DOI article:
Krasny, Piotr: "Operae terrestris congregationis in Apostolorum aetate formatae et totius Ecclesiae communes propiae": Rozważania Rudolfa Hospiniana o roli dzieł sztuki w życiu reformowanego Kościoła
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0124
9. Plan Zuiderkerk w Amsterdamie zaprojektowanej przez Hendricka de Keysera, miedzioryt Cornelisa Danckersa
w: Architectura moderna, Amsterdam 1631 (fot. Universiteitsbibliotheek w Utrechcie)
mensę. Zarzucał on katolikom, że choć „wierzą, iż na
ołtarzu konsekrują i ofiarują ciało samego Chrystusa
to czynią również z niego pomnik świątobliwych
zmarłych”132. Zarzutu tego nie mogła odeprzeć jego
zdaniem koncepcja głoszona przez Bellarmina, że
ciała zbawionych były świątynią Ducha Świętego
i dlatego zasługują na takie wielkie wyróżnienie133.
Uważał bowiem, że Duch uświęcił dusze tych zmar-
łych (1 P, 1, 22), a zatem próżno szukać śladów jego
działania w martwych ciałach. Hospinian uważał
też, że tekst z Apokalipsy o duszach męczenników,
znajdujących się pod ołtarzem Baranka (Ap 6, 9),
nie może być przywoływany jako uzasadnienie ka-
tolickich wymysłów. Podkreślał bowiem, że „pobici
dla Słowa Bożego” tylko spoczywali pod ołtarzem, a
uwielbienie zgromadzonych wokół niego Sprawied-
liwych kierowało się wyłącznie ku Bogu żyjącemu na
132 Hospinian, De templis..., s. 91.
133 Zob. Kr as ny, „Res...”, s. 61.
wieki (Ap 4, 8—11)134. W katolickich ołtarzach relik-
wie są zaś eksponowane we wspaniałych skrzyniach,
zdobnych rzeźbami i obrazami, a także oświetlane za
pomocą lamp, co jest nie tylko wyraźną oznaką czci,
ale sprawia także, że w oczach wiernych dostojne
szczątki stają się najważniejszym elementem tych
struktur135.
Hospinian doszedł więc do wniosku, że inno-
wacje wprowadzone przez katolików w układzie
przestrzennym kościołów i także w ich programie
użytkowym i treściowym doprowadziły niemalże
do zatarcia autentycznego chrześcijańskiego charak-
teru tych budowli. Dopiero Kościoły reformowane
uświadomiły sobie powtórnie, iż „funkcją naszych
świątyń jest to, aby gromadzili się w nim ludzie do
wychwalania i wzywania Boga, aby słuchali w nich
Słowa Bożego, aby udzielano w nich sakramentów
134 Hospinian, De templis..., s. 111, 121—122.
135 Tamże, s. 121—122.
118
w: Architectura moderna, Amsterdam 1631 (fot. Universiteitsbibliotheek w Utrechcie)
mensę. Zarzucał on katolikom, że choć „wierzą, iż na
ołtarzu konsekrują i ofiarują ciało samego Chrystusa
to czynią również z niego pomnik świątobliwych
zmarłych”132. Zarzutu tego nie mogła odeprzeć jego
zdaniem koncepcja głoszona przez Bellarmina, że
ciała zbawionych były świątynią Ducha Świętego
i dlatego zasługują na takie wielkie wyróżnienie133.
Uważał bowiem, że Duch uświęcił dusze tych zmar-
łych (1 P, 1, 22), a zatem próżno szukać śladów jego
działania w martwych ciałach. Hospinian uważał
też, że tekst z Apokalipsy o duszach męczenników,
znajdujących się pod ołtarzem Baranka (Ap 6, 9),
nie może być przywoływany jako uzasadnienie ka-
tolickich wymysłów. Podkreślał bowiem, że „pobici
dla Słowa Bożego” tylko spoczywali pod ołtarzem, a
uwielbienie zgromadzonych wokół niego Sprawied-
liwych kierowało się wyłącznie ku Bogu żyjącemu na
132 Hospinian, De templis..., s. 91.
133 Zob. Kr as ny, „Res...”, s. 61.
wieki (Ap 4, 8—11)134. W katolickich ołtarzach relik-
wie są zaś eksponowane we wspaniałych skrzyniach,
zdobnych rzeźbami i obrazami, a także oświetlane za
pomocą lamp, co jest nie tylko wyraźną oznaką czci,
ale sprawia także, że w oczach wiernych dostojne
szczątki stają się najważniejszym elementem tych
struktur135.
Hospinian doszedł więc do wniosku, że inno-
wacje wprowadzone przez katolików w układzie
przestrzennym kościołów i także w ich programie
użytkowym i treściowym doprowadziły niemalże
do zatarcia autentycznego chrześcijańskiego charak-
teru tych budowli. Dopiero Kościoły reformowane
uświadomiły sobie powtórnie, iż „funkcją naszych
świątyń jest to, aby gromadzili się w nim ludzie do
wychwalania i wzywania Boga, aby słuchali w nich
Słowa Bożego, aby udzielano w nich sakramentów
134 Hospinian, De templis..., s. 111, 121—122.
135 Tamże, s. 121—122.
118