DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: Przedstawienia procesji w sztuce wczesnochrześcijańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0050
43. Panny mądre i głupie, miniatura w Eioangeliarzu z Rossano (wg Komstedta)
drugim, który można nazwać symbolicznym, u-
kazywar-O cesarza i witającą go kobiecą personi-
fikację miasta lub prowincji. W typie zaś trze-
cim cesarzowi towarzyszy Wiktoria, uskrzydlona
lub bezsikrzydła193. Wsizysitkie te typy znalazły
odbicie w przedstawieniach Wjazdu Chrystusa do
Jerozolimy.
Typ „historyczny" reprezentują np. sceny
Wjazdu na sarkofagu z Museo Pio Oristiano (ryc.
5) oraz w kodeksie z Rossano (ryc. 9). Dzieła
sztuki imperialnej, które mogły służyć tu jako
wzory, pojawiły się już w czasach Trajana, jak
np. relief kolumny tego władcy z przedstawie-
niami jego wjazdu do któ-regoś z miast dackich 196.
Na reliefie zdobiącym niegdyś Łuk Marka Aure-
liusza (obecnie w Muzeum na Kapitolu), upamięt-
niającym „przybycie" cesarza-filozofa, uwagę
zwracają dwaj mężczyźni klękający przed jadą-
cym wierzchem cesarzem (ryc. 6) 197. W podobnej
pozie będą przedstawiani później osobnicy roz-
ścielający szaty pod nogi Chrystusowego osiołka.
Niezwykle interesujące malowidło zdobi hypoge-
um Aureliuszy w Rzymie, interpretowane w du-
chu gnostyczmym 198. Odnajdujemy w nim jeźdź-
ca wraz z grupą podążających za nim pieszych,
pędzącego galopem z podniesioną do góiry prawi-
cą ku wyległemu z bram miasta tłumowi (ryc.
10). Kompozycja ta wyprzedza prawie o wiek
najwcześniejsze chrześcijańskie przedstawienia
Wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Podobne —
przez swoją okazałość — przedstawienie oddano
w jednym z reliefów Łuku Galeriusza w Salo-
nikach z około r. 300, choć tutaj cesarz jedzie
nie wierzchem, lecz na rydwanie 199.
195 K a n t o r o w i c z (The „King's Advent"..., s. 57)
na określenie tego typu przedstawień używa terminu
„adwent eschatologiczny".
196 Brilliant, o.c., ryc. 3.53 do tekstu na s. 126.
197 Strong, o.c, ryc. 135 do tekstu na s. 200 i n.;
Sadurska, o.c, ryc. 167a do tekstu na s. 22.9 i n.!
Por. też przedstawienie na medalionie Konstancjusza
Chlorusa ukazujące wjazd tego władcy do Londynu i
witającą go personifikację kobiecą przyklękającą na jed-
no kolano (Mostra augustea delia rorainila. Caialogo,
Roma 1983, tabl. LXIX).
198 C. C e c c h e 11 i, Monumenti cristiano-eretici di Ro-
m/i, Roma 1944, tabl. 13 do tekstu na s. 26 i n. Ba-
dacz ten wyraża przypuszczenie, iż jest to Adventus
Antychrysta. Określenia „gnostic Advent" używa K a n-
t o r o w i c z (The „King's Advent"..., s. 49) — zob. też
M. Borda, La pittura Romana, Milano 1958, s. 316
i n. »
193 H. von S c ih o ne b e c k, Die zyklische Ordnunj
der Triumphal am Galeriusbogen in Saloniki (Byzanti-
nische Zeitschrift, 37, 1937, s. 36d—371, zwł. 3«3 i n.);
Brilliant, o.c, ryc. 4.35 do tekstu na s. 177 — zob.
44
drugim, który można nazwać symbolicznym, u-
kazywar-O cesarza i witającą go kobiecą personi-
fikację miasta lub prowincji. W typie zaś trze-
cim cesarzowi towarzyszy Wiktoria, uskrzydlona
lub bezsikrzydła193. Wsizysitkie te typy znalazły
odbicie w przedstawieniach Wjazdu Chrystusa do
Jerozolimy.
Typ „historyczny" reprezentują np. sceny
Wjazdu na sarkofagu z Museo Pio Oristiano (ryc.
5) oraz w kodeksie z Rossano (ryc. 9). Dzieła
sztuki imperialnej, które mogły służyć tu jako
wzory, pojawiły się już w czasach Trajana, jak
np. relief kolumny tego władcy z przedstawie-
niami jego wjazdu do któ-regoś z miast dackich 196.
Na reliefie zdobiącym niegdyś Łuk Marka Aure-
liusza (obecnie w Muzeum na Kapitolu), upamięt-
niającym „przybycie" cesarza-filozofa, uwagę
zwracają dwaj mężczyźni klękający przed jadą-
cym wierzchem cesarzem (ryc. 6) 197. W podobnej
pozie będą przedstawiani później osobnicy roz-
ścielający szaty pod nogi Chrystusowego osiołka.
Niezwykle interesujące malowidło zdobi hypoge-
um Aureliuszy w Rzymie, interpretowane w du-
chu gnostyczmym 198. Odnajdujemy w nim jeźdź-
ca wraz z grupą podążających za nim pieszych,
pędzącego galopem z podniesioną do góiry prawi-
cą ku wyległemu z bram miasta tłumowi (ryc.
10). Kompozycja ta wyprzedza prawie o wiek
najwcześniejsze chrześcijańskie przedstawienia
Wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Podobne —
przez swoją okazałość — przedstawienie oddano
w jednym z reliefów Łuku Galeriusza w Salo-
nikach z około r. 300, choć tutaj cesarz jedzie
nie wierzchem, lecz na rydwanie 199.
195 K a n t o r o w i c z (The „King's Advent"..., s. 57)
na określenie tego typu przedstawień używa terminu
„adwent eschatologiczny".
196 Brilliant, o.c., ryc. 3.53 do tekstu na s. 126.
197 Strong, o.c, ryc. 135 do tekstu na s. 200 i n.;
Sadurska, o.c, ryc. 167a do tekstu na s. 22.9 i n.!
Por. też przedstawienie na medalionie Konstancjusza
Chlorusa ukazujące wjazd tego władcy do Londynu i
witającą go personifikację kobiecą przyklękającą na jed-
no kolano (Mostra augustea delia rorainila. Caialogo,
Roma 1983, tabl. LXIX).
198 C. C e c c h e 11 i, Monumenti cristiano-eretici di Ro-
m/i, Roma 1944, tabl. 13 do tekstu na s. 26 i n. Ba-
dacz ten wyraża przypuszczenie, iż jest to Adventus
Antychrysta. Określenia „gnostic Advent" używa K a n-
t o r o w i c z (The „King's Advent"..., s. 49) — zob. też
M. Borda, La pittura Romana, Milano 1958, s. 316
i n. »
193 H. von S c ih o ne b e c k, Die zyklische Ordnunj
der Triumphal am Galeriusbogen in Saloniki (Byzanti-
nische Zeitschrift, 37, 1937, s. 36d—371, zwł. 3«3 i n.);
Brilliant, o.c, ryc. 4.35 do tekstu na s. 177 — zob.
44