DOI article:
Walanus, Wojciech: Henryk Slacker- fundator kamiennego krucyfiksu w kościele Mariackim
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0087
3. C. Obach, widok starego cmentarza w Baden-Baden (po prawej krucyfiks Mikołaja z Lejdy, 1467), litografia, 1828
(wg Die Kunstdenkmaler der Stadt Baden-Baden, Karlsruhe 1942, il. 136)
„krucyfiks został wykonany dla miejsca, w którym
stoi”122. Zdawałyby się to potwierdzać także bada-
nia konserwatorskie, które nie wykazały śladów
oddziaływania na rzeźbę zmiennych warunków
atmosferycznych123. Zwolennicy hipotezy Łuszczkie-
wicza słusznie jednak zwrócili uwagę na passus w
testamencie, dotyczący zamurowania okna: jeżeli
krucyfiks miałby od początku stać na ołtarzu św.
Krzyża, prace murarskie wykonano by raczej przed
montażem figury124. Rozwiązanie tego problemu
wymaga osobnych badań, w których, być może,
pomocne będzie spojrzenie na fundację krucyfiksu
Slackerowskiego w nieco szerszym kontekście.
Przede wszystkim trzeba zauważyć, że przebiega-
ła ona w dwóch etapach: najpierw Slacker zamówił
122 Dettloff, op.cit., passim', Pencakowski, op.cit., s.
54-55.
123 W. Kasprzyk, Zagadnienia wynikające z konserwacji
kamiennego krucyfiksu Wita Stwosza, Folia Historiae Artium, 25:
1989, s. 114-115.
124 Kępiński, op.cit., s. 57; Łodyńska-Kosińska,
Kilka uwag..., s. 381; Ta sama, Stwosz..., s. 71.
rzeźbę bez polichromii, a po pewnym czasie zlecił
jej polichromowanie oraz dokonanie zmian w jej
otoczeniu, równocześnie wzbogacając kontekst
funkcjonalno-treściowy krucyfiksu o liturgię pasyjną.
Nie udało się odnaleźć żadnych informacji doty-
czących Henryka Slackera, które mogłyby pomóc
w doprecyzowaniu czasu powstania figury. Przyj-
mując za najbardziej prawdopodobne datowanie
około r. 1490125, stwierdzić można, że wspomniane
etapy dzieliło ponad dziesięć lat. Co mogło być tego
przyczyną?
Łączenie fundacji dzieła sztuki z fundacją okre-
ślonych ceremonii liturgicznych było w późnym
średniowieczu zjawiskiem bardzo częstym. Za
przykład niech posłuży tzw. memoria Volckame-
125 Pomimo przeprowadzonej przez Pencakowskiego,
słusznej krytyki przesłanek, na których Dettloff, op.cit., s.
62 oparł swoje datowanie około r. 1491, wydaje się ono bliskie
prawdzie ze względu na styl dzieła i chronologię późniejszych
krakowskich prac Stwosza — por. Łodyńska-Kosińska,
Stwosz..., s. 73-
81
(wg Die Kunstdenkmaler der Stadt Baden-Baden, Karlsruhe 1942, il. 136)
„krucyfiks został wykonany dla miejsca, w którym
stoi”122. Zdawałyby się to potwierdzać także bada-
nia konserwatorskie, które nie wykazały śladów
oddziaływania na rzeźbę zmiennych warunków
atmosferycznych123. Zwolennicy hipotezy Łuszczkie-
wicza słusznie jednak zwrócili uwagę na passus w
testamencie, dotyczący zamurowania okna: jeżeli
krucyfiks miałby od początku stać na ołtarzu św.
Krzyża, prace murarskie wykonano by raczej przed
montażem figury124. Rozwiązanie tego problemu
wymaga osobnych badań, w których, być może,
pomocne będzie spojrzenie na fundację krucyfiksu
Slackerowskiego w nieco szerszym kontekście.
Przede wszystkim trzeba zauważyć, że przebiega-
ła ona w dwóch etapach: najpierw Slacker zamówił
122 Dettloff, op.cit., passim', Pencakowski, op.cit., s.
54-55.
123 W. Kasprzyk, Zagadnienia wynikające z konserwacji
kamiennego krucyfiksu Wita Stwosza, Folia Historiae Artium, 25:
1989, s. 114-115.
124 Kępiński, op.cit., s. 57; Łodyńska-Kosińska,
Kilka uwag..., s. 381; Ta sama, Stwosz..., s. 71.
rzeźbę bez polichromii, a po pewnym czasie zlecił
jej polichromowanie oraz dokonanie zmian w jej
otoczeniu, równocześnie wzbogacając kontekst
funkcjonalno-treściowy krucyfiksu o liturgię pasyjną.
Nie udało się odnaleźć żadnych informacji doty-
czących Henryka Slackera, które mogłyby pomóc
w doprecyzowaniu czasu powstania figury. Przyj-
mując za najbardziej prawdopodobne datowanie
około r. 1490125, stwierdzić można, że wspomniane
etapy dzieliło ponad dziesięć lat. Co mogło być tego
przyczyną?
Łączenie fundacji dzieła sztuki z fundacją okre-
ślonych ceremonii liturgicznych było w późnym
średniowieczu zjawiskiem bardzo częstym. Za
przykład niech posłuży tzw. memoria Volckame-
125 Pomimo przeprowadzonej przez Pencakowskiego,
słusznej krytyki przesłanek, na których Dettloff, op.cit., s.
62 oparł swoje datowanie około r. 1491, wydaje się ono bliskie
prawdzie ze względu na styl dzieła i chronologię późniejszych
krakowskich prac Stwosza — por. Łodyńska-Kosińska,
Stwosz..., s. 73-
81