DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.47147#0141
12. Zusammenfassungen
Yapi teknigi alanmda büyük ölgüde etkin bir yapim sürecinin gergekle§tirilmi§ oldugu görülür. Tabamakel mimarisi opus revinctum teknigi
ile in§a edilmi§tir, yani yapi ögeleri arasmda kalm derz baglantilan ile yatay düzlemde demir-kenet baglantisi, dü§eyde dübel baglantisi söz
konusudur. Gerekli harcamalan en aza indirmek igin görülmeyen alanlarda bu prensibin kullamlmasindan kagmilmi§tir. Buna ömek olarak
käset oturma yerlerinde harg kullanimi ömek olarak verilebilir. Bu §ekilde oturma yüzeyleri ta§ i§giligi agismdan daha az hassas gah§ilmi§tir.
Alt katta esas düzenin altmdaki tabamakellerin bulundugu alanda, en azmdan bir ömekte görüldügü üzere, görülmeyen bir ar§itravm harg
yatagi üzerine oturtulmu§ oldugu anla§ilmaktadir.
Bu etkin olma yakla^imi mimari ögelerin bezenmesinde de görülür. Sadece daha önceden anlatilan profil silmelerinin i§lenmesinde degil, aym
zamanda tek tek yapi ögelerinin kalitesinde de bu durum görülmektedir: mimari ögelerin görülebilirligi i§lenme kalitesini etkilemektedir.
Bu, üst katm sütun ba§hklarmda gok agiktir. Bu dumm ihmal edildiginden bu ba§liklarm geg döneme tarihlendirilmesi dü§ünülmü§tür; ancak
cephede bir onanm ve yenileme evresi mevcut degildir. Alt katm sütun ba§hklan da geride gölgede kalan pilastir ba§liklarma göre büyük
bir i§leme kalitesi farki gösterir. Bu ömek, yapi ögelerinin yapi igindeki konumunun bilinmesinin, mimari süsleme degerlendirilmesinde ne
kadar önemli oldugunu ortaya koyar.
Nymphaeum’un yapi tipolojisi analizi bu yapmm Efes’teki en erken örnegi M.S. 78/79’a tarihlenen C. Laecanius Bassus olan Cepheli
Nymphaeumlar gurubuna dahil oldugunu göstermektedir. Bu yapilarm en karakteristik özelligi ni§ ve tabarnake 11 erden meydana gelen
gok kath sagir bir mimariye sahip olmasidir. Dogu Akdeniz’de bu tarz tabamakel mimarisi Karia’da erken tiyatro yapilarmda, özellikle
Aphrodisias’ta (M.Ö. 28 ’ den önce) ve Stratonikeia’da (Augustus Dönemi) görülmektedir. Bu yapi §eklinin kökeni §imdiye kadar agiklanamasa
da, yine de ortak bir mimari kökene sahip olduklan söylenebilir.
Roma Kügük Asya’smdaki Cepheli Nymphaeum’lar belirli bir amaca hizmet ediyorlardi: her bir edikula heykellerin igine yerle§tirilebildigi
ve böylece gruplandinlabildigi, tasvir edilenler arasmdaki ili§kileri dile getiren bir mimari gergeve olu§turuyordu. Bu sebepten dolayi bu
ge§meler imparatorluk dönemindeki Kügük Asya’daki romah segkinlerin kendilerini ifade etmeleri igin gok elveri§liydi.
Nymphaeum Traiani’nin önemi onun ge§me i§levinde degil, daha gok Ti. Claudius Aristion ve lulia Lydia Laterane tarafindan yaptinlan
su kemerlerinin devasa biti§ noktasmda yatar. Bu noktada mimari §ekli igme suyunun ahnmasi igin elveri§li görünmeyen; imparatorluk
hanedamna yakmhgi ve memleketine kazandirdiklanyla kumcusunun onuruna yaptinlan, etkileyici bir §ekilde sergilenen bir amt söz
konusudur.
(Tercüme: A. Öztürk - N. Sarikaya)
113
Yapi teknigi alanmda büyük ölgüde etkin bir yapim sürecinin gergekle§tirilmi§ oldugu görülür. Tabamakel mimarisi opus revinctum teknigi
ile in§a edilmi§tir, yani yapi ögeleri arasmda kalm derz baglantilan ile yatay düzlemde demir-kenet baglantisi, dü§eyde dübel baglantisi söz
konusudur. Gerekli harcamalan en aza indirmek igin görülmeyen alanlarda bu prensibin kullamlmasindan kagmilmi§tir. Buna ömek olarak
käset oturma yerlerinde harg kullanimi ömek olarak verilebilir. Bu §ekilde oturma yüzeyleri ta§ i§giligi agismdan daha az hassas gah§ilmi§tir.
Alt katta esas düzenin altmdaki tabamakellerin bulundugu alanda, en azmdan bir ömekte görüldügü üzere, görülmeyen bir ar§itravm harg
yatagi üzerine oturtulmu§ oldugu anla§ilmaktadir.
Bu etkin olma yakla^imi mimari ögelerin bezenmesinde de görülür. Sadece daha önceden anlatilan profil silmelerinin i§lenmesinde degil, aym
zamanda tek tek yapi ögelerinin kalitesinde de bu durum görülmektedir: mimari ögelerin görülebilirligi i§lenme kalitesini etkilemektedir.
Bu, üst katm sütun ba§hklarmda gok agiktir. Bu dumm ihmal edildiginden bu ba§liklarm geg döneme tarihlendirilmesi dü§ünülmü§tür; ancak
cephede bir onanm ve yenileme evresi mevcut degildir. Alt katm sütun ba§hklan da geride gölgede kalan pilastir ba§liklarma göre büyük
bir i§leme kalitesi farki gösterir. Bu ömek, yapi ögelerinin yapi igindeki konumunun bilinmesinin, mimari süsleme degerlendirilmesinde ne
kadar önemli oldugunu ortaya koyar.
Nymphaeum’un yapi tipolojisi analizi bu yapmm Efes’teki en erken örnegi M.S. 78/79’a tarihlenen C. Laecanius Bassus olan Cepheli
Nymphaeumlar gurubuna dahil oldugunu göstermektedir. Bu yapilarm en karakteristik özelligi ni§ ve tabarnake 11 erden meydana gelen
gok kath sagir bir mimariye sahip olmasidir. Dogu Akdeniz’de bu tarz tabamakel mimarisi Karia’da erken tiyatro yapilarmda, özellikle
Aphrodisias’ta (M.Ö. 28 ’ den önce) ve Stratonikeia’da (Augustus Dönemi) görülmektedir. Bu yapi §eklinin kökeni §imdiye kadar agiklanamasa
da, yine de ortak bir mimari kökene sahip olduklan söylenebilir.
Roma Kügük Asya’smdaki Cepheli Nymphaeum’lar belirli bir amaca hizmet ediyorlardi: her bir edikula heykellerin igine yerle§tirilebildigi
ve böylece gruplandinlabildigi, tasvir edilenler arasmdaki ili§kileri dile getiren bir mimari gergeve olu§turuyordu. Bu sebepten dolayi bu
ge§meler imparatorluk dönemindeki Kügük Asya’daki romah segkinlerin kendilerini ifade etmeleri igin gok elveri§liydi.
Nymphaeum Traiani’nin önemi onun ge§me i§levinde degil, daha gok Ti. Claudius Aristion ve lulia Lydia Laterane tarafindan yaptinlan
su kemerlerinin devasa biti§ noktasmda yatar. Bu noktada mimari §ekli igme suyunun ahnmasi igin elveri§li görünmeyen; imparatorluk
hanedamna yakmhgi ve memleketine kazandirdiklanyla kumcusunun onuruna yaptinlan, etkileyici bir §ekilde sergilenen bir amt söz
konusudur.
(Tercüme: A. Öztürk - N. Sarikaya)
113
