DOI article:
Politēs, Nikolaos G.: Charybdis
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14599#0131
ΧΑΡΥΒΔΙΣ
Προ εικοσιπενταετίας περίπου ευρέθησαν παρά
τήν Αττάλου στοάν δύο αγάλαατα γυναικών τε-
θωρακισμένων, εργα Ιάσονος τοΟ Αθηναίου, δστις
■ώς έκ της τέχνης αύτου συνάγεται έ'ζη κατά τους
χρόνους τοΰ ΆδριανοΟ. Τ αγάλματα ταύτα, άπο-
κείμενα νΟν έν τω Αρχαιολογικά μουσείω, πρώτος
ήρμήνευσεν ορθώς ό Οβοΐ'§ Τΐ'βα 1 ώς προσωπο-
ποιίας της Ίλιάοος και της Όδυσσείας, οδηγηθείς
έκ τοΟ ανάγλυφου κόσμου τοΟ γυάλου και τών πτε-
ρύγων του θώρακος τοΟ έτερου τών αγαλμάτων.
Συνίσταται δ' ούτος εις άπεικόνισιν της Σκύλλης
έν τώ γυάλω καί τίνων τών έν τη Όουσσεία μνη-
μονευομένων τεράτων έν ταϊς πτέρυςιν, έσνηματι-
σμέναις εις φολίδας και έν δυσι στοίνοις τεταγμέ-
"ναις. Και έν μεν ταϊς τρΐσί σωζομέναις φολίσι του"
Πτερύγιον τοΟ θώρακος άγά?.ματος τιϊ,ς Όδνο'ο'είας.
κατωτέρου στοίχου απεικονίζονται συνήθη πολεμι-
κά έμβλήματα, κεραυνός κριού κεφαλή κράνος" έν
δέ ταϊς έπικειμέναις πέντε προσθίαις φολίσι δεξιά
μεν κεφαλή Πολυφήμου, είτα δέ τρεις Σειρήνες,
ων ή πρώτη αύλεϊ ή μέση πιθανώς αδει και ή τρίτη
1 Έν ΑΐΙιοη. Μίΐΐΐιοϊΐαη^οη 1889 τ. XIV κ 160 χε. Έν τω
μουσείω είναι καταγεγραααε'ν* τάγάλαατα &κ- αρ. 311 -312.
κιθαρίζει, καί αριστερά ταύτης άγένειος νεανική
κεφαλή, έχουσα κόμην μακράν και άτημέλητον,
έκ δέ του" στόματος άφιεϊσα ρεΟμα ύδατος, ή κατ'
άλλους πνεύμα άνέμου, ή ώς δ ίΐβγίΐεηιαηη καί δ
Σύβελ ύπολααβάνουσι σαλπίζουσα δια στοόαβου.
ι ' γι
Η κεφαλή αύτη, ώς ομοφώνως αποδέχονται πάν-
τες οί περί τών αγαλμάτων έκείνων πραγματευ-
θέντες, είναι κεφαλή Άνέμου, ίσως δέ του Αιόλου.
Η τοιαύτη ερμηνεία της εικόνος φαίνεται απί-
θανος, πολλάς προκαλούσα άντιλογίας. Διότι άτο-
πώτατον βεβαίως είναι να συναριθμήται δ Αίολος
ή τις τών Ανέμων προς τά έν τη Όδυσσεία ανα-
φερόμενα δεινά τέρατα, τον Κύκλωπα, τάς Σειρή-
νας, τήν Σκύλλαν. Έν τη Αίολίη νήσω ούδένα
κίνδυνον υπέστη δ Όδυσσεύς μετά τών εταίρων του,
τουναντίον δ1 δ Αίολος προφρόνως ύπεδέχθη αυτούς
καί έφιλοξένησεν έπί μήνα δ'λον, ούδ1 ήρνήθη είτα
νά καταστήση αύτοϊς εύχερή τον εις Ίθάκην πλουν,
δήσας τους ανέμους πάντας πλην τοϋ' Ζεφύρου καί
παραδούς τω Όδυσσεϊ έγκεκλεισμένους έν άσκώ.
"Αν δ' έπανελθόντα κακώς άπέπεμψεν αύτόν, έπρα-
ξε τοΟτο πεποιθώς δ'τι ήτο απεχθής τοις θεοΐς. Εις
τήν άτυχη έκείνην έρμηνείαν παρήγαγον προδήλως
τους άρχαιολόγους δύο πεπλανημέναι ίδέαι' πρώ-
τον ή συνταύτισις του Αιόλου προς τους ανέμους
καί δεύτερον ή ιδέα ότι ή άρχαία τέχνη απεικόνιζε
τους ανέμους έν σχήματι κεφαλών. Ύπό της ιδέας
δέ ταύτης κατεχόμενοι ύπέλαβον καί τήν άλλην
προς τά δεξιά κεφαλήν ώς άνεμον έπίσης, μέχρις
δ'του δ Τγ6Η πρώτος έκ του έν τώ μετώπω διακρι-
νομένου οφθαλμοΟ άνεγνώρισεν ότι είναι κεφαλή
Πολυφήμου" καί πλήν τούτου δεν έδυνήθησαν οί
πλείστοι νά διίδωσιν δ'τι ή προς τ' άριστερά κεφαλή
άναφυσα έκ τοΟ στόματος ύδωρ, αλλά τινές μεν
υπέθεσαν δ'τι άφίησι πνεΟμα άνέμου, άλλοι δ' οτι
σαλπίζει διά θαλάσσιας σάλπιγγος, μόνον καί μό-
νον διότι ούτω συνήθως άπεικονίζονται ύπό της
αρχαίας τέχνης οί άνεμοι κατά τήν παραδεδεγμέ-
νη ν γνώμη ν.
'Αλλ' εις ταΐίτα δυνάμεθα νά παρατηρήσωμεν
δ'τι καί αν πράγματι οί άνεμοι άπεικονίζοντο έν
Προ εικοσιπενταετίας περίπου ευρέθησαν παρά
τήν Αττάλου στοάν δύο αγάλαατα γυναικών τε-
θωρακισμένων, εργα Ιάσονος τοΟ Αθηναίου, δστις
■ώς έκ της τέχνης αύτου συνάγεται έ'ζη κατά τους
χρόνους τοΰ ΆδριανοΟ. Τ αγάλματα ταύτα, άπο-
κείμενα νΟν έν τω Αρχαιολογικά μουσείω, πρώτος
ήρμήνευσεν ορθώς ό Οβοΐ'§ Τΐ'βα 1 ώς προσωπο-
ποιίας της Ίλιάοος και της Όδυσσείας, οδηγηθείς
έκ τοΟ ανάγλυφου κόσμου τοΟ γυάλου και τών πτε-
ρύγων του θώρακος τοΟ έτερου τών αγαλμάτων.
Συνίσταται δ' ούτος εις άπεικόνισιν της Σκύλλης
έν τώ γυάλω καί τίνων τών έν τη Όουσσεία μνη-
μονευομένων τεράτων έν ταϊς πτέρυςιν, έσνηματι-
σμέναις εις φολίδας και έν δυσι στοίνοις τεταγμέ-
"ναις. Και έν μεν ταϊς τρΐσί σωζομέναις φολίσι του"
Πτερύγιον τοΟ θώρακος άγά?.ματος τιϊ,ς Όδνο'ο'είας.
κατωτέρου στοίχου απεικονίζονται συνήθη πολεμι-
κά έμβλήματα, κεραυνός κριού κεφαλή κράνος" έν
δέ ταϊς έπικειμέναις πέντε προσθίαις φολίσι δεξιά
μεν κεφαλή Πολυφήμου, είτα δέ τρεις Σειρήνες,
ων ή πρώτη αύλεϊ ή μέση πιθανώς αδει και ή τρίτη
1 Έν ΑΐΙιοη. Μίΐΐΐιοϊΐαη^οη 1889 τ. XIV κ 160 χε. Έν τω
μουσείω είναι καταγεγραααε'ν* τάγάλαατα &κ- αρ. 311 -312.
κιθαρίζει, καί αριστερά ταύτης άγένειος νεανική
κεφαλή, έχουσα κόμην μακράν και άτημέλητον,
έκ δέ του" στόματος άφιεϊσα ρεΟμα ύδατος, ή κατ'
άλλους πνεύμα άνέμου, ή ώς δ ίΐβγίΐεηιαηη καί δ
Σύβελ ύπολααβάνουσι σαλπίζουσα δια στοόαβου.
ι ' γι
Η κεφαλή αύτη, ώς ομοφώνως αποδέχονται πάν-
τες οί περί τών αγαλμάτων έκείνων πραγματευ-
θέντες, είναι κεφαλή Άνέμου, ίσως δέ του Αιόλου.
Η τοιαύτη ερμηνεία της εικόνος φαίνεται απί-
θανος, πολλάς προκαλούσα άντιλογίας. Διότι άτο-
πώτατον βεβαίως είναι να συναριθμήται δ Αίολος
ή τις τών Ανέμων προς τά έν τη Όδυσσεία ανα-
φερόμενα δεινά τέρατα, τον Κύκλωπα, τάς Σειρή-
νας, τήν Σκύλλαν. Έν τη Αίολίη νήσω ούδένα
κίνδυνον υπέστη δ Όδυσσεύς μετά τών εταίρων του,
τουναντίον δ1 δ Αίολος προφρόνως ύπεδέχθη αυτούς
καί έφιλοξένησεν έπί μήνα δ'λον, ούδ1 ήρνήθη είτα
νά καταστήση αύτοϊς εύχερή τον εις Ίθάκην πλουν,
δήσας τους ανέμους πάντας πλην τοϋ' Ζεφύρου καί
παραδούς τω Όδυσσεϊ έγκεκλεισμένους έν άσκώ.
"Αν δ' έπανελθόντα κακώς άπέπεμψεν αύτόν, έπρα-
ξε τοΟτο πεποιθώς δ'τι ήτο απεχθής τοις θεοΐς. Εις
τήν άτυχη έκείνην έρμηνείαν παρήγαγον προδήλως
τους άρχαιολόγους δύο πεπλανημέναι ίδέαι' πρώ-
τον ή συνταύτισις του Αιόλου προς τους ανέμους
καί δεύτερον ή ιδέα ότι ή άρχαία τέχνη απεικόνιζε
τους ανέμους έν σχήματι κεφαλών. Ύπό της ιδέας
δέ ταύτης κατεχόμενοι ύπέλαβον καί τήν άλλην
προς τά δεξιά κεφαλήν ώς άνεμον έπίσης, μέχρις
δ'του δ Τγ6Η πρώτος έκ του έν τώ μετώπω διακρι-
νομένου οφθαλμοΟ άνεγνώρισεν ότι είναι κεφαλή
Πολυφήμου" καί πλήν τούτου δεν έδυνήθησαν οί
πλείστοι νά διίδωσιν δ'τι ή προς τ' άριστερά κεφαλή
άναφυσα έκ τοΟ στόματος ύδωρ, αλλά τινές μεν
υπέθεσαν δ'τι άφίησι πνεΟμα άνέμου, άλλοι δ' οτι
σαλπίζει διά θαλάσσιας σάλπιγγος, μόνον καί μό-
νον διότι ούτω συνήθως άπεικονίζονται ύπό της
αρχαίας τέχνης οί άνεμοι κατά τήν παραδεδεγμέ-
νη ν γνώμη ν.
'Αλλ' εις ταΐίτα δυνάμεθα νά παρατηρήσωμεν
δ'τι καί αν πράγματι οί άνεμοι άπεικονίζοντο έν