DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12226#0118
ne starannie, niemal cyzelersko (maswerkowe ornamenty na me-
blach). Niektóre przedmioty mogą nieść treści symboliczne (prze-
źroczysta karafka i uchylone drzwi pulpitu odnoszą się do tajemni-
cy poczęcia Chrystusa przez Marię 251, owoce do Marii jako drugiej
Ewy 252). Krajobraz — obecnie zatarty — uderza bogactwem i dro-
biazgowością opracowania elementów (np. drzewa o kruchych ko-
ronach).
Niełatwo wskazać krąg, z którego wyszedł twórca predelli. Znał
z pewnością Duży Ołtarz Ferberów — typ twarzy Marii świadczy,
że pozostawał pod wrażeniem tego znakomitego dzieła. Predella
musiała więc powstać w latach 1485-1490.
Grupa „gdańska" A:
Oblężenie Malborka, Okręt Kościoła
i Dziesięcioro przykazań
Przechodzimy obecnie do innej grupy dzieł, którą określiliśmy
jako „gdańską". Dla jasności prowadzonych wątków myślowych,
możliwości ujawniania i uchylania pewnych kryteriów wyróżnia-
jących, grupę tę rozbijamy na dwa zespoły, z których pierwszy
oznaczony został literą A, drugi literą B, choć nie jest dość pod-
kreślać, że oba te zespoły należą do jednej grupy gdańskiej. Swoi-
stość gdańską współtworzą z różnym natężeniem i z różnych po-
wodów, co je wewnętrznie różnicuje.
Sztandarowymi zaś w tej grupie są dwa nie istniejące dzisiaj
obrazy z Dworu Artusa, mianowicie Oblężenie Malborka i Okręt
Kościoła. Do pary tej dodajemy tablicę Dziesięciorga przykazań,
choć trzeba przyznać, że to niezwykłe dzieło wymagałoby jeszcze
osobnego, dokładnego opracowania. Nie są tutaj istotne problemy
Realism and Symbolism of Light-Reflectlons in the Art of Albrecht Dürer and His
Predecessors. W: Festschrift für Gert von der Osten..., s. 159-176; — C. Gottlieb
The Window in the Eye and Globe. „The Art Bulletin" t. 57, 1975, s. 559-560.
25Ł O symbolice przezroczystego szklanego naczynia por.: Panofsky Rzeczywis-
tość i symbol..., s. 136; — Schiller, op. cit., t. 1, s. 61; — Brand Philip The Ghent
Altarpiece..., s. 87. O symbolice uchylonych drzwi, pulpitu albo wieka pudełka por.:
J. Chevalier Dictionnaire des symboles. Paris 1969, s. 115 oraz A. de Vries Dictionary
of Symbols and Imagery. Amsterdam-London 1974, s. 50.
252 E. Guldan Eva und Maria. Eine Antithese als Bildmotiv. Graz-Köln 1966.
114
blach). Niektóre przedmioty mogą nieść treści symboliczne (prze-
źroczysta karafka i uchylone drzwi pulpitu odnoszą się do tajemni-
cy poczęcia Chrystusa przez Marię 251, owoce do Marii jako drugiej
Ewy 252). Krajobraz — obecnie zatarty — uderza bogactwem i dro-
biazgowością opracowania elementów (np. drzewa o kruchych ko-
ronach).
Niełatwo wskazać krąg, z którego wyszedł twórca predelli. Znał
z pewnością Duży Ołtarz Ferberów — typ twarzy Marii świadczy,
że pozostawał pod wrażeniem tego znakomitego dzieła. Predella
musiała więc powstać w latach 1485-1490.
Grupa „gdańska" A:
Oblężenie Malborka, Okręt Kościoła
i Dziesięcioro przykazań
Przechodzimy obecnie do innej grupy dzieł, którą określiliśmy
jako „gdańską". Dla jasności prowadzonych wątków myślowych,
możliwości ujawniania i uchylania pewnych kryteriów wyróżnia-
jących, grupę tę rozbijamy na dwa zespoły, z których pierwszy
oznaczony został literą A, drugi literą B, choć nie jest dość pod-
kreślać, że oba te zespoły należą do jednej grupy gdańskiej. Swoi-
stość gdańską współtworzą z różnym natężeniem i z różnych po-
wodów, co je wewnętrznie różnicuje.
Sztandarowymi zaś w tej grupie są dwa nie istniejące dzisiaj
obrazy z Dworu Artusa, mianowicie Oblężenie Malborka i Okręt
Kościoła. Do pary tej dodajemy tablicę Dziesięciorga przykazań,
choć trzeba przyznać, że to niezwykłe dzieło wymagałoby jeszcze
osobnego, dokładnego opracowania. Nie są tutaj istotne problemy
Realism and Symbolism of Light-Reflectlons in the Art of Albrecht Dürer and His
Predecessors. W: Festschrift für Gert von der Osten..., s. 159-176; — C. Gottlieb
The Window in the Eye and Globe. „The Art Bulletin" t. 57, 1975, s. 559-560.
25Ł O symbolice przezroczystego szklanego naczynia por.: Panofsky Rzeczywis-
tość i symbol..., s. 136; — Schiller, op. cit., t. 1, s. 61; — Brand Philip The Ghent
Altarpiece..., s. 87. O symbolice uchylonych drzwi, pulpitu albo wieka pudełka por.:
J. Chevalier Dictionnaire des symboles. Paris 1969, s. 115 oraz A. de Vries Dictionary
of Symbols and Imagery. Amsterdam-London 1974, s. 50.
252 E. Guldan Eva und Maria. Eine Antithese als Bildmotiv. Graz-Köln 1966.
114