξ Επιδαύρου δέ πηλίνω άγαλματίω τώ
δημοσιευομένου έν τώ πίν. 7 άναγνωριστέα τυγχά-
νει, εύΟύς και έκ πρώτης όψεως, μία έτι των έν
πηλώ άπομιμήσεων τούτων περιφανούς έργου,δια-
σωθέντος κατ εύτυχή σύμπτωσιν μέχρις ημών έν
πρωτοτύπω, τοΰ Έρμου δηλαδή τοΰ ένΌλυμπία.
Ούδείς, πιστεύομεν, Οά άρνηΟή δτι ή όμοιότης τοΰ
έξ Επιδαύρου μικροτεχνήματος τούτου προς το
πραξιτέλειον πρότυπον εϊνε τόσον αισθητή, ώστε
περιττή σχεδόν καθίσταται ή λεπτομερής παρα-
βολή τοΰ ομοιώματος προς το πρότυπον, όπως
καταδειχΟή ή στενή σχέσις τοΰ πρώτου προς τό
δεύτερον. Εάν τις συγκρίνη τάς ύπαρχούσας έν
διαφόροις συλλογαϊς άνεγνωρισμένας άπομιμήσεις
έν πηλώ τών ανωτέρω μνημονευθέντων έργων έξο-
χων τεχνιτών , προς τά διασωθέντα έν τοις Μου-
σείοις αντίτυπα τούτων έν λίΟω και εις φυσικόν
μέγεθος, Οά ευρη πάντως ότι τό έξ Επιδαύρου πή-
λινον άγαλμάτιον τοΰτο ύπερέχει πασών τών άπο-
μιμήσεων τούτων κατά τε τήν άκρίβειαν τής άπο-
δόσεως τοΰ τύπου , και τήν τελειότητα έν τή μι-
μήσει τών καθ' έκαστα, θαυμάσια άληΟώς εινε έν
τώ μικροτεχνήματι τούτω ή έν τή διαπλάσει τοΰ
θώρακος και τοις χαρακτηριστικούς τοΰ προσώ-
που άκριβής άπομίμησις τοΰ προτύπου, ή άποδι-
δοΰσα κατά προσέγγισιν άπαράμιλλον τήν άνατο-
μικήν άκρίβειαν τοΰ τοσοΰτον Οαυμαζομένου αρχε-
τύπου , και τήν φυσικότητα και χάριν τής όλης
αύτοΰ μορφής. Ιδία ή κεφαλή τοΰ μικροτεχνήμα-
τος ένΟυμίζει τόσον τό πρότυπον έν τή φυσική και
έξόχως ωραία αύτής διαπλάσει , έν τή έκδηλου-
μένη έν αύτη εύφυ'ια, ρώμη και χάριτι, έν τώ μει-
διάματι αύτής τώ προδιδόντι τον χουροτρόοον, έν
τή ηδονική ρέμβη τών οφθαλμών, ώστε και μόνη
Οά ήρκει νά γνωρίση ήμΐν τό πρότυπον κατά το
όποιον αύτη έποιήΟη. Εύτυχώς όμως διεσώΟη καΐ
έκ τοΰ κορμού τόσον, ό'σον άρκεϊ όπως καταδειχΟή