DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.12226#0156
wzoru, obudzić chęć naśladowania poczynań wyższych warstw spo-
łecznych. Zwiększona liczba zamówień mogła z kolei przyczynić się
do aktywizacji warsztatu gdańskiego.
W grupie В dominuje tematyka hagiograficzna. Dzieła do niej
należące nie podejmują złożonych problemów teologicznych, a wy-
rażają raczej popularną formę religijności, której hołdowały niż-
sze warstwy społeczne; postawy i oczekiwania tych warstw rzuto-
wały na stylistykę owych dzieł. Język formalny staje się prostszy,
dosadniejszy, a strona wyrazowa pełna niekiedy okrucieństwa. We
wczesnym ołtarzu kuśnierzy język ów pełni jeszcze rolę przede
wszystkim informacyjną; później dochodzi do wykształcenia się
oryginalnej, niepokojącej i fascynującej formuły ekspresjonisty-
cznej w ołtarzach, które chronologicznie zamykają póżnogotyckie
malarstwo gdańskie.
Salwator z tabernakulum i ołtarz śś. Szymo-
na i Judy (Katalog nr 16, 17; il. 167, 168-175). Omówienie oł-
tarza śś. Szymona i Judy, który otwiera listę ołtarzy hagiograficz-
nych, musi poprzedzić charakterystyka niedużego, ale istotnego
dzieła: Chrystusa Salwatora z tabernakulum w kościele NPMarii,
którego powstanie źródła pisane wyznaczają na lata 1478-1482 383.
W postaci Chrystusa, ukazanej na złotym tle, zwraca uwagę mocne
opracowanie głowy i twarda artykulacja płaszcza. Ta formuła fi-
gury ludzkiej dowodzi, że mamy do czynienia z dziełem tego sa-
mego artysty, który wykonał skrzydła ołtarza śś. Szymona i Ju-
dy.
Ołtarz śś. Szymona i Judy został zapewne ufundowany przez
cech kuśnierzy, który od 1440 r. dysponował altarią przy połud-
niowym filarze szóstej pary od zachodu. W tym miejscu malowa-
ne skrzydła, stanowiące część większej całości, znajdowały się
w 2 ćw. XIX w.384
Na ośmiu kwaterach dwóch skrzydeł występują następujące
przedstawienia: Zaślubiny Marii i Józefa, Nawiedzenie, Narodze-
nie, Obrzezanie (awersy); dwa epizody z żywota apostołów Judy
Tadeusza i Szymona oraz Ostrzeżenie Trzech Króli (w tle Uciecz-
ka do Egiptu) i Pokłon Trzech Króli (rewersy). Źródłem literackim
383 Hirsch 1843, s. 450.
384 Jw., s. 456.
151
łecznych. Zwiększona liczba zamówień mogła z kolei przyczynić się
do aktywizacji warsztatu gdańskiego.
W grupie В dominuje tematyka hagiograficzna. Dzieła do niej
należące nie podejmują złożonych problemów teologicznych, a wy-
rażają raczej popularną formę religijności, której hołdowały niż-
sze warstwy społeczne; postawy i oczekiwania tych warstw rzuto-
wały na stylistykę owych dzieł. Język formalny staje się prostszy,
dosadniejszy, a strona wyrazowa pełna niekiedy okrucieństwa. We
wczesnym ołtarzu kuśnierzy język ów pełni jeszcze rolę przede
wszystkim informacyjną; później dochodzi do wykształcenia się
oryginalnej, niepokojącej i fascynującej formuły ekspresjonisty-
cznej w ołtarzach, które chronologicznie zamykają póżnogotyckie
malarstwo gdańskie.
Salwator z tabernakulum i ołtarz śś. Szymo-
na i Judy (Katalog nr 16, 17; il. 167, 168-175). Omówienie oł-
tarza śś. Szymona i Judy, który otwiera listę ołtarzy hagiograficz-
nych, musi poprzedzić charakterystyka niedużego, ale istotnego
dzieła: Chrystusa Salwatora z tabernakulum w kościele NPMarii,
którego powstanie źródła pisane wyznaczają na lata 1478-1482 383.
W postaci Chrystusa, ukazanej na złotym tle, zwraca uwagę mocne
opracowanie głowy i twarda artykulacja płaszcza. Ta formuła fi-
gury ludzkiej dowodzi, że mamy do czynienia z dziełem tego sa-
mego artysty, który wykonał skrzydła ołtarza śś. Szymona i Ju-
dy.
Ołtarz śś. Szymona i Judy został zapewne ufundowany przez
cech kuśnierzy, który od 1440 r. dysponował altarią przy połud-
niowym filarze szóstej pary od zachodu. W tym miejscu malowa-
ne skrzydła, stanowiące część większej całości, znajdowały się
w 2 ćw. XIX w.384
Na ośmiu kwaterach dwóch skrzydeł występują następujące
przedstawienia: Zaślubiny Marii i Józefa, Nawiedzenie, Narodze-
nie, Obrzezanie (awersy); dwa epizody z żywota apostołów Judy
Tadeusza i Szymona oraz Ostrzeżenie Trzech Króli (w tle Uciecz-
ka do Egiptu) i Pokłon Trzech Króli (rewersy). Źródłem literackim
383 Hirsch 1843, s. 450.
384 Jw., s. 456.
151