DOI Artikel:
Kornecki, Marian; Chrzanowski, Tadeusz: Sztuka w Krakowie po Stwoszu: Epilog gotyku mieszczańskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0180
18. Krucyfiks w Giruszoiwóe, początek
dalsze rozbudowanie poprzez ażurowe wysunięc'e
do przodu przewiązki perizonium, do całkowi-
cie uspokojonej rzeźby z kaplicy zamkowej w
Norymberdze101. Podcbny kierunek ewolucyjny
zaobserwować mcżna również w Małopolsce, któ-
rej dzieła z awansowanego już XVI w. rezygnują
z owego rozwiania perizonium na rzecz dość ra-
dykalnej jego redukcji. Dobrym tego przykła-
dem jest stosunkowo niedawno zidentyfikowany
zabytek: monumentalny, zapewne niegdyś tęczo-
wy krucyfiks w kościele parafialnym w Przewor-
sku 102.
Zasygnalizowany już w uwagach szczegóło-
wych styk renesansu z gotykiem wymaga bar-
dziej całościowej obserwacji. Do ciekawszych,
101 Veit Stoss in Nürnberg. Werke des Meisters und
seiner Schule in Nürnberg und Umgebung, München
1933; O ewolucji formy krucyfiksów pisze A. Schüt-
ter, Stetigkeit und Wandel im Werk des Veit Stoss,
ibid., s. 40 nn.; poszczególne krucyfiksy omawia w kata-
logu U. Schneider: u Sw. Wawrzyńca s. 183 nn.
(datowany 1516—70); u Sw. Sebalda s. 277 nn. (datowa-
ny 1520) i w kaplicy zamkowej s. 290 nn. (datowany ok.
1500). To ostatnie datowanie budzi wątpliwość, gdyż
właśnie ze względu na radykalne uspokojenie kompo-
zycji widzielibyśmy czas powstania po 1520 r. Można by
tu przypomnieć całkiem zresztą odmienny stylisty iznie
zabytek, wg tradycji nabyty w 1529 r. w Norymberdze,
tzw. Baryczkowski Krucyfiks w katedrze warszawskiej,
. XVI, fragmenty (fot. M. Kornecki)
choć nie posiadających ewolucyjnych perspek-
tyw zjawisk, należą te formy efemeryczne, które
były wynikiem prób łączenia tego, co połączyć
się nie dawało: tradycji średniowiecznej z impul-
sami epoki nowożytnej 103. Powtarzając nieustan-
nie dawne ustalenia o drodze renesansu italiani-
zującego poprzez Węgry do Krakowa, bardzo czę-
sto zapominamy o drugim wariancie, który mo-
żna by nazwać renesansem germanizującym10ł.
Nazwa ta oczywiście merytorycznie nie jest wła-
ściwa, ponieważ samo zjawisko obejmuje rozległe
i wielonarodowe obszary — od Fontainebleau,
poprzez ziemie niderlandzkie i skandynawskie, aż
po kaplicę kanonika Lazo w Alba Julia (Gyula-
fehervär). O ile pierwszy wariant renesansu sta-
zofo.: T. Dobrzeniecki, Późnogotycki krucyfiks war-
szawski (Biuletyn HSiK, X, 1918, nr 3—4), s. 231—244.
1,2 Chrzanowski, Kornecki, Zabytki plasty-
ki..., s. 135, il. 44.
108 P. Frankl, The Gothic. Literary Sources and
Interpretations through Eight Centuries, Princeton 1930,
s. 326.
101 J. Białostocki, The Art of the Renaissance
in Eastern Europę. Hungary—Bohemia—Poland, New
York 1973, zwłaszcza rozdział 1: Humanism ani Early
Patronage, s. 1 nn. Charakterystyczna jest ocena B a-
xandalla, o.c., całej rzeźby 2. połowy w. XV i 1.
połowy w. XVI w Niemczech jako renesansowej.
176
dalsze rozbudowanie poprzez ażurowe wysunięc'e
do przodu przewiązki perizonium, do całkowi-
cie uspokojonej rzeźby z kaplicy zamkowej w
Norymberdze101. Podcbny kierunek ewolucyjny
zaobserwować mcżna również w Małopolsce, któ-
rej dzieła z awansowanego już XVI w. rezygnują
z owego rozwiania perizonium na rzecz dość ra-
dykalnej jego redukcji. Dobrym tego przykła-
dem jest stosunkowo niedawno zidentyfikowany
zabytek: monumentalny, zapewne niegdyś tęczo-
wy krucyfiks w kościele parafialnym w Przewor-
sku 102.
Zasygnalizowany już w uwagach szczegóło-
wych styk renesansu z gotykiem wymaga bar-
dziej całościowej obserwacji. Do ciekawszych,
101 Veit Stoss in Nürnberg. Werke des Meisters und
seiner Schule in Nürnberg und Umgebung, München
1933; O ewolucji formy krucyfiksów pisze A. Schüt-
ter, Stetigkeit und Wandel im Werk des Veit Stoss,
ibid., s. 40 nn.; poszczególne krucyfiksy omawia w kata-
logu U. Schneider: u Sw. Wawrzyńca s. 183 nn.
(datowany 1516—70); u Sw. Sebalda s. 277 nn. (datowa-
ny 1520) i w kaplicy zamkowej s. 290 nn. (datowany ok.
1500). To ostatnie datowanie budzi wątpliwość, gdyż
właśnie ze względu na radykalne uspokojenie kompo-
zycji widzielibyśmy czas powstania po 1520 r. Można by
tu przypomnieć całkiem zresztą odmienny stylisty iznie
zabytek, wg tradycji nabyty w 1529 r. w Norymberdze,
tzw. Baryczkowski Krucyfiks w katedrze warszawskiej,
. XVI, fragmenty (fot. M. Kornecki)
choć nie posiadających ewolucyjnych perspek-
tyw zjawisk, należą te formy efemeryczne, które
były wynikiem prób łączenia tego, co połączyć
się nie dawało: tradycji średniowiecznej z impul-
sami epoki nowożytnej 103. Powtarzając nieustan-
nie dawne ustalenia o drodze renesansu italiani-
zującego poprzez Węgry do Krakowa, bardzo czę-
sto zapominamy o drugim wariancie, który mo-
żna by nazwać renesansem germanizującym10ł.
Nazwa ta oczywiście merytorycznie nie jest wła-
ściwa, ponieważ samo zjawisko obejmuje rozległe
i wielonarodowe obszary — od Fontainebleau,
poprzez ziemie niderlandzkie i skandynawskie, aż
po kaplicę kanonika Lazo w Alba Julia (Gyula-
fehervär). O ile pierwszy wariant renesansu sta-
zofo.: T. Dobrzeniecki, Późnogotycki krucyfiks war-
szawski (Biuletyn HSiK, X, 1918, nr 3—4), s. 231—244.
1,2 Chrzanowski, Kornecki, Zabytki plasty-
ki..., s. 135, il. 44.
108 P. Frankl, The Gothic. Literary Sources and
Interpretations through Eight Centuries, Princeton 1930,
s. 326.
101 J. Białostocki, The Art of the Renaissance
in Eastern Europę. Hungary—Bohemia—Poland, New
York 1973, zwłaszcza rozdział 1: Humanism ani Early
Patronage, s. 1 nn. Charakterystyczna jest ocena B a-
xandalla, o.c., całej rzeźby 2. połowy w. XV i 1.
połowy w. XVI w Niemczech jako renesansowej.
176