DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23355#0007
WSTĘP
Podniesienie się politycznego i gospodarczego znaczenia narodów słowiańskich,
będące wynikiem przemian, jakie zarysowały się po ostatniej wojnie światowej, spowo-
dowało znaczny wzrost zainteresowania światem słowiańskim. Do problemów sto-
sunkowo najsłabiej znanych poza wąskim kręgiem uczonych należy zagadnienie naj-
dawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Na takim stanie rzeczy zaciążył w jakimś
stopniu słynny „Drang nach Osten“. Tendencjom politycznym i militarnym pod-
porządkowane były także pracownic uczonych, zwłaszcza niektórych grup historyków
i archeologów w II i III Rzeszy Niemieckiej. Zadaniem ich było „naukowe" uzasad-
nienie koncepcji podboju militarnego, wynaradawiania i zgoła biologicznej ekster-
minacji całych narodów słowiańskich.
Skromne początki tej akcji obserwowaliśmy już za czasów Bismarcka, a w pełni
doznaliśmy jej skutków w programie masowego ludobójstwa pod okupacją hitlerowską.
Wszelkie nici akcji wiodą nas do pracowni uczonych wilhelmowskich i hitlerowskich
Niemiec, które stworzyły podstawy teoretyczne dla jednych z najtragiczniejszych wy-
darzeń w dziejach ludzkości. Wiele z tych prac „naukowych" rozpowszechniło się po
świecie i po dzień dzisiejszy bywa cytowane w pracach uczonych burżuazyjnych.
Jednocześnie zaś, począwszy od XIX w., wśród uczonych z krajów słowiańskich
rosło zainteresowanie dziejami ojczystymi, a rozwój archeologii umożliwił pierwsze
próby naukowego wyjaśnienia zagadki najdawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Już
w początkach XIX w. obserwujemy prace Adama Czarnockiego, piszącego pod pseu-
donimem Zoriana Dołęgi Chodakowskiego, który próbował wyjaśnić wiele problemów
najdawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Wielkie zasługi w tym względzie posiadał
ukraiński archeolog Chwojko, który dokonał szeregu doniosłych odkryć i na ogół słu-
sznie interpretował ich treść i znaczenie. U nas w tym zakresie zasługi przypisać trzeba
wielkiemu historykowi Joachimowi Lelewelowi.
Pierwsza obszerna synteza dziejów najdawniejszej Słowiańszczyzny wyszła spod
pióra archeologa i historyka czeskiego Lubora Niederlego w początkach naszego
wieku. Szczególne nasilenie badań nad najdawniejszymi dziejami Słowian dało się
zaobserwować w dwudziestoleciu międzywojennym. Dużego znaczenia nabiera wów-
czas polska szkoła archeologiczna Prof. Józefa Kostrzewskiego, który położył podwa-
liny tez o pradawnym autochtonizmie Słowian zachodnich w dorzeczu Odry i Wisły.
W Związku Radzieckim wielkie zasługi zyskał w zakresie studiów nad dziejami Sło-
wian Borys Griekow. Po drugiej wojnie światowej jeszcze bardziej wzmogły się
prace nad najdawniejszymi dziejami Słowian. W ZSRR znaczne osiągnięcia w tym
Podniesienie się politycznego i gospodarczego znaczenia narodów słowiańskich,
będące wynikiem przemian, jakie zarysowały się po ostatniej wojnie światowej, spowo-
dowało znaczny wzrost zainteresowania światem słowiańskim. Do problemów sto-
sunkowo najsłabiej znanych poza wąskim kręgiem uczonych należy zagadnienie naj-
dawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Na takim stanie rzeczy zaciążył w jakimś
stopniu słynny „Drang nach Osten“. Tendencjom politycznym i militarnym pod-
porządkowane były także pracownic uczonych, zwłaszcza niektórych grup historyków
i archeologów w II i III Rzeszy Niemieckiej. Zadaniem ich było „naukowe" uzasad-
nienie koncepcji podboju militarnego, wynaradawiania i zgoła biologicznej ekster-
minacji całych narodów słowiańskich.
Skromne początki tej akcji obserwowaliśmy już za czasów Bismarcka, a w pełni
doznaliśmy jej skutków w programie masowego ludobójstwa pod okupacją hitlerowską.
Wszelkie nici akcji wiodą nas do pracowni uczonych wilhelmowskich i hitlerowskich
Niemiec, które stworzyły podstawy teoretyczne dla jednych z najtragiczniejszych wy-
darzeń w dziejach ludzkości. Wiele z tych prac „naukowych" rozpowszechniło się po
świecie i po dzień dzisiejszy bywa cytowane w pracach uczonych burżuazyjnych.
Jednocześnie zaś, począwszy od XIX w., wśród uczonych z krajów słowiańskich
rosło zainteresowanie dziejami ojczystymi, a rozwój archeologii umożliwił pierwsze
próby naukowego wyjaśnienia zagadki najdawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Już
w początkach XIX w. obserwujemy prace Adama Czarnockiego, piszącego pod pseu-
donimem Zoriana Dołęgi Chodakowskiego, który próbował wyjaśnić wiele problemów
najdawniejszych dziejów Słowiańszczyzny. Wielkie zasługi w tym względzie posiadał
ukraiński archeolog Chwojko, który dokonał szeregu doniosłych odkryć i na ogół słu-
sznie interpretował ich treść i znaczenie. U nas w tym zakresie zasługi przypisać trzeba
wielkiemu historykowi Joachimowi Lelewelowi.
Pierwsza obszerna synteza dziejów najdawniejszej Słowiańszczyzny wyszła spod
pióra archeologa i historyka czeskiego Lubora Niederlego w początkach naszego
wieku. Szczególne nasilenie badań nad najdawniejszymi dziejami Słowian dało się
zaobserwować w dwudziestoleciu międzywojennym. Dużego znaczenia nabiera wów-
czas polska szkoła archeologiczna Prof. Józefa Kostrzewskiego, który położył podwa-
liny tez o pradawnym autochtonizmie Słowian zachodnich w dorzeczu Odry i Wisły.
W Związku Radzieckim wielkie zasługi zyskał w zakresie studiów nad dziejami Sło-
wian Borys Griekow. Po drugiej wojnie światowej jeszcze bardziej wzmogły się
prace nad najdawniejszymi dziejami Słowian. W ZSRR znaczne osiągnięcia w tym