DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.23355#0112
108
PAŃSTWO WIELKOMORAWSKIE
miach morawskich. Możemy jednak z dużą dozą słuszności przypuszczać, że zachodził
tam proces konsolidowania się władzy wielkoksiążęcej, dokonujący się przez jedno-
czenie i podporządkowywanie mniejszych ośrodków plemiennych. Zjawiska te od-
bywały się w warunkach stałego nacisku militarnego i fiskalnego Franków. Zapewne
książęta Morawy zmuszeni byli do płacenia trybutu Frankom oraz do oddawania
zakładników, gwarantów lojalności.
Jeszcze przed rokiem 830 zarysowały się wyraźnie dwa ośrodki władzy na tym
terytorium, świadczące o daleko posuniętej konsolidacji plemion. Jeden ośrodek,
z centrum na Morawach, pozostawał pod władaniem księcia Moj mira, drugim, z sie-
dzibą w Nitrze (Słowacja), władał Pribina.
W latach 833—836 władca Państwa Wielkomorawskiego, Mojmir, dokonał
podboju i aneksji terytorium nitrzańskiego. Pokonany Pribin uszedł z życiem z opresji
i szukał pomocy w Marchii Wschodniej u Ludwika Niemieckiego. Próby odwetu
spełzły jednak na niczym. Ludwik ofiarował Pribinie zamiast Nitry lenno w okolicach
jeziora Balaton. Sytuacja ta wskazuje na fakt znacznej potęgi militarnej Państwa
Wielkomorawskiego. Ludwik Niemiecki wolał nie wszczynać interwencji zbrojnej
na rzecz Pribiny. Nie było także pretekstu do interwencji pod pozorem próby narzu-
cenia Mojmirowi chrześcijaństwa, gdyż ten ostatni przyjął chrzest już w 822 roku.
Dopiero śmierć Mojmira w 846 r. stworzyła możliwości do interwencji Ludwika w we-
wnętrzne sprawy Wielkich Moraw. Postanowił on wprowadzić na tron książęcy synowca
Mojmira, Rościsława, będącego wiernym sojusznikiem Franków. Rościslaw zasiadł
na tronie książęcym Wielkich Moraw, ale nie zamierzał pozostawać sojusznikiem fran-
kijskim. Sprzeniewierzył się rychło swemu protektorowi i stał się godnym kontynua-
torem polityki Mojmira. Świadczy to o tym, że siły wewnętrzne państwa, jego zjedno-
czenie polityczne, były na tyle silne, że Rościsław mógł sobie pozwolić na swobodne
przeciwstawienie się potędze króla Franków. Ludwik Niemiecki nie zamierzał wszakże
tolerować takiej sytuacji i w roku 855 wyprawił się zbrojnie na Morawian, aby wymusić
ich uległość. Atak jego został odparty, a Rościsław przystąpił sam do ofensyw}7, pusto-
sząc skutecznie wschodnie granice cesarstwa. Nie poprzestając na tym Morawianie
przystąpili do podboju ziem między Dunajem a Cisą. Rościsław wdał się jednocześnie
w intrygi przeciw Ludwikowi Niemieckiemu, popierając roszczenia do tronu jego syna
Karlomana. Osłabione wewnętrznymi zamieszkami państwo frankijskie nie było
w stanie ingerować w sprawy Morawian, rosnących tymczasem w potęgę. W roku
860 Rościsław napadł na nowe siedziby Pribiny i uśmiercił go w walce. Na tronie
Pribiny zasiadł Kocel.
Niezawisłość Rościsława nie dawała spokoju Ludwikowi Niemieckiemu. W roku
864 wyprawił się on znów na Morawian i tym razem pokonał ich księcia i zmusił do
złożenia przysięgi wierności. Już jednak w roku 868 Rościsław zrzucił pęta zawisłości.
W wyniku dalszych wojen Rościsław poniósł ostatecznie klęskę. W roku 870 Ludwik
Niemiecki, w przymierzu z księciem Nitry, Świętopełkiem, zaatakował z dwóch stron
Państwo Wielkomorawskie. Rościsław został pojmany i skazany na śmierć, którą mu
w drodze łaski zamieniono na więzienie. W kraju Morawian rozpoczęły się rządy
namiestników frankijskich.
PAŃSTWO WIELKOMORAWSKIE
miach morawskich. Możemy jednak z dużą dozą słuszności przypuszczać, że zachodził
tam proces konsolidowania się władzy wielkoksiążęcej, dokonujący się przez jedno-
czenie i podporządkowywanie mniejszych ośrodków plemiennych. Zjawiska te od-
bywały się w warunkach stałego nacisku militarnego i fiskalnego Franków. Zapewne
książęta Morawy zmuszeni byli do płacenia trybutu Frankom oraz do oddawania
zakładników, gwarantów lojalności.
Jeszcze przed rokiem 830 zarysowały się wyraźnie dwa ośrodki władzy na tym
terytorium, świadczące o daleko posuniętej konsolidacji plemion. Jeden ośrodek,
z centrum na Morawach, pozostawał pod władaniem księcia Moj mira, drugim, z sie-
dzibą w Nitrze (Słowacja), władał Pribina.
W latach 833—836 władca Państwa Wielkomorawskiego, Mojmir, dokonał
podboju i aneksji terytorium nitrzańskiego. Pokonany Pribin uszedł z życiem z opresji
i szukał pomocy w Marchii Wschodniej u Ludwika Niemieckiego. Próby odwetu
spełzły jednak na niczym. Ludwik ofiarował Pribinie zamiast Nitry lenno w okolicach
jeziora Balaton. Sytuacja ta wskazuje na fakt znacznej potęgi militarnej Państwa
Wielkomorawskiego. Ludwik Niemiecki wolał nie wszczynać interwencji zbrojnej
na rzecz Pribiny. Nie było także pretekstu do interwencji pod pozorem próby narzu-
cenia Mojmirowi chrześcijaństwa, gdyż ten ostatni przyjął chrzest już w 822 roku.
Dopiero śmierć Mojmira w 846 r. stworzyła możliwości do interwencji Ludwika w we-
wnętrzne sprawy Wielkich Moraw. Postanowił on wprowadzić na tron książęcy synowca
Mojmira, Rościsława, będącego wiernym sojusznikiem Franków. Rościslaw zasiadł
na tronie książęcym Wielkich Moraw, ale nie zamierzał pozostawać sojusznikiem fran-
kijskim. Sprzeniewierzył się rychło swemu protektorowi i stał się godnym kontynua-
torem polityki Mojmira. Świadczy to o tym, że siły wewnętrzne państwa, jego zjedno-
czenie polityczne, były na tyle silne, że Rościsław mógł sobie pozwolić na swobodne
przeciwstawienie się potędze króla Franków. Ludwik Niemiecki nie zamierzał wszakże
tolerować takiej sytuacji i w roku 855 wyprawił się zbrojnie na Morawian, aby wymusić
ich uległość. Atak jego został odparty, a Rościsław przystąpił sam do ofensyw}7, pusto-
sząc skutecznie wschodnie granice cesarstwa. Nie poprzestając na tym Morawianie
przystąpili do podboju ziem między Dunajem a Cisą. Rościsław wdał się jednocześnie
w intrygi przeciw Ludwikowi Niemieckiemu, popierając roszczenia do tronu jego syna
Karlomana. Osłabione wewnętrznymi zamieszkami państwo frankijskie nie było
w stanie ingerować w sprawy Morawian, rosnących tymczasem w potęgę. W roku
860 Rościsław napadł na nowe siedziby Pribiny i uśmiercił go w walce. Na tronie
Pribiny zasiadł Kocel.
Niezawisłość Rościsława nie dawała spokoju Ludwikowi Niemieckiemu. W roku
864 wyprawił się on znów na Morawian i tym razem pokonał ich księcia i zmusił do
złożenia przysięgi wierności. Już jednak w roku 868 Rościsław zrzucił pęta zawisłości.
W wyniku dalszych wojen Rościsław poniósł ostatecznie klęskę. W roku 870 Ludwik
Niemiecki, w przymierzu z księciem Nitry, Świętopełkiem, zaatakował z dwóch stron
Państwo Wielkomorawskie. Rościsław został pojmany i skazany na śmierć, którą mu
w drodze łaski zamieniono na więzienie. W kraju Morawian rozpoczęły się rządy
namiestników frankijskich.