DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7650#0085
LIB411. DE OPIFICIO GLOBI TERRENI. s?
rei Oceani spatio singuli peculiarem obti-
nuerunt, tum etiam vicinorum Siderum sub
alia & alia constitutione iis inssuentium abdi-
tis virtutibus, singuli fpecisicas quasdam &
peculiares appropriatasque dotes adepti sunt,
quibus Terrenum Corpus, Influxu suo peren-
ni, tanta rerumvarietate, quantam quoti-
diemiramur, bearent. Solusitaque Terre-
nus Globus, quicquidin Universo virium la-
tet, veluti commune omnium Subjeiftum in
se recipit, fovet, & ad hominum usum con-
vertit. Quomodovero lwccontingat, jam
tempus est ut ostendamus , ut Geocofmi
nostri, CweMundi Suhterranei arcana sacra-
menta magis magisque elucescant. Unde
itaque tanta rerum in Telluris Corpore elu-
cescentium Varietasproveniat, &quomo-
do illa producatur, ostendendum est;
Certum est, omnium Philofophorum cal-
culo , Inferiora , supernis lationibus sub-
stare; tantamque elle inter haec connexio-
nem, ut impostibile sit, lnseriorem Mundum
sine perenni Supernorum Corporum inssuxu
subsistere poste ; sicuti fieri non potest, ut
principiumpassivum quicquam sine a<£tivo
producat. Mixta siquidem , quorum innu-
merabilisinhoc Telluris Globo vafietasspe-
cl:atur , cum perpetuo Elementorum, ex
quibus originem traxerunt, fcetu indi-
geant; 7d7/;wver6,immobilis suasede>fixa
maneat; necessario sequitur, aliquod Mo-
bile Corpussympathicum dari, quod sper^-
maticas rationes unicuique Mixto inditas
ad generationem sollicitet ; ut perenni in-
fluxu suo, tum quod generatum est , fo-
veat, tum in propagationis suae vigore, quod
fcetum est, conservet. Atque hoc praestant
superna Stellarum Corpora; <qiox.uminssuxus
cum sint sensibiles, ad aliquid necessarios
esfeoportet; nihil enim frustra est, neciri
natura , nec a DsiO fa&um& produ&um.
Si ergo neceslarii, certe ad Inseriorem Mun-
dum, qua animandum, qua conservandum
necessarios este oportet. Et cumj sint Ele-
mentorum Principiorumque naturas uti
subtiliores ita esficaciores virtuosiorelque
portiones, ad omnium Mixtorum compo-1
sitionem eos concurrere necesse est ; infi-
nitaverbMixtorum multitudo ,^nfinitam
quoque Supernorum Corporum multitudinem,
virtutumque iis insitarum copiam arguit.
Sed his in genere tantum expositis , mo-
doadparticulares /sstrorumvirtutes progre-
diamur.
Cap. III. liantuf. Tertto, quod motu circulari agitati^
tumin Tellurem, tum in se inviceminfluen-
do, in Universi conservationem conspirent.
Qu£ omnia, cum uberrime in ltinerario no-
ftro Exjiatico prosecuti simus,hic eadem re-
petere nolo, sed , in genere tantum , hk
nonnulla, quac ad argumenti nostri institu-
tumplurimumfacere videntur, discutiam;
Et est, Utrum omnes Stellai proprietatibiis &
•virtutibus disserant, & An omnes in Ttrrenum
Corpus inssuant.
Ad ^/w&wquodattinet,certum est,Con-
ditorem Opt.Max. nontantum propteror-
natum , sed ob sines innumeros , soli Menti
Cosmotechniti notos , Universum condi-
disse, quorum tres tantum humaniimbecil-
litas intelle&us attingit; videlicet Gloria
Conditoris ; propterseenim omnia operatus
est DOMINUS. Secundo propter Hominem
&adCreaturae rationalis usum , & conse-
quenterpropter Terrenum Glohum, quac pro-
pria Humani generis sedes & habitacu-
lum est. Tertio ad Universi conservatio-
nem ; ut quemadmodum in Humani Cor-
poris Microcosmo unum membrum fo-
vet aliud, & reciproco quodam fotu omnia,
singula, &singula, omnia, afficiunt; ita
uistra Megacosmi seu magni Mundi vel-
uti membra qusedam , inssuxibus recipro-
cis virihuf(\iie unicuique propriis , se affi-
ciunt, ac sive immediato Vicinorum, sive
mediante intermediorum inssuxu, se invi-
cem Tovent, alunt , roborant, & denuo,
hoc mutuo unionis fcedere colligata, per-
petuo conservant. Hsec veroMundanorum
corporumconservatio otiosa fuisiet, nisiad
altiorem sinem respexislet, qui fuit Terreni
Globi, adeoque Hominis Microcosmi ulti-
mata conservatio. Siquidem quidquid in
universa Mundi machina dispersarum vi-
rium est , quidquid in Glohis Stellarum do-
tium est; id in unicum Telluris Globum, vel-
utiinepitomenquandam, congessit, utHo-
mini (qui omnia in omnibus erat futurus,
omnium in Mundo elucescentium rerum
compendium, & parvus Mundus) habitacu-
lum, simili apparatu, omnibus Mundi cor-
poribus in hunc finem indipiscendum con-
spirantibus , proportionatum prxpararet.
Omnesenim Glohi Stellarum, uti nullove-
getantis aut sentientis naturas fcetu prsedita
sunt, itapuratantum Elementorum compo-
sitione coaluerunt, & tum D Ei voluntate,
tum ratione situs, quem in immenso iBthe-
C A p u T IV,
7)e Sole admirando ejus opificio 7 viribus 6 proprietatibus, quibus tn
Mundum Terrenum inssuit.
r t v ^*"' princeps Mundi Sidus, totius calo- j ca masia eduftum, & ex magna primaevi lu-
aP v' ^^ris & luminis Fons & origo, Vitae, to- j minis parte coagulatum, constat ex solido
^-^tius inferiorisMundiscaturigo,Verum i &liquido ; quemadmodum modernis hisce
& naturale Ignis Elementum, a DEO Opti-1 temporibus TuhiOptici subsidio satsuperque
mo Maximo exprimigenia Mundi Chaoti- j patuit; quo adhibito, non secus ac Oceanus
Tom.I. ' H quidam
rei Oceani spatio singuli peculiarem obti-
nuerunt, tum etiam vicinorum Siderum sub
alia & alia constitutione iis inssuentium abdi-
tis virtutibus, singuli fpecisicas quasdam &
peculiares appropriatasque dotes adepti sunt,
quibus Terrenum Corpus, Influxu suo peren-
ni, tanta rerumvarietate, quantam quoti-
diemiramur, bearent. Solusitaque Terre-
nus Globus, quicquidin Universo virium la-
tet, veluti commune omnium Subjeiftum in
se recipit, fovet, & ad hominum usum con-
vertit. Quomodovero lwccontingat, jam
tempus est ut ostendamus , ut Geocofmi
nostri, CweMundi Suhterranei arcana sacra-
menta magis magisque elucescant. Unde
itaque tanta rerum in Telluris Corpore elu-
cescentium Varietasproveniat, &quomo-
do illa producatur, ostendendum est;
Certum est, omnium Philofophorum cal-
culo , Inferiora , supernis lationibus sub-
stare; tantamque elle inter haec connexio-
nem, ut impostibile sit, lnseriorem Mundum
sine perenni Supernorum Corporum inssuxu
subsistere poste ; sicuti fieri non potest, ut
principiumpassivum quicquam sine a<£tivo
producat. Mixta siquidem , quorum innu-
merabilisinhoc Telluris Globo vafietasspe-
cl:atur , cum perpetuo Elementorum, ex
quibus originem traxerunt, fcetu indi-
geant; 7d7/;wver6,immobilis suasede>fixa
maneat; necessario sequitur, aliquod Mo-
bile Corpussympathicum dari, quod sper^-
maticas rationes unicuique Mixto inditas
ad generationem sollicitet ; ut perenni in-
fluxu suo, tum quod generatum est , fo-
veat, tum in propagationis suae vigore, quod
fcetum est, conservet. Atque hoc praestant
superna Stellarum Corpora; <qiox.uminssuxus
cum sint sensibiles, ad aliquid necessarios
esfeoportet; nihil enim frustra est, neciri
natura , nec a DsiO fa&um& produ&um.
Si ergo neceslarii, certe ad Inseriorem Mun-
dum, qua animandum, qua conservandum
necessarios este oportet. Et cumj sint Ele-
mentorum Principiorumque naturas uti
subtiliores ita esficaciores virtuosiorelque
portiones, ad omnium Mixtorum compo-1
sitionem eos concurrere necesse est ; infi-
nitaverbMixtorum multitudo ,^nfinitam
quoque Supernorum Corporum multitudinem,
virtutumque iis insitarum copiam arguit.
Sed his in genere tantum expositis , mo-
doadparticulares /sstrorumvirtutes progre-
diamur.
Cap. III. liantuf. Tertto, quod motu circulari agitati^
tumin Tellurem, tum in se inviceminfluen-
do, in Universi conservationem conspirent.
Qu£ omnia, cum uberrime in ltinerario no-
ftro Exjiatico prosecuti simus,hic eadem re-
petere nolo, sed , in genere tantum , hk
nonnulla, quac ad argumenti nostri institu-
tumplurimumfacere videntur, discutiam;
Et est, Utrum omnes Stellai proprietatibiis &
•virtutibus disserant, & An omnes in Ttrrenum
Corpus inssuant.
Ad ^/w&wquodattinet,certum est,Con-
ditorem Opt.Max. nontantum propteror-
natum , sed ob sines innumeros , soli Menti
Cosmotechniti notos , Universum condi-
disse, quorum tres tantum humaniimbecil-
litas intelle&us attingit; videlicet Gloria
Conditoris ; propterseenim omnia operatus
est DOMINUS. Secundo propter Hominem
&adCreaturae rationalis usum , & conse-
quenterpropter Terrenum Glohum, quac pro-
pria Humani generis sedes & habitacu-
lum est. Tertio ad Universi conservatio-
nem ; ut quemadmodum in Humani Cor-
poris Microcosmo unum membrum fo-
vet aliud, & reciproco quodam fotu omnia,
singula, &singula, omnia, afficiunt; ita
uistra Megacosmi seu magni Mundi vel-
uti membra qusedam , inssuxibus recipro-
cis virihuf(\iie unicuique propriis , se affi-
ciunt, ac sive immediato Vicinorum, sive
mediante intermediorum inssuxu, se invi-
cem Tovent, alunt , roborant, & denuo,
hoc mutuo unionis fcedere colligata, per-
petuo conservant. Hsec veroMundanorum
corporumconservatio otiosa fuisiet, nisiad
altiorem sinem respexislet, qui fuit Terreni
Globi, adeoque Hominis Microcosmi ulti-
mata conservatio. Siquidem quidquid in
universa Mundi machina dispersarum vi-
rium est , quidquid in Glohis Stellarum do-
tium est; id in unicum Telluris Globum, vel-
utiinepitomenquandam, congessit, utHo-
mini (qui omnia in omnibus erat futurus,
omnium in Mundo elucescentium rerum
compendium, & parvus Mundus) habitacu-
lum, simili apparatu, omnibus Mundi cor-
poribus in hunc finem indipiscendum con-
spirantibus , proportionatum prxpararet.
Omnesenim Glohi Stellarum, uti nullove-
getantis aut sentientis naturas fcetu prsedita
sunt, itapuratantum Elementorum compo-
sitione coaluerunt, & tum D Ei voluntate,
tum ratione situs, quem in immenso iBthe-
C A p u T IV,
7)e Sole admirando ejus opificio 7 viribus 6 proprietatibus, quibus tn
Mundum Terrenum inssuit.
r t v ^*"' princeps Mundi Sidus, totius calo- j ca masia eduftum, & ex magna primaevi lu-
aP v' ^^ris & luminis Fons & origo, Vitae, to- j minis parte coagulatum, constat ex solido
^-^tius inferiorisMundiscaturigo,Verum i &liquido ; quemadmodum modernis hisce
& naturale Ignis Elementum, a DEO Opti-1 temporibus TuhiOptici subsidio satsuperque
mo Maximo exprimigenia Mundi Chaoti- j patuit; quo adhibito, non secus ac Oceanus
Tom.I. ' H quidam