DOI Artikel:
Szablowski, Jerzy: Adam Bochnak (1899 - 1974)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0016
nadzwyczajnym został mianowany dopiero 20 III
1954 na mocy uchwały Centralnej Komisji Kwa-
lifikacyjnej dla Pracowników Nauki, a profeso-
rem zwyczajnym 28 XI 1957 na mocy uchwały
tejże Komisji. W ten sposób po 34 latach su-
miennej i niezwykle owocnej pracy osiągnął w
karierze uniwersyteckiej najwyższy, tak bardzo
przezeń upragniony tytuł naukowy. Interesują-
cy się żywo — jak mało który z profesorów —
życiem uczelni jagiellońskiej, Adam Bochnak nie
uchylał się od udziału w bardzo pochłaniających
czas pracach władz akademickich. W latach
1951/52 do 1953/54 pełnił funkcję prodziekana
naprzód Wydziału Historycznego, później Filozo-
ficzno-Historycznego, od 1 II 1954 do 29 X 1956
dziekana, od 29 X 1956 do 30 IX 1959 prorek-
tora UJ, a od 1 X 1959 do 30 IX 1961 ponow-
nie dziekana. Równocześnie od 1 XI 1953 kiero-
wał Katedrą Historii Sztuki, a od 29 XII 1956
Katedrą Historii Sztuki Nowożytnej zrazu w Ze-
spole Katedr Historii Sztuki, później w Instytu-
cie Historii Sztuki. 29 XII 1956 został wicedyrek-
torem tegoż Instytutu, a 1 XII 1960 jego dyrek-
torem, które to stanowisko zajmował do przejś-
cia na emeryturę we wrześniu 1969 roku.
Pracy dydaktycznej poświęcał Adam Bochnak
wiele czasu, cenił ją, lubił i traktował bardzo
poważnie. Tematykę wykładów znacznie po woj-
nie powiększył, dodając nowe wykłady monogra-
ficzne (o Leonardzie da Vinci, o Michale Aniele,
0 włoskiej architekturze epoki renesansu, o wy-
branych zagadnieniach z dziejów sztuki w. XV
1 XVI) i podejmując się — zgodnie z nowymi
programami studiów — wykładów kursowych,
uwzględniających całość powszechnej sztuki śred-
niowiecznej i nowożytnej. Pragnąc wobec bra-
ku odpowiednich podręczników w języku polskim
usprawnić przygotowywanie się do egzaminów,
publikował wszystkie swoje wykłady w formie
powielanych skryptów lub drukowanych pod-
ręczników, które wykorzystywali w pełni (i ciąg-
le nadal wykorzystują) studenci krakowskich
i pozakrakowskich uczelni. Żaden z polskich wy-
kładowców historii sztuki nie ma w tym zakre-
sie tak bogatego dorobku. Dodajmy, iż Bochnak
brał także zasadniczy udział w opracowaniu trzy-
tomowego podręcznika Historii sztuki polskiej
(wyd. I 1962, wyd. II 1965), wnosząc rozdziały
o rzemiośle artystycznym epoki romańskiej, go-
tyckiej i renesansowej, a nadto napisany wspól-
nie z Tadeuszem Dobrowolskim i Tadeuszem
Mańkowskim „wstęp do epoki renesansu”. Nic
więc dziwnego, iż minister szkolnictwa wyższego
przyznał mu w r. 1963 nagrodę ,,za szczególne
osiągnięcia w dziedzinie autorstwa wyróżniają-
cych się podręczników dla studentów”. Adam
Bochnak pozostawił licznych uczniów, którzy za-
jęli poważne i odpowiedzialne stanowiska w służ-
bie nauki i kultury, na uniwersytetach, w mu-
zeach, w placówkach zajmujących się ochroną
dóbr artystycznych i kulturalnych. W okresie po
II wojnie światowej przeprowadził na Uniwer-
sytecie Jagiellońskim 12 habilitacji, uczestniczył
nadto w 9 habilitacjach w innych szkołach wyż-
szych. Był promotorem 24 doktoratów i recen-
zentem 31 prac doktorskich na uniwersytetach
w Krakowie, Warszawie i Poznaniu, na Politech-
nice Gdańskiej i w Instytucie Sztuki PAN w
Warszawie. Dołączają się do tego wykonane pod
jego kierunkiem prace magisterskie, których
ilość jest tak pokaźna, iż sam kierownik semi-
narium nie potrafił dokładnie jej określić. Wiel-
ka życzliwość okazywana chętnym do nauki, po-
moc i rady udzielane rozrzutnie studentom jed-
nały mu wdzięczność i powszechną sympatię,
urabiając o nim słuszną opinię — rzetelnego
i ofiarnego nauczyciela i wychowawcy. I te jego
osiągnięcia zyskały pozytywną ocenę ministra
szkolnictwa wyższego, który w r. 1966 przyznał
mu nagrodę za „szczególne osiągnięcia w dzie-
dzinie dydaktyczno-wychowawczej, organizacji
procesu dydaktycznego oraz prac związanych
z kształceniem młodej kadry naukowej”. W r.
1973 otrzymał nadto tytuł honorowy: „Zasłużony
Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
za wybitne zasługi w zakresie wieloletniej pracy
nauczycielskiej.
Drugim terenem działalności Adama Bochnaka
była praca naukowo-badawcza, którą cenił ponad
wszystko, której poświęcał najwięcej serca i naj-
więcej czasu. Pozostawił też po sobie niezwykle
bogatą spuściznę, liczącą z górą 200 pozycji bi-
bliograficznych. Wiele w niej prac podstawowych
dla badań nad dziejami sztuki polskiej, mających
niejednokrotnie charakter pionierski lub zmie-
niających w sposób zasadniczy poglądy dotych-
czasowe. Jego zainteresowania naukowe były sze-
rokie i wszechstronne, obejmowały bowiem różne
okresy sztuki i różne jej gałęzie. Ta szerokość
zainteresowań wypływała z tradycji szkoły kra-
kowskiej. Wywodziła się od Mariana Sokołow-
skiego, twórcy tej szkoły, przekazana zaś została
Bochnakowi przez Juliana Pagaczewskiego, bez-
pośredniego ucznia Sokołowskiego i jego następ-
cę na katedrze uniwersyteckiej. Swą działalność
pisarską rozpoczął Bochnak już w latach nauki.
Zrazu zajął go barok, badany u nas wówczas
ciągle jeszcze w sposób niedostateczny i dość po-
wierzchowny. Już na drugim roku studiów przed-
stawił na seminarium pracę o mało dotąd zna-
8
1954 na mocy uchwały Centralnej Komisji Kwa-
lifikacyjnej dla Pracowników Nauki, a profeso-
rem zwyczajnym 28 XI 1957 na mocy uchwały
tejże Komisji. W ten sposób po 34 latach su-
miennej i niezwykle owocnej pracy osiągnął w
karierze uniwersyteckiej najwyższy, tak bardzo
przezeń upragniony tytuł naukowy. Interesują-
cy się żywo — jak mało który z profesorów —
życiem uczelni jagiellońskiej, Adam Bochnak nie
uchylał się od udziału w bardzo pochłaniających
czas pracach władz akademickich. W latach
1951/52 do 1953/54 pełnił funkcję prodziekana
naprzód Wydziału Historycznego, później Filozo-
ficzno-Historycznego, od 1 II 1954 do 29 X 1956
dziekana, od 29 X 1956 do 30 IX 1959 prorek-
tora UJ, a od 1 X 1959 do 30 IX 1961 ponow-
nie dziekana. Równocześnie od 1 XI 1953 kiero-
wał Katedrą Historii Sztuki, a od 29 XII 1956
Katedrą Historii Sztuki Nowożytnej zrazu w Ze-
spole Katedr Historii Sztuki, później w Instytu-
cie Historii Sztuki. 29 XII 1956 został wicedyrek-
torem tegoż Instytutu, a 1 XII 1960 jego dyrek-
torem, które to stanowisko zajmował do przejś-
cia na emeryturę we wrześniu 1969 roku.
Pracy dydaktycznej poświęcał Adam Bochnak
wiele czasu, cenił ją, lubił i traktował bardzo
poważnie. Tematykę wykładów znacznie po woj-
nie powiększył, dodając nowe wykłady monogra-
ficzne (o Leonardzie da Vinci, o Michale Aniele,
0 włoskiej architekturze epoki renesansu, o wy-
branych zagadnieniach z dziejów sztuki w. XV
1 XVI) i podejmując się — zgodnie z nowymi
programami studiów — wykładów kursowych,
uwzględniających całość powszechnej sztuki śred-
niowiecznej i nowożytnej. Pragnąc wobec bra-
ku odpowiednich podręczników w języku polskim
usprawnić przygotowywanie się do egzaminów,
publikował wszystkie swoje wykłady w formie
powielanych skryptów lub drukowanych pod-
ręczników, które wykorzystywali w pełni (i ciąg-
le nadal wykorzystują) studenci krakowskich
i pozakrakowskich uczelni. Żaden z polskich wy-
kładowców historii sztuki nie ma w tym zakre-
sie tak bogatego dorobku. Dodajmy, iż Bochnak
brał także zasadniczy udział w opracowaniu trzy-
tomowego podręcznika Historii sztuki polskiej
(wyd. I 1962, wyd. II 1965), wnosząc rozdziały
o rzemiośle artystycznym epoki romańskiej, go-
tyckiej i renesansowej, a nadto napisany wspól-
nie z Tadeuszem Dobrowolskim i Tadeuszem
Mańkowskim „wstęp do epoki renesansu”. Nic
więc dziwnego, iż minister szkolnictwa wyższego
przyznał mu w r. 1963 nagrodę ,,za szczególne
osiągnięcia w dziedzinie autorstwa wyróżniają-
cych się podręczników dla studentów”. Adam
Bochnak pozostawił licznych uczniów, którzy za-
jęli poważne i odpowiedzialne stanowiska w służ-
bie nauki i kultury, na uniwersytetach, w mu-
zeach, w placówkach zajmujących się ochroną
dóbr artystycznych i kulturalnych. W okresie po
II wojnie światowej przeprowadził na Uniwer-
sytecie Jagiellońskim 12 habilitacji, uczestniczył
nadto w 9 habilitacjach w innych szkołach wyż-
szych. Był promotorem 24 doktoratów i recen-
zentem 31 prac doktorskich na uniwersytetach
w Krakowie, Warszawie i Poznaniu, na Politech-
nice Gdańskiej i w Instytucie Sztuki PAN w
Warszawie. Dołączają się do tego wykonane pod
jego kierunkiem prace magisterskie, których
ilość jest tak pokaźna, iż sam kierownik semi-
narium nie potrafił dokładnie jej określić. Wiel-
ka życzliwość okazywana chętnym do nauki, po-
moc i rady udzielane rozrzutnie studentom jed-
nały mu wdzięczność i powszechną sympatię,
urabiając o nim słuszną opinię — rzetelnego
i ofiarnego nauczyciela i wychowawcy. I te jego
osiągnięcia zyskały pozytywną ocenę ministra
szkolnictwa wyższego, który w r. 1966 przyznał
mu nagrodę za „szczególne osiągnięcia w dzie-
dzinie dydaktyczno-wychowawczej, organizacji
procesu dydaktycznego oraz prac związanych
z kształceniem młodej kadry naukowej”. W r.
1973 otrzymał nadto tytuł honorowy: „Zasłużony
Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
za wybitne zasługi w zakresie wieloletniej pracy
nauczycielskiej.
Drugim terenem działalności Adama Bochnaka
była praca naukowo-badawcza, którą cenił ponad
wszystko, której poświęcał najwięcej serca i naj-
więcej czasu. Pozostawił też po sobie niezwykle
bogatą spuściznę, liczącą z górą 200 pozycji bi-
bliograficznych. Wiele w niej prac podstawowych
dla badań nad dziejami sztuki polskiej, mających
niejednokrotnie charakter pionierski lub zmie-
niających w sposób zasadniczy poglądy dotych-
czasowe. Jego zainteresowania naukowe były sze-
rokie i wszechstronne, obejmowały bowiem różne
okresy sztuki i różne jej gałęzie. Ta szerokość
zainteresowań wypływała z tradycji szkoły kra-
kowskiej. Wywodziła się od Mariana Sokołow-
skiego, twórcy tej szkoły, przekazana zaś została
Bochnakowi przez Juliana Pagaczewskiego, bez-
pośredniego ucznia Sokołowskiego i jego następ-
cę na katedrze uniwersyteckiej. Swą działalność
pisarską rozpoczął Bochnak już w latach nauki.
Zrazu zajął go barok, badany u nas wówczas
ciągle jeszcze w sposób niedostateczny i dość po-
wierzchowny. Już na drugim roku studiów przed-
stawił na seminarium pracę o mało dotąd zna-
8