22. Teodora i jej orszak, mozaika w apsydzie w S. Vitale w Ra-
wennie (wg Bovini, Ravenna Mosaics)
23. Rodzina Augusta w procesji, relief na Ara Pacis (wg Brillianta)
talitdt [w:] Reallexikon zur bizantinischen Kunst, II,
Stuttgart 197.1, szp. 586^593. Por. R. Bianchi Ban-
dinelli, Arte plebea [w:] DaWellenismo al medioevo,
s. 35—4)8 oraz s. 91—78 {Forma artistica tardo-antica e
apporti parthici e sassanidi nella cultura e nella pit-
tura).
12i G. Ch. Picard wyraził opinię, że sztuka rzymska,
»gdy chce przedstawić procesję, wybiera przeważnie mo-
ment odpoczynku" (G. Ch. Picard, Sztuka rzymska,
Warszawa 1975 (przeł. K. Gawlikowska), s. 34 i n.). Wy-
daje się jednak, że frontalne ustawienie uczestników pro-
cesji nie oznacza, że stoją oni w miejscu. Ujęcie takie
jest, jak można sądzić, konwencją artystyczną przyjętą
dla przedstawień reprezentacyjnych, a takimi są przecież
zarówno reliefy Ara Pacis, o których mówi Picard, jak
i mozaiki w S. Vitale. Najpierw ukazywano frontalnie
tylko najważniejszych uczestników procesji, jak nip. na
Ara Pacis (zob. ryc. 20), na reliefie z Procesją wikoma-
gistrów (ryc. 19) oraz w scenie 'triumfu Septyimiusza Se-
wera na łuku triumfalnym tego władcy w Leptis Ma-
gna (zob. S t r o n g, o.c, ryc. 161 do tekstu na s. 225 i n.).
W w. V i VI wyobrażano w ten sposób, z wyjątkiem
sporadycznych wypadków, wszystkie osoby (por. np.
„stojącą" procesję senatorów na wschodniej ścianie bazy
kolumny Arkadiusza — ryc. 35). Odnośnie do ukazywa-
nia najważniejszych osób w procesji frontalnie już we
wczesnym Cesarstwie pisze Strong, o.c, s. 108, oraz
S a d u r s k a, o.c, s. 86.
27
wennie (wg Bovini, Ravenna Mosaics)
23. Rodzina Augusta w procesji, relief na Ara Pacis (wg Brillianta)
talitdt [w:] Reallexikon zur bizantinischen Kunst, II,
Stuttgart 197.1, szp. 586^593. Por. R. Bianchi Ban-
dinelli, Arte plebea [w:] DaWellenismo al medioevo,
s. 35—4)8 oraz s. 91—78 {Forma artistica tardo-antica e
apporti parthici e sassanidi nella cultura e nella pit-
tura).
12i G. Ch. Picard wyraził opinię, że sztuka rzymska,
»gdy chce przedstawić procesję, wybiera przeważnie mo-
ment odpoczynku" (G. Ch. Picard, Sztuka rzymska,
Warszawa 1975 (przeł. K. Gawlikowska), s. 34 i n.). Wy-
daje się jednak, że frontalne ustawienie uczestników pro-
cesji nie oznacza, że stoją oni w miejscu. Ujęcie takie
jest, jak można sądzić, konwencją artystyczną przyjętą
dla przedstawień reprezentacyjnych, a takimi są przecież
zarówno reliefy Ara Pacis, o których mówi Picard, jak
i mozaiki w S. Vitale. Najpierw ukazywano frontalnie
tylko najważniejszych uczestników procesji, jak nip. na
Ara Pacis (zob. ryc. 20), na reliefie z Procesją wikoma-
gistrów (ryc. 19) oraz w scenie 'triumfu Septyimiusza Se-
wera na łuku triumfalnym tego władcy w Leptis Ma-
gna (zob. S t r o n g, o.c, ryc. 161 do tekstu na s. 225 i n.).
W w. V i VI wyobrażano w ten sposób, z wyjątkiem
sporadycznych wypadków, wszystkie osoby (por. np.
„stojącą" procesję senatorów na wschodniej ścianie bazy
kolumny Arkadiusza — ryc. 35). Odnośnie do ukazywa-
nia najważniejszych osób w procesji frontalnie już we
wczesnym Cesarstwie pisze Strong, o.c, s. 108, oraz
S a d u r s k a, o.c, s. 86.
27