DOI article:
Aleksandrowycz, Wołodymyr S.: Nowe materiały do biografii i twórczości Jerzego Szymonowicza starszego oraz Jerzego Eleutera Szymonowicz-Siemiginowski
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20612#0126
Wypominki rodu Szymonowiczów w synody-
ku cerkwi jaworowskiej jeszcze długo były u-
zupełniane imionami potomków wójta. Oprócz
niego samego i jego żony do wypominków zostali
dopisani Jerzy i Pelagia, w których bez wątpie-
nia należy widzieć Jerzego Szymonowicza młod-
szego i jego drugą, jak postaramy się dalej do-
wieść, żonę Pelagię z Afemdyków. Po nich wpi-
sano jeszcze dwadzieścia trzy imiona, pośród któ-
rych znajduje się trzech księży i dwie mniszki.
Zwraca uwagę nieobecność imion dzieci Szymo-
nowicza młodszego, co zdaje się oznaczać, że wy-
pominki kontynuowała inna linia rodu. Jerzy Szy-
monowicz starszy, oprócz sławnego z czasem sy-
na, miał również córki. Jedyna o nich wzmianka
znajduje się w Genealogii..., gdzie nawet nie po-
dano ich imion. Późniejsze zapiski w synodyku
są najprawdopodobniej związane z ich potom-
kami.
*
* *
Nowo odkryte materiały odnoszące .się do Je-
rzego Szymonowicza młodszego, używającego
później przydomka Eleuter i nazwiska Siemigi-
nowski, są niezbyt liczne, pozwalają jednak na
sprecyzowanie niektórych istotnych faktów z je-
go biografii.
Zestawione powyżej informacje (przede wszy-
stkim wpisy do synodyku jaworowskiego) zda-
ją się ostatecznie dowodzić, że obydwaj Szymono-
wie ze to ojciec i syn. Wczesny okres biografii
Jerzego Szymonowicza młodszego jest bardzo sła-
bo udokumentowany, a stosunkowo najwięcej
wiemy na temat jego pobytu we Włoszech. Jeśli
chodzi o bardzo enigmatyczne losy artysty w
pierwszych latach po powrocie do kraju — no-
wego spojrzenia wymaga sprawa jego pierwsze-
go małżeństwa, a właściwie dwóch kolejnych mał-
żeństw. Wszystko zdaje się wskazywać, że pier-
wszą żoną Jerzego Szymonowicza młodszego by-
ła Magdalena Georkiewiezówna. Postać tę znali
zarówno Gębarowicz, jak i Karpowicz. Pierwszy
z nich sytuował jednak jej ślub z artystą dopiero
pomiędzy 1688 i 1690 76, drugi zaś był skłonny
do identyfikowania jej z drugą (według naszej ra-
chuby z trzecią) jego żoną, Karoliną Guerąuin 77.
Tymczasem Magdalenę Georkiewiczównę wyraź-
nie określa jako pierwszą żonę wersja genealo-
gii Siemigdnowsfcich sporządzona w roku 1842
prawdopodobnie przez Ludwika Zielińskiego78.
Potwierdzeniem tego faktu przez dokument z
epoki jest nazwanie w roku 1718 Jana Sdemigi-
noiwiskiego, syna Ełeutera i Magdaleny, „Primo
voto procreatus filius"79. Z tego samego zapisu
wynika, że artysta miał z tegoż małżeństwa cór-
kę, noszącą imię matki. Spróbujmy określić przy-
puszczalną datę owego pierwszego' małżeństwa.
Jeśli Szymonowicz, wrócił z Włoch nie wcześniej
niż w lipcu roku 1683 80 i zdążył mieć dwoje dzie-
ci, a na początku 1687 roku ożenił się powtór-
nie (kwestię tej daty przedstawimy poniżej), to
jego pierwszy ożenek odbył się o ile nie w koń-
cu roku 1683, to nie później niż w roku 1684.
Owdowiały, z dwojgiem małych dzieci, Szy-
monowicz wkrótce ożenił się z Pelagią Afendy-
kówną, córką lwowskiego kupca pochodzenia gre-
ckiego, Piotra Afendyka i Marii z Ławiryszewi-
czów. Ślub ten świadczy o ścisłych kontaktach
młodego artysty z, kręgami mieszkańców Lwo-
wa, grupującymi się wokół Bractwa Stauropigial-
nego przy cerkwi Zaśnięcia Matki Boskiej (Wo-
łoskiej), i o podtrzymywaniu przez bywałego już
w świecie artystę związków ze środowiskiem, z
którego się wywodził.
Slub z Pelagią Afemdykówną także nie zna-
lazł bezpośredniego odbicia w znanych nam do-
kumentach. W archiwum lwowskim zachowały
się tylko lakoniczne zapiski o procesie sądowym
artysty z rodzicami jego zmarłej żony z powodu
posagu i spadku po zmarłej. 22 XII 1687 zaskar-
żył on rodziców żony do sądu, ale już 30 grud-
nia zrezygnował z pretensji i proces został prze-
rwany 81. Sprawia spadku Pelagii powróciła jesz-
cze później, po śmierci jej matki82. Z listu kan-
clerza lwowskiej kapituły łacińskiej Macieja Wą-
sowicza z 15 XII 1687, w którym jest mowa o
śmierci żony artysty i ich małej córki Anny83,
76 Gębarowicz, Młodość i "pierwsze -prace..., s. 416.
77 Karpowicz, o.c, s. 38.
73 Ibid., s. 184.
79 Ibid., s. 38.
80 Jeszcze 23 VI 1683 Eleuter znajdował się w Wied-
niu, zob. Karpowicz, o.c, s. 20, na podst. E. D u-
v e r g e r, Le commerce d'art entre la Flandre et
1'Europe Centrale au XVII" siecle [w:] Evolution ge-
nerale et developpements regionaux en histoire de 1'a.rt.
Actes du XIIe Congres International d'Hi$toire de UArt,
Budapest 1972, s. 52.
81 Gębarowicz, Młodość i pierwsze prace..., s.
393.
82 Akta wójtowskie lwowskie, AL, zespół 52, dział 2
t. 486, s. 295, 296; t. 500, s. 655.
83 Karpowicz, o.c, s. 26.
122
ku cerkwi jaworowskiej jeszcze długo były u-
zupełniane imionami potomków wójta. Oprócz
niego samego i jego żony do wypominków zostali
dopisani Jerzy i Pelagia, w których bez wątpie-
nia należy widzieć Jerzego Szymonowicza młod-
szego i jego drugą, jak postaramy się dalej do-
wieść, żonę Pelagię z Afemdyków. Po nich wpi-
sano jeszcze dwadzieścia trzy imiona, pośród któ-
rych znajduje się trzech księży i dwie mniszki.
Zwraca uwagę nieobecność imion dzieci Szymo-
nowicza młodszego, co zdaje się oznaczać, że wy-
pominki kontynuowała inna linia rodu. Jerzy Szy-
monowicz starszy, oprócz sławnego z czasem sy-
na, miał również córki. Jedyna o nich wzmianka
znajduje się w Genealogii..., gdzie nawet nie po-
dano ich imion. Późniejsze zapiski w synodyku
są najprawdopodobniej związane z ich potom-
kami.
*
* *
Nowo odkryte materiały odnoszące .się do Je-
rzego Szymonowicza młodszego, używającego
później przydomka Eleuter i nazwiska Siemigi-
nowski, są niezbyt liczne, pozwalają jednak na
sprecyzowanie niektórych istotnych faktów z je-
go biografii.
Zestawione powyżej informacje (przede wszy-
stkim wpisy do synodyku jaworowskiego) zda-
ją się ostatecznie dowodzić, że obydwaj Szymono-
wie ze to ojciec i syn. Wczesny okres biografii
Jerzego Szymonowicza młodszego jest bardzo sła-
bo udokumentowany, a stosunkowo najwięcej
wiemy na temat jego pobytu we Włoszech. Jeśli
chodzi o bardzo enigmatyczne losy artysty w
pierwszych latach po powrocie do kraju — no-
wego spojrzenia wymaga sprawa jego pierwsze-
go małżeństwa, a właściwie dwóch kolejnych mał-
żeństw. Wszystko zdaje się wskazywać, że pier-
wszą żoną Jerzego Szymonowicza młodszego by-
ła Magdalena Georkiewiezówna. Postać tę znali
zarówno Gębarowicz, jak i Karpowicz. Pierwszy
z nich sytuował jednak jej ślub z artystą dopiero
pomiędzy 1688 i 1690 76, drugi zaś był skłonny
do identyfikowania jej z drugą (według naszej ra-
chuby z trzecią) jego żoną, Karoliną Guerąuin 77.
Tymczasem Magdalenę Georkiewiczównę wyraź-
nie określa jako pierwszą żonę wersja genealo-
gii Siemigdnowsfcich sporządzona w roku 1842
prawdopodobnie przez Ludwika Zielińskiego78.
Potwierdzeniem tego faktu przez dokument z
epoki jest nazwanie w roku 1718 Jana Sdemigi-
noiwiskiego, syna Ełeutera i Magdaleny, „Primo
voto procreatus filius"79. Z tego samego zapisu
wynika, że artysta miał z tegoż małżeństwa cór-
kę, noszącą imię matki. Spróbujmy określić przy-
puszczalną datę owego pierwszego' małżeństwa.
Jeśli Szymonowicz, wrócił z Włoch nie wcześniej
niż w lipcu roku 1683 80 i zdążył mieć dwoje dzie-
ci, a na początku 1687 roku ożenił się powtór-
nie (kwestię tej daty przedstawimy poniżej), to
jego pierwszy ożenek odbył się o ile nie w koń-
cu roku 1683, to nie później niż w roku 1684.
Owdowiały, z dwojgiem małych dzieci, Szy-
monowicz wkrótce ożenił się z Pelagią Afendy-
kówną, córką lwowskiego kupca pochodzenia gre-
ckiego, Piotra Afendyka i Marii z Ławiryszewi-
czów. Ślub ten świadczy o ścisłych kontaktach
młodego artysty z, kręgami mieszkańców Lwo-
wa, grupującymi się wokół Bractwa Stauropigial-
nego przy cerkwi Zaśnięcia Matki Boskiej (Wo-
łoskiej), i o podtrzymywaniu przez bywałego już
w świecie artystę związków ze środowiskiem, z
którego się wywodził.
Slub z Pelagią Afemdykówną także nie zna-
lazł bezpośredniego odbicia w znanych nam do-
kumentach. W archiwum lwowskim zachowały
się tylko lakoniczne zapiski o procesie sądowym
artysty z rodzicami jego zmarłej żony z powodu
posagu i spadku po zmarłej. 22 XII 1687 zaskar-
żył on rodziców żony do sądu, ale już 30 grud-
nia zrezygnował z pretensji i proces został prze-
rwany 81. Sprawia spadku Pelagii powróciła jesz-
cze później, po śmierci jej matki82. Z listu kan-
clerza lwowskiej kapituły łacińskiej Macieja Wą-
sowicza z 15 XII 1687, w którym jest mowa o
śmierci żony artysty i ich małej córki Anny83,
76 Gębarowicz, Młodość i "pierwsze -prace..., s. 416.
77 Karpowicz, o.c, s. 38.
73 Ibid., s. 184.
79 Ibid., s. 38.
80 Jeszcze 23 VI 1683 Eleuter znajdował się w Wied-
niu, zob. Karpowicz, o.c, s. 20, na podst. E. D u-
v e r g e r, Le commerce d'art entre la Flandre et
1'Europe Centrale au XVII" siecle [w:] Evolution ge-
nerale et developpements regionaux en histoire de 1'a.rt.
Actes du XIIe Congres International d'Hi$toire de UArt,
Budapest 1972, s. 52.
81 Gębarowicz, Młodość i pierwsze prace..., s.
393.
82 Akta wójtowskie lwowskie, AL, zespół 52, dział 2
t. 486, s. 295, 296; t. 500, s. 655.
83 Karpowicz, o.c, s. 26.
122