Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1903)

187

ΑΙ ΜΙΙΤΡΛΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣ

188

γοι των αφιερωμάτων της Βραυρωνίας 1 Αρτέ-
μιδος μαρτυροΟσι περί τούτου. Και το κάτοπτρον
•δέν λείπει έκτων καταλόγων τούτων. "Οπως δέ έν
τω Κωτίλω, ευρέθησαν και παρά τον ναέν της έν
Λουσοΐς Αρτέμιδος ώς αφιερώματα προ πάντων
προτομα'ι και γυναικεία κοσμήματα2. Λοιπόν εινε
■εύλογώτατον να ύποθέσωμεν, δτι ή Αρτεμις ή
Κωτιλέω της έπιγραφής έλατρεύετο έν ένί των άνα-
καλυφθέντων ναών.

Δια της ανασκαφής ήμών ευρέθησαν έν Κωτίλω
δύο ναοί, και έχομεν δύο θεάς, περί ων παραδί-
δεται ύπό διαφόρων πηγών, ιδιαιτέρως περί έκα-
τέρας, ό'τι έλατρεύοντο, έν ω τόπω ευρέθησαν οί
ναοί. Λοιπόν ουδέν φυσικώτερον τοΟ νά δενθώμεν
δτι έκατέρα των Θεών έλατρεύετο έν τω έτέρω
τών ναών, τότε δε έν τω μεγαλειτέρω τούτων, τώ
προς νότον, θα έλατρεύετο ή Αφροδίτη. Έκ τών
είρημένων δεν δύναται νά άποδειχθή τοΟτο, διότι
ταύτα ήσαν, ώς είπομεν, της αυτής φύσεως και έν
•τοις δύο ναοϊς, άλλ' έπί του βάθρου τοΟ μεγαλει-

1 ΟΙΑ Π. 751 χαί λοιπάς.
3 ,ΓίΐΙιΠίδΙ). I. ά. σελ. 47.

τέρου σώζονται αί οπαί πρΌς ενθεσιν τών πλίνθων
δύο αγαλμάτων, του ένός κατά το ήμισυ περίπου
μικροτέρου τοΟ έτερου, εινε δέ πολΰ εύ'κολον νά
σκεφθώμεν ώς φυσικον σύνναον της Αφροδίτης
τον μικρόν Έρωτα. Άν δεχθώμεν, δτι έν τω νο-
τιωτέρω ναφ έλατρεύετο ή Αφροδίτη, έςηγεϊται
και το δτι Ό Παυσανίας μόνον την Άφροδίτην και
τον ναΌν ταύτης αναφέρει, διότι μόνον τοΟτον ειδεν
έκ της θέσεως πλησίον της πηγής τών Βασσών.
Μία μεγάλη δυσκολία ύπάρχει πάντοτε ώς πρός
την παραδοχήν λατρείας και ναού τής Αφροδίτης
έν Κωτίλω, εινε δέ αΰτη το δτι έν τή εύρεθείσϊ]
έπιγραφη,ένώ μνημονεύονται άλλοι θεοί, δεν μνη-
μονεύεται ή Αφροδίτη, έπί τοΟ ναοΟ τής οποίας
θά ήτο προσηρτημένη ή έπιγραφή.

Την δυσκολίαν ταύτην όμολογοΟμεν, δτι δεν
δυνάμεθα νά έπιλύσωμεν, ίσως δέ διευκρινηθή το
ζήτημα τών έν Κωτίλω λατρευομένων θεών κάλ-
λιον, άν έπιτελεσθή και ή ανασκαφή όλου του
παρά τους ναούς /ώρου.

Κ. ΚΟΥΡΟΥΝΙΩΤΗΣ.

ΑΙ ΜΗΤΡΑΙ ΤΟΥ ΠΑΑΑΙΚΑΣΤΡΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣ

Τέσσαρα σχεδόν έ'τη έχουσι παρέλθει, άφ' δτου
ευρέθησαν τυ/αίως αί δύο του Παλαικάστρου μή-
τραι και έδημοσιεύθησαν το πρώτον ύπ' έμοΟ έν
τή Αρχαιολογική Έφημερίδι (1900 Τεύχος 1
σελ. 26-50 πιν. 3, 4). Κατά τό χρονικον όμως
αύτό διάστημα έγιναν αί μεγάλαι άρχαιολογικαί
έργασίαι έν Κρήτη και σπουδαϊαι ανακαλύψεις αί
διαφωτίζουσαι τον πολιτισμόν και τάς τέχνας τών
προελληνικών χρόνων, αί όποΐαι τόσας μεταβολάς
έπήνεγκον εις τά μέχρι τοοδε έγνωσμένα περί τής
έποχής ταύτης και τόσα νέα κεφάλαια τής προελ-
ληνικής ιστορίας εμελλον νά συμίίληρώσωσιν ή
νά δημιουργήσωσιν.

Ιδίως εις τό ζήτημα τής θρησκείας τών Μυκη-
ναίων λαών τόσον πενιχραί και άσαφεϊς ήσαν μέ-
χρι τής έποχής ταύτης αί κτηθεϊσαι έκ τών έν

Ελλάδι ανασκαφών γνώσεις, ώστε ό μεν ΒβίοΙιβΙ
έπελάβετο έν τω περί τής προελληνικής θρησκείας
βιβλίω αύτοΟ νά άποδείςη, δτι δεν ύπήρχον είδω-
λα λατρευτικά έν τή θρησκεία έκείνη, δ δέ κ.
Τσούντας καθορών τό έλλιπές τοΟ υλικού ομολο-
γεί έν τω έξαιρέτω αΰτοΰ βιβλίω περί Μυκηνών
και Μυκηναϊκού πολιτισμού (σελ. 157), δτι ευχα-
ρίστως θά παρήρχετο τΌ κεφάλαιον τής θρησκείας,
άν τω ήτο έπιτετραμμένον.

Άλλ' άκριβώς εις τό κεφάλαιον τούτο αί έν
Κρήτη άνακαλύψεις υπήρξαν έκτάκτως γόνιμοι
και διδακτικαί, σήμερον δέ κατέχομεν τόσα στοι-
χεία θρησκευτικού περιεχομένου έκ Κρήτης, ώστε
νά δυνάμεθα νά είπωμεν δτι δχι μόνον έ'χομεν τούς
θεούς και τά ίερά άλλα και δτι δυνάμεθα νά συλ-
λάβωμεν τάς θρησκευτικάς ιδέας και δοξασίας και