DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Nagrobek królowej Anny Jagiellonki w kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20541#0025
15. Krzyż i medal Bractwa Sw. Anny z datą 1581 na
portrecie Anny Jagiellonki, Muzeum w Wilanowie (fot.
B. Seredyńska)
-rzeźbiarski w warstwie epigraficznej należy do
ostatniej fazy pomnika. Inskrypcja o klasycznym
kroju liter typu capitalis ąuadrata mogła być wy-
konana bez wymontowy warnia płyty kartuszo-
wej 59. Inskrypcja —- moim zdaniem — jest jed-
norodna zarówno pod względem redakcji tekstu,
jak też wykonania epigrafieznego i była odkuta
w całości zapewne dopiero po śmierci królowej
Anny staraniem siostrzeńca Zygmunta III60. Oto
jej treść w polskim tłumaczeniu:
„Pani Anna Jagiellonka córka Zygmunta I,
ostatni potomek Jagiellonów, żona wielkiego kró-
la Stefana Batorego, szczodrobliwa, pobożna, re-
ligijna, trzech bezkrólewi świadek, pamiętna
wspólnego prawa śmierci, ten nagrobek popiołom
swoim postawiła, żyła odznaczając się wszystki-
mi królewskimi cnotami, bardzo chwalona w ka-
żdej chwili życia, kaplicy tej dach złotem po-
kryła, ozdobiła i uposażyła. Zmarła 9 września
licząc lat 73, z wielkim żalem Zygmunta III sy-
na siostry i z wielkim smutkiem całego Króles-
twa roku 1596” 61.
Wydaje się, że bardziej stosowny byłby na na-
grobku napis ułożony przez Annę Jagiellonkę i
umieszczony pod jej własnym portretem korona-
cyjnym (ryc. 13). W inskrypcji tej Anna bardzo
silnie podkreślała, jako ostatnia latorośl, swoje
pochodzenie z Jagiellonów, którzy panowali bez
mała dwieście lat. Akcentowała też ceremoniał
swojej koronacji na królową wspólnie z mężem
Stefanem Batorym, uwieńczenie złotą koroną,
wręczenie w prawicę berła, namaszczenie ramion
olejami świętymi62.
Na nagrobku królowa Anna Jagiellonka zosta-
ła przedstawiona z berłem w lewym ręku, z jabł-
59 Wg 'Opinii mgr koins. Andrzeja Komodzińskiie-
go, któremu uprzejmie dziękuję za ciekawe i cenne
uwagi, dotyczące problemów techniczno-artystycznych
nagrobka.
80 Fis chi ngeir utrzymuje, że napis został zasad-
niczo wykonany w r. 1592, a po śmierci królowej dopi-
sano końcowe zdanie ,,z ustępem donoszącym o żalu
Zygmunta III i datą zgonu królowej” (o.c., s. 56).
61 Tłumaczenie polskie podaję za: Cer chowie,
Kopera, o.c., s. 222; wersję oryginalną łacińską z roz-
winiętymi skrótami cyt. za: Fischinger o.c., s. 166,
z pewnymi poprawkami:
D[ominą] ANNA IAGHELLONIA SIG[ismundi] I RE-
GIS FILIA, IAGHELONV[m] VLTIMA PROPAGO, STE-
PHANI BATHORAEI / MAXIMI REGIS CONIV[n]X
MVNIFICA, PIA, RELIGIOSA, TRIV[m] INTER[r]EG-
NORV[m] PIGNVS CONCORDIAE: / COMMVNIS MOR-
TALITATIS MEMOR, HOC MONVME[n]TV[m], CINE-
RIBVS SVIS CONSTRVXIT: VIXIT, OMNIV[m] / RE-
GIARV[m] VIRTVTiV[m] LAVDE, FLOREN[s], PER SIN-
GVLOS AETATIS SVAE GRADVS, MAXIME LAVDA-
TA: / SACELLV[m] HOC, VESTIVIT TECTO AVRATO,
ORNAMENTIS, ET CENSV LOCVPLETAVIT: EXTIN-
CTA /IX SEPTfembris] NATALIS SVI LXXIII SVMMO
LVCTV SIGIS[mundi] R[egis] III, SORORIS FILII, ET
TOCIVS REGNI/MEMORE INGENTI ANNO M.D.LXCVI
(sic!).
62 Napis z obrazu koronacyjnego podali autorzy ka-
talogu wystawy Sztuka warszawska..., s. 43, nr kat. 71.
19
portrecie Anny Jagiellonki, Muzeum w Wilanowie (fot.
B. Seredyńska)
-rzeźbiarski w warstwie epigraficznej należy do
ostatniej fazy pomnika. Inskrypcja o klasycznym
kroju liter typu capitalis ąuadrata mogła być wy-
konana bez wymontowy warnia płyty kartuszo-
wej 59. Inskrypcja —- moim zdaniem — jest jed-
norodna zarówno pod względem redakcji tekstu,
jak też wykonania epigrafieznego i była odkuta
w całości zapewne dopiero po śmierci królowej
Anny staraniem siostrzeńca Zygmunta III60. Oto
jej treść w polskim tłumaczeniu:
„Pani Anna Jagiellonka córka Zygmunta I,
ostatni potomek Jagiellonów, żona wielkiego kró-
la Stefana Batorego, szczodrobliwa, pobożna, re-
ligijna, trzech bezkrólewi świadek, pamiętna
wspólnego prawa śmierci, ten nagrobek popiołom
swoim postawiła, żyła odznaczając się wszystki-
mi królewskimi cnotami, bardzo chwalona w ka-
żdej chwili życia, kaplicy tej dach złotem po-
kryła, ozdobiła i uposażyła. Zmarła 9 września
licząc lat 73, z wielkim żalem Zygmunta III sy-
na siostry i z wielkim smutkiem całego Króles-
twa roku 1596” 61.
Wydaje się, że bardziej stosowny byłby na na-
grobku napis ułożony przez Annę Jagiellonkę i
umieszczony pod jej własnym portretem korona-
cyjnym (ryc. 13). W inskrypcji tej Anna bardzo
silnie podkreślała, jako ostatnia latorośl, swoje
pochodzenie z Jagiellonów, którzy panowali bez
mała dwieście lat. Akcentowała też ceremoniał
swojej koronacji na królową wspólnie z mężem
Stefanem Batorym, uwieńczenie złotą koroną,
wręczenie w prawicę berła, namaszczenie ramion
olejami świętymi62.
Na nagrobku królowa Anna Jagiellonka zosta-
ła przedstawiona z berłem w lewym ręku, z jabł-
59 Wg 'Opinii mgr koins. Andrzeja Komodzińskiie-
go, któremu uprzejmie dziękuję za ciekawe i cenne
uwagi, dotyczące problemów techniczno-artystycznych
nagrobka.
80 Fis chi ngeir utrzymuje, że napis został zasad-
niczo wykonany w r. 1592, a po śmierci królowej dopi-
sano końcowe zdanie ,,z ustępem donoszącym o żalu
Zygmunta III i datą zgonu królowej” (o.c., s. 56).
61 Tłumaczenie polskie podaję za: Cer chowie,
Kopera, o.c., s. 222; wersję oryginalną łacińską z roz-
winiętymi skrótami cyt. za: Fischinger o.c., s. 166,
z pewnymi poprawkami:
D[ominą] ANNA IAGHELLONIA SIG[ismundi] I RE-
GIS FILIA, IAGHELONV[m] VLTIMA PROPAGO, STE-
PHANI BATHORAEI / MAXIMI REGIS CONIV[n]X
MVNIFICA, PIA, RELIGIOSA, TRIV[m] INTER[r]EG-
NORV[m] PIGNVS CONCORDIAE: / COMMVNIS MOR-
TALITATIS MEMOR, HOC MONVME[n]TV[m], CINE-
RIBVS SVIS CONSTRVXIT: VIXIT, OMNIV[m] / RE-
GIARV[m] VIRTVTiV[m] LAVDE, FLOREN[s], PER SIN-
GVLOS AETATIS SVAE GRADVS, MAXIME LAVDA-
TA: / SACELLV[m] HOC, VESTIVIT TECTO AVRATO,
ORNAMENTIS, ET CENSV LOCVPLETAVIT: EXTIN-
CTA /IX SEPTfembris] NATALIS SVI LXXIII SVMMO
LVCTV SIGIS[mundi] R[egis] III, SORORIS FILII, ET
TOCIVS REGNI/MEMORE INGENTI ANNO M.D.LXCVI
(sic!).
62 Napis z obrazu koronacyjnego podali autorzy ka-
talogu wystawy Sztuka warszawska..., s. 43, nr kat. 71.
19