DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.23355#0109
POZOSTAŁOŚCI PO SŁOWIANACH POLABSKICH
105
tu ludności słowiańskiej. Jedynym żywym reliktem jest grupa słowiańskich Łużyczan,
zamieszkujących na wschód od Drezna, wokół miejscowości Budziszyn (Bautzen).
Ludność ta zachowała po dzień dzisiejszy swój język, wiele obyczajów a częściowo
i kobiecy strój ludowy.
Wielowiekowa polityka wynarodowienia nie zdołała przełamać ludności łużyckiej.
Dzisiaj, w Niemieckiej Republice Demokratycznej, rząd otacza opieką tę resztkę
ludności słowiańskiej, dając jej całkowitą swobodę językową i autonomię kulturalną.
W Budziszynie nazwy ulic są dwujęzyczne — słowiańskie i niemieckie. Wychodzą
książki i czasopisma łużyckie, istnieje specjalny Instytut Naukowy (Institut za Srbski
Ludospyt), zespoły śpiewacze i taneczne w strojach ludowych.
Po innych grupach słowiańskich, wobec akcji germanizacyjnej zostały tylko
wspomniane historyczne nazwy miejscowe i ślady archeologiczne.
W Niemczech wilhelmowskich i hitlerowskich niechętnie zwracano uwagę na
słowiańskie zabytki międzyrzecza Łaby i Odry. Te, które bywały wykopywane,
chowano w czeluściach magazynów muzealnych.
Zmiana w tym zakresie nastąpiła dopiero w Niemieckiej Republice Demokratycz-
nej. Przystąpiono tam do planowych badań nad starożytnościami słowiańskimi,
rejestracji grodzisk i cmentarzysk.
Obraz, jaki rysuje się w świetle inwentaryzacji i naniesienia na mapę grodzisk
z VIII, IX i X wieku jest bardzo interesujący. Na wszystkich terenach zasiedlonych
przez ludy słowiańskie obserwujemy znaczne zagęszczenie drewnianoziemnych grodów
obronnych. Koncentrowały się one zwłaszcza na terenach nadających się do uprawy
rolnej, omijając zwarte obszary puszczańskie i jałowe gleby.
Ilość zarejestrowanych grodzisk przekracza znacznie cyfry, podawane przez
„Geografa Bawarskiego" dla poszczególnych plemion. Stąd można wnioskować, że
owe grody („civitates“ w tekście oryginalnym) oznaczają te ośrodki grodowe, które
były istotnymi centrami administracyjnymi plemion połabskich.
Położenie grodów jest zazwyczaj wysoce obronne. Lokują się one na wyspach
jezior, półwyspach, w rozlewiskach rzek, na kępach między bagnami.
Znamy również cmentarzyska. Są to prawie wyłącznie ciałopalne groby, zawierające
skromne wyposażenie. Obok grobów płaskich spotykamy także groby kurhanowe.
Na całym terenie międzyrzecza Łaby i Odry nie widzimy w VII—IX w. prawie żadnych
materiałów, związanych z pobytem ludów germańskich, wyłączając importy, jakie
dostawały się tu drogą handlu. '
W materiałach archeologicznych żywioł germański najwcześniej zarysowuje się
na odcinku między górną Łabą a Salą. W stwierdzonych wypadkach jest widocznym,
jak zabytki germańskie nawarstwiają się na stare materiały słowiańskie. Proces ten
odpowiada najzupełniej obrazowi, jaki widzimy w świetle źródeł pisanych.
Na terytorium między Dolną Łabą a Odrą zabytki germańskie pojawiały się znowu
znacznie później. Obfity ich napływ możemy obserwować dopiero w XIII w. Od VI
aż do schyłku XII wieku królują tu zdecydowanie materiały archeologiczne sło-
wiańskie.
105
tu ludności słowiańskiej. Jedynym żywym reliktem jest grupa słowiańskich Łużyczan,
zamieszkujących na wschód od Drezna, wokół miejscowości Budziszyn (Bautzen).
Ludność ta zachowała po dzień dzisiejszy swój język, wiele obyczajów a częściowo
i kobiecy strój ludowy.
Wielowiekowa polityka wynarodowienia nie zdołała przełamać ludności łużyckiej.
Dzisiaj, w Niemieckiej Republice Demokratycznej, rząd otacza opieką tę resztkę
ludności słowiańskiej, dając jej całkowitą swobodę językową i autonomię kulturalną.
W Budziszynie nazwy ulic są dwujęzyczne — słowiańskie i niemieckie. Wychodzą
książki i czasopisma łużyckie, istnieje specjalny Instytut Naukowy (Institut za Srbski
Ludospyt), zespoły śpiewacze i taneczne w strojach ludowych.
Po innych grupach słowiańskich, wobec akcji germanizacyjnej zostały tylko
wspomniane historyczne nazwy miejscowe i ślady archeologiczne.
W Niemczech wilhelmowskich i hitlerowskich niechętnie zwracano uwagę na
słowiańskie zabytki międzyrzecza Łaby i Odry. Te, które bywały wykopywane,
chowano w czeluściach magazynów muzealnych.
Zmiana w tym zakresie nastąpiła dopiero w Niemieckiej Republice Demokratycz-
nej. Przystąpiono tam do planowych badań nad starożytnościami słowiańskimi,
rejestracji grodzisk i cmentarzysk.
Obraz, jaki rysuje się w świetle inwentaryzacji i naniesienia na mapę grodzisk
z VIII, IX i X wieku jest bardzo interesujący. Na wszystkich terenach zasiedlonych
przez ludy słowiańskie obserwujemy znaczne zagęszczenie drewnianoziemnych grodów
obronnych. Koncentrowały się one zwłaszcza na terenach nadających się do uprawy
rolnej, omijając zwarte obszary puszczańskie i jałowe gleby.
Ilość zarejestrowanych grodzisk przekracza znacznie cyfry, podawane przez
„Geografa Bawarskiego" dla poszczególnych plemion. Stąd można wnioskować, że
owe grody („civitates“ w tekście oryginalnym) oznaczają te ośrodki grodowe, które
były istotnymi centrami administracyjnymi plemion połabskich.
Położenie grodów jest zazwyczaj wysoce obronne. Lokują się one na wyspach
jezior, półwyspach, w rozlewiskach rzek, na kępach między bagnami.
Znamy również cmentarzyska. Są to prawie wyłącznie ciałopalne groby, zawierające
skromne wyposażenie. Obok grobów płaskich spotykamy także groby kurhanowe.
Na całym terenie międzyrzecza Łaby i Odry nie widzimy w VII—IX w. prawie żadnych
materiałów, związanych z pobytem ludów germańskich, wyłączając importy, jakie
dostawały się tu drogą handlu. '
W materiałach archeologicznych żywioł germański najwcześniej zarysowuje się
na odcinku między górną Łabą a Salą. W stwierdzonych wypadkach jest widocznym,
jak zabytki germańskie nawarstwiają się na stare materiały słowiańskie. Proces ten
odpowiada najzupełniej obrazowi, jaki widzimy w świetle źródeł pisanych.
Na terytorium między Dolną Łabą a Odrą zabytki germańskie pojawiały się znowu
znacznie później. Obfity ich napływ możemy obserwować dopiero w XIII w. Od VI
aż do schyłku XII wieku królują tu zdecydowanie materiały archeologiczne sło-
wiańskie.