DOI Artikel:
Walczak, Marek: Przyczynek do badań nad wieżą ratuszową w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0040
16. Steyr, kościół parafialny ŚŚ. Idziego i Kolomana,
fragment elewacji (fot. M. Walczak)
motywy występujące w wieży ratuszowej mają
równie skomplikowaną genezę. Przykładowo, okna
ujęte w ślepe wimpergi pojawiały się dość często już
w początkach XIV w., np. na sławnej Rottweiler Turni
(ok. 1330—1340)/3. Płyciny wypełnione czworoliś-
ciami były motywem popularnym, wywodzącym się
zapewne od rozwiązań występujących powszechnie
w szczytach maswerków74. Zastosowano je w pra-
skiej wieży Mostowej (najpewniej niedługo przed
r. 1390), jednak czworołiście zastosowane w Kra-
kowie nie są okrągłe, ale mają zaostrzone końce
wpasowane w narożniki płycin. Ich redakcja jest
bardzo bliska dekoracjom wieży ratusza w Kolonii
(1407-1414)°. Można je także zestawić z dziełami
73 N. NuBbaum, Deutsche Kirchenbaukunst der Gotik,
Darmstadt 1994 (wyd. 2), przyp. 471.
74 Czworoliść był motywem występującym powszechnie
w dekoracji okien, począwszy od w. XIII; por. G. Binding,
Masswerk, Darmstadt 1989; L. Hel ten, Mittelalterliches Mass-
werk. Entstehung-Syntax-Topologie, Berlin 2006.
75 Por. wyżej, przyp. 3-
17. Fryz z wieży ratuszowej — w lapidarium
Muzeum Narodowego w Krakowie (fot. MNK)
18. Praga, kaplica św. Wacława przy katedrze Św. Wita,
fragment podziałów architektonicznych (fot. M. Walczak)
z terenów Królestwa Węgier, np. sławną studnią na
górnym dziedzińcu zamku w Wyszehradzie (kon.
XIV w.), albo z dekoracjami na fasadzie kościoła w
Darlac w Siedmiogrodzie (1. poł. w. XV) 6. Podobne
rozwiązania spotyka się też w zwieńczeniach prosto-
kątnych okien (np. Praga, przyziemie Carolinum, ok.
1380)77. Motyw fryzów arkadowych z noskami moż-
na uznać za motyw „parlerowski”, choć półokrągłe
arkadki pojawiały się w architekturze XIV w. dość
często. Na szczególną uwagę zasługuje fragment
76 Medieval Visegrad. Royal Castle, Pałace, Town and Fran-
ciscan Friary, red. J. Laszlovszky, Budapeszt 1995 (Ex Insti-
tuto Archeologico Universitatis de Rolando Eotvos nominata
Budapestinensis provenientes, ser. III., t. 4), il. 90; G. Entz,
Erdely epiteszete a 14—16. szdzadban, Kolozsvar 1996, s. 71, 90,
266, il. 96.
Kalina, Kotatko, op.cit., s. 70.
34
fragment elewacji (fot. M. Walczak)
motywy występujące w wieży ratuszowej mają
równie skomplikowaną genezę. Przykładowo, okna
ujęte w ślepe wimpergi pojawiały się dość często już
w początkach XIV w., np. na sławnej Rottweiler Turni
(ok. 1330—1340)/3. Płyciny wypełnione czworoliś-
ciami były motywem popularnym, wywodzącym się
zapewne od rozwiązań występujących powszechnie
w szczytach maswerków74. Zastosowano je w pra-
skiej wieży Mostowej (najpewniej niedługo przed
r. 1390), jednak czworołiście zastosowane w Kra-
kowie nie są okrągłe, ale mają zaostrzone końce
wpasowane w narożniki płycin. Ich redakcja jest
bardzo bliska dekoracjom wieży ratusza w Kolonii
(1407-1414)°. Można je także zestawić z dziełami
73 N. NuBbaum, Deutsche Kirchenbaukunst der Gotik,
Darmstadt 1994 (wyd. 2), przyp. 471.
74 Czworoliść był motywem występującym powszechnie
w dekoracji okien, począwszy od w. XIII; por. G. Binding,
Masswerk, Darmstadt 1989; L. Hel ten, Mittelalterliches Mass-
werk. Entstehung-Syntax-Topologie, Berlin 2006.
75 Por. wyżej, przyp. 3-
17. Fryz z wieży ratuszowej — w lapidarium
Muzeum Narodowego w Krakowie (fot. MNK)
18. Praga, kaplica św. Wacława przy katedrze Św. Wita,
fragment podziałów architektonicznych (fot. M. Walczak)
z terenów Królestwa Węgier, np. sławną studnią na
górnym dziedzińcu zamku w Wyszehradzie (kon.
XIV w.), albo z dekoracjami na fasadzie kościoła w
Darlac w Siedmiogrodzie (1. poł. w. XV) 6. Podobne
rozwiązania spotyka się też w zwieńczeniach prosto-
kątnych okien (np. Praga, przyziemie Carolinum, ok.
1380)77. Motyw fryzów arkadowych z noskami moż-
na uznać za motyw „parlerowski”, choć półokrągłe
arkadki pojawiały się w architekturze XIV w. dość
często. Na szczególną uwagę zasługuje fragment
76 Medieval Visegrad. Royal Castle, Pałace, Town and Fran-
ciscan Friary, red. J. Laszlovszky, Budapeszt 1995 (Ex Insti-
tuto Archeologico Universitatis de Rolando Eotvos nominata
Budapestinensis provenientes, ser. III., t. 4), il. 90; G. Entz,
Erdely epiteszete a 14—16. szdzadban, Kolozsvar 1996, s. 71, 90,
266, il. 96.
Kalina, Kotatko, op.cit., s. 70.
34