DOI article:
Walczak, Marek: Przyczynek do badań nad wieżą ratuszową w Krakowie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0051
43. Praga, katedra Św. Wita, fantastyczne zwierzę
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Beneśovska, Hlobil,
Bravermanova, Chotebor, Kostlikova, op.cit.)
45. Wiedeń, katedra Św. Szczepana, fantastyczne zwierzę
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Zykan, Ke starebmm dejindm...)
dowód na istnienie kaplicy w wieży ratuszowej. Opi-
nia ta była powtarzana przez większość badaczy119, co
poddał słusznej krytyce Andrzej Wyrobisz120. Bożena
Wyrozumska podkreśliła rangę zastrzeżeń zawartych
w dokumencie legackim, że miejsce do odprawiania
mszy ma być „bezpieczne, czyste i specjalnie przygo-
towane”. Mogło to oznaczać konieczność urządzenia
kaplicy, ale miejsce takie z pewnością nie istniało
119 T. Szydłowski, Pomniki architektury epoki piastowskiej
w województwie krakowskiem i kieleckiem, Kraków 1928, s. 138;
S. Tomkowie z, Wieża dawnego ratusza na Rynku krakowskim,
Rocznik Krakowski, 23: 1932, s. 2; A. Brayer, Ratusz kra-
kowski, Warszawa 1952, s. 19; M. Grabowski, Town Hall
Tower. Guide-book, Cracow 2004, s. 17. Zestawienie literatury
w: Komorowski, Krakowski ratusz w średniowieczu..., s. 8,
przyp. 5.
44. Wiedeń, katedra Św. Szczepana, fantastyczne zwierzę
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Zykan, Ke stavebmm dejindm...)
w r. 1383. Waldemar Komorowski zauważył, że w
znanych mu opisach ratusza kaplica nie występuje,
co każde poddać w wątpliwość jej istnienie w śred-
niowieczu. Badacz ten przyznał jednak, że brak ten
budzi zdziwienie, bo: „kaplica była stałym elemen-
tem średniowiecznych ratuszy”121.
Dla dziejów ratuszowej kaplicy duże znaczenie ma
zapis testamentowy Mikołaja Essenbacha z r. 1368
na rzecz „infirmorum hospitalis, si vero fieri poterit
ad pretorium capellae”. Sformułowanie to jest jednak
na tyle niejasne, że: „nie można mieć pewności, czy
kaplica już istnieje, czy zamyśla się jej budowę, czy
też może stwierdzenie si fieri poterit należy rozumieć
„jeśli wystarczy pieniędzy”122. W r. 1375 krakow-
scy rajcy podjęli uchwałę, nakazującą kapelanowi
miejskiemu odprawianie mszy w ratuszu i uzyskali
zatwierdzenie biskupa Floriana z Mokrska. Jednak
w kopiariuszu, do którego wpisano ten wilkierz, na
marginesie dopisano „non”, co zdaje się świadczyć
o ciągłych kłopotach z miejscem do sprawowania
obrzędów świętych123. W r. 1392 w rachunkach
miejskich Pretorii necessaria zanotowano wydatek
jednej kopy groszy za malowanie ołtarza („pro pic-
tura altaris”) , co może — choć nie musi — odnosić
120 Wyrobisz, op.cit., s. 62—63; później też: J. Wyro-
zum s ki, Dzieje Krakowa, t. 1: Średniowiecze, Kraków 1992, s.
281, przyp. 38.
121 Komorowski, Krakowski ratusz w średniowieczu..., s.
17 s. 8, przyp. 8; Komorowski, Sudacka, Rynek krakow-
ski..., s. 231.
122 Wyrozumska, op.cit., s. 42.
123 Tamże.
45
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Beneśovska, Hlobil,
Bravermanova, Chotebor, Kostlikova, op.cit.)
45. Wiedeń, katedra Św. Szczepana, fantastyczne zwierzę
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Zykan, Ke starebmm dejindm...)
dowód na istnienie kaplicy w wieży ratuszowej. Opi-
nia ta była powtarzana przez większość badaczy119, co
poddał słusznej krytyce Andrzej Wyrobisz120. Bożena
Wyrozumska podkreśliła rangę zastrzeżeń zawartych
w dokumencie legackim, że miejsce do odprawiania
mszy ma być „bezpieczne, czyste i specjalnie przygo-
towane”. Mogło to oznaczać konieczność urządzenia
kaplicy, ale miejsce takie z pewnością nie istniało
119 T. Szydłowski, Pomniki architektury epoki piastowskiej
w województwie krakowskiem i kieleckiem, Kraków 1928, s. 138;
S. Tomkowie z, Wieża dawnego ratusza na Rynku krakowskim,
Rocznik Krakowski, 23: 1932, s. 2; A. Brayer, Ratusz kra-
kowski, Warszawa 1952, s. 19; M. Grabowski, Town Hall
Tower. Guide-book, Cracow 2004, s. 17. Zestawienie literatury
w: Komorowski, Krakowski ratusz w średniowieczu..., s. 8,
przyp. 5.
44. Wiedeń, katedra Św. Szczepana, fantastyczne zwierzę
wyrzeźbione na wieży pd. (wg Zykan, Ke stavebmm dejindm...)
w r. 1383. Waldemar Komorowski zauważył, że w
znanych mu opisach ratusza kaplica nie występuje,
co każde poddać w wątpliwość jej istnienie w śred-
niowieczu. Badacz ten przyznał jednak, że brak ten
budzi zdziwienie, bo: „kaplica była stałym elemen-
tem średniowiecznych ratuszy”121.
Dla dziejów ratuszowej kaplicy duże znaczenie ma
zapis testamentowy Mikołaja Essenbacha z r. 1368
na rzecz „infirmorum hospitalis, si vero fieri poterit
ad pretorium capellae”. Sformułowanie to jest jednak
na tyle niejasne, że: „nie można mieć pewności, czy
kaplica już istnieje, czy zamyśla się jej budowę, czy
też może stwierdzenie si fieri poterit należy rozumieć
„jeśli wystarczy pieniędzy”122. W r. 1375 krakow-
scy rajcy podjęli uchwałę, nakazującą kapelanowi
miejskiemu odprawianie mszy w ratuszu i uzyskali
zatwierdzenie biskupa Floriana z Mokrska. Jednak
w kopiariuszu, do którego wpisano ten wilkierz, na
marginesie dopisano „non”, co zdaje się świadczyć
o ciągłych kłopotach z miejscem do sprawowania
obrzędów świętych123. W r. 1392 w rachunkach
miejskich Pretorii necessaria zanotowano wydatek
jednej kopy groszy za malowanie ołtarza („pro pic-
tura altaris”) , co może — choć nie musi — odnosić
120 Wyrobisz, op.cit., s. 62—63; później też: J. Wyro-
zum s ki, Dzieje Krakowa, t. 1: Średniowiecze, Kraków 1992, s.
281, przyp. 38.
121 Komorowski, Krakowski ratusz w średniowieczu..., s.
17 s. 8, przyp. 8; Komorowski, Sudacka, Rynek krakow-
ski..., s. 231.
122 Wyrozumska, op.cit., s. 42.
123 Tamże.
45