DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7650#0361
3i8 MUNDI SUBTERRANEI
Setl. I. exire deprehendet; ita si quis vel minimam
Terraeportionem altius efsodiat^statimhu-
morem sibi adesse comperiet. Si quis in-
timamharum venarum constitutionem o-
culisintueripolTet, ishaud dubie videret,
idea prorsus ratione qua in anatomia co-
gnoscimus miram venarum texturam per
ab agente praecipuo ita dependere ut sine eo
Geocosmum interire necesse sit. Terram
itaque puram salem ejje coagulatum una cum
fpiritusuo sixativa virtutepollente, exdiftis
patuit. Omnia verb reliqua corpora Terrae
impura dici possunt,& nihil aliud sunt quam
excrementum , & veluti menstruum quod-
totiuscorporisamplitudinemramatim dis- dam Terras , eo a Natura fine institutum
positam . Nihil ijgitur restat modb nisi ut! ut generationes & corruptiones , sive ortus
ostendamus, quodnam sit vere (0 proprie ele
mentum illud Terrcc , quod tantopere inter
Auctores controvertitur.
Exquibus Terra itaque, inquantum est.auartum &
pnMuri ultimum elementum ex crassioribus proximo-
rum principiorum partibus , quai in chaotica
& interitus rerum successiva quadam alte-
rationeperenniquetransitu unius adaliud
promoti, in Mundi conservationem inces-
ianter incumberent.
Nam si exjolo/ale omnia. constarent, or-
tus& interitus eorum nequaquam sibi hoc
majja& abyjjo inexiftebant, inscrutabili Di-j alternationis ordine procederent, sed sibi
vina? Sapientias operatione ad rerum o- exiricorruptibilisalisnaturaa^pSGtpoixcquan- &(«kw.
mnium genesin conflata produtJaque fuit, dam, id e&,incorruptibzlitatem,uti'mqmn-ruPtlb'lti'
veluttfedimentumquoddaw,pra>cipue ex cras- tis elTentiis , auro , lapidibusque pretiosis
sioribus Salis portionibus; hicenim, Spiritu videre est , sibi pollicerentur. Excremen-
ejus intus operante,omnibusMundirebusjtum enim , seu, ut cum Chymicis loquar,
coagulationem praebet uriice , corpusque j relollaceum illud corpus, quod amplissimo
denlum durumque producit; & ficuti fal: variarum faecium ambitu elementum terrae
Terraz prcedominatur , ita quoque jure d/ce- j cingit vestitque , uti perfeclam & absolu-
re pojjumus ,falem Terram componere; quod;tam elementorum unionem impedit, ita
utintelligatur fdiu subsistere non permittit, cum ea qua:
Jgu&nam Advertendum est , duplicem terram hoc' debili& imbecilli nexu uniuntur, facilem
&rimj>Zl l°co considerari polse, Terrampuram, & im-, quoque partium dissolutionem pati neceste
puram. T?rra pura nilaliudquam fal coagula- j sit; in perfe&e verb unitis uti nexus firmior ,
tus elt, in cujus centro ille spiritus delitefcit, j & solidior est , ita quoque durabiliorem BurMtlls
quivututejuaomniajigit ,denjat ,animat, ltajpartium consistentiam erhcit, uti manire-siie^.
v&Salceu7errce quasdam anima nonincon- stum fitin auri &plumbi iubstantia,quorum
grue dici possit. Si subtrahas terrae salem, illud ob intimam unioilem , constipatis-
&una virtutesfixandi, pullulandi, germi-j simumquepartium nexum, in dilTolutione
nandi enutriendique te dempturum, adebj omnium non immeritb Chymicorum in-
certum est quam certe id quotidiana nosj genia fatigat, hocverbvel ad primam ex-
docet experientia; & in vitro apparet, quod! candescentiam fluore solvitur.
tametsi veraterrasit igne lota, uti tamen! Patet itaque., res quant} puriori salis fub
emortua est & omni fere sale destituta, ita
quoque & omnibus privata virtutibus steri-
lis & infoecunda manet. Hinc patet, virtu-
tes omnes , quarum in hoc terreno globo
stantia cinjiant, tanto ejse duratione perennio-
res , uti in lapidibus pretiosis, adamante,
beryllo , topazio, smaragdo, rubino caete-
risque , de quibus fuse suo loco & tempore
non est numerus, kfale, uti & ejusdem vi- j ratiocinabimur, luce meridiana clarius elu
res, a spiritu illi a Natura insito, tanquam | cescit.
C A P U T III.
(De incredibili Vatietate rerum quae Salis virtute una cum cceterorum Elementorum
auxtliariis copiis, in Vajlo Megacofmi utero producuntur; & primo quidem
de Sale ejusque DifFerentiis.
Cap.III. TNpraecedenti Capitesat,nifallor,dilu-
I cide ostendimus , inquo vere&proprie
"*-proximum Terraz elementum consistat;
nunc verb quazcunque mediante Salis elemento
in Ta,rra cazterorum elementorum concurfu pro-
ducuntur , secundum enumerationem par-
tium,tempus est ut ostendamus; & ut unde o-
mnibus Sublunaris Mundi corporibus corpulen-
ta illa crassities provenit, ordiamur, demulti-
plici falinorum corporumdisjerentia primo di-
cendum est, ut deinde reliquos post salina
corpora succos concretos , id est, singulo
mineralium,deinde lapidum, metallorum-
que compositionem prosequamur.
S A L.
Salis etymon Grammaticis investigan- JNAtf»
dum relinquentes, adintimam Salis natu--^ ?
ram explorandam calamum convertimus.
Sal centrale corpus Naturai, virtus, vigor
& robur terraj , omnium virtutum terre-
strium compendium , omnium principio-
rumNaturaesubjeclum, a cujus ejsentia cen-
trali totiiu Natura? fctentia & abfoluta cogni-
rum concretorum fluorum succorumque j tio dependet, materiaex qua omnia consti
tuuntur,
Setl. I. exire deprehendet; ita si quis vel minimam
Terraeportionem altius efsodiat^statimhu-
morem sibi adesse comperiet. Si quis in-
timamharum venarum constitutionem o-
culisintueripolTet, ishaud dubie videret,
idea prorsus ratione qua in anatomia co-
gnoscimus miram venarum texturam per
ab agente praecipuo ita dependere ut sine eo
Geocosmum interire necesse sit. Terram
itaque puram salem ejje coagulatum una cum
fpiritusuo sixativa virtutepollente, exdiftis
patuit. Omnia verb reliqua corpora Terrae
impura dici possunt,& nihil aliud sunt quam
excrementum , & veluti menstruum quod-
totiuscorporisamplitudinemramatim dis- dam Terras , eo a Natura fine institutum
positam . Nihil ijgitur restat modb nisi ut! ut generationes & corruptiones , sive ortus
ostendamus, quodnam sit vere (0 proprie ele
mentum illud Terrcc , quod tantopere inter
Auctores controvertitur.
Exquibus Terra itaque, inquantum est.auartum &
pnMuri ultimum elementum ex crassioribus proximo-
rum principiorum partibus , quai in chaotica
& interitus rerum successiva quadam alte-
rationeperenniquetransitu unius adaliud
promoti, in Mundi conservationem inces-
ianter incumberent.
Nam si exjolo/ale omnia. constarent, or-
tus& interitus eorum nequaquam sibi hoc
majja& abyjjo inexiftebant, inscrutabili Di-j alternationis ordine procederent, sed sibi
vina? Sapientias operatione ad rerum o- exiricorruptibilisalisnaturaa^pSGtpoixcquan- &(«kw.
mnium genesin conflata produtJaque fuit, dam, id e&,incorruptibzlitatem,uti'mqmn-ruPtlb'lti'
veluttfedimentumquoddaw,pra>cipue ex cras- tis elTentiis , auro , lapidibusque pretiosis
sioribus Salis portionibus; hicenim, Spiritu videre est , sibi pollicerentur. Excremen-
ejus intus operante,omnibusMundirebusjtum enim , seu, ut cum Chymicis loquar,
coagulationem praebet uriice , corpusque j relollaceum illud corpus, quod amplissimo
denlum durumque producit; & ficuti fal: variarum faecium ambitu elementum terrae
Terraz prcedominatur , ita quoque jure d/ce- j cingit vestitque , uti perfeclam & absolu-
re pojjumus ,falem Terram componere; quod;tam elementorum unionem impedit, ita
utintelligatur fdiu subsistere non permittit, cum ea qua:
Jgu&nam Advertendum est , duplicem terram hoc' debili& imbecilli nexu uniuntur, facilem
&rimj>Zl l°co considerari polse, Terrampuram, & im-, quoque partium dissolutionem pati neceste
puram. T?rra pura nilaliudquam fal coagula- j sit; in perfe&e verb unitis uti nexus firmior ,
tus elt, in cujus centro ille spiritus delitefcit, j & solidior est , ita quoque durabiliorem BurMtlls
quivututejuaomniajigit ,denjat ,animat, ltajpartium consistentiam erhcit, uti manire-siie^.
v&Salceu7errce quasdam anima nonincon- stum fitin auri &plumbi iubstantia,quorum
grue dici possit. Si subtrahas terrae salem, illud ob intimam unioilem , constipatis-
&una virtutesfixandi, pullulandi, germi-j simumquepartium nexum, in dilTolutione
nandi enutriendique te dempturum, adebj omnium non immeritb Chymicorum in-
certum est quam certe id quotidiana nosj genia fatigat, hocverbvel ad primam ex-
docet experientia; & in vitro apparet, quod! candescentiam fluore solvitur.
tametsi veraterrasit igne lota, uti tamen! Patet itaque., res quant} puriori salis fub
emortua est & omni fere sale destituta, ita
quoque & omnibus privata virtutibus steri-
lis & infoecunda manet. Hinc patet, virtu-
tes omnes , quarum in hoc terreno globo
stantia cinjiant, tanto ejse duratione perennio-
res , uti in lapidibus pretiosis, adamante,
beryllo , topazio, smaragdo, rubino caete-
risque , de quibus fuse suo loco & tempore
non est numerus, kfale, uti & ejusdem vi- j ratiocinabimur, luce meridiana clarius elu
res, a spiritu illi a Natura insito, tanquam | cescit.
C A P U T III.
(De incredibili Vatietate rerum quae Salis virtute una cum cceterorum Elementorum
auxtliariis copiis, in Vajlo Megacofmi utero producuntur; & primo quidem
de Sale ejusque DifFerentiis.
Cap.III. TNpraecedenti Capitesat,nifallor,dilu-
I cide ostendimus , inquo vere&proprie
"*-proximum Terraz elementum consistat;
nunc verb quazcunque mediante Salis elemento
in Ta,rra cazterorum elementorum concurfu pro-
ducuntur , secundum enumerationem par-
tium,tempus est ut ostendamus; & ut unde o-
mnibus Sublunaris Mundi corporibus corpulen-
ta illa crassities provenit, ordiamur, demulti-
plici falinorum corporumdisjerentia primo di-
cendum est, ut deinde reliquos post salina
corpora succos concretos , id est, singulo
mineralium,deinde lapidum, metallorum-
que compositionem prosequamur.
S A L.
Salis etymon Grammaticis investigan- JNAtf»
dum relinquentes, adintimam Salis natu--^ ?
ram explorandam calamum convertimus.
Sal centrale corpus Naturai, virtus, vigor
& robur terraj , omnium virtutum terre-
strium compendium , omnium principio-
rumNaturaesubjeclum, a cujus ejsentia cen-
trali totiiu Natura? fctentia & abfoluta cogni-
rum concretorum fluorum succorumque j tio dependet, materiaex qua omnia consti
tuuntur,