DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.12226#0155
163-165; por. postacie, stroje, ale także takie realia, jak krzesła
w Ósmym przykazaniu). Pewne znaczenie jednak mogłyby mieć
grafika i ilustracja książkowa. Rycina Mistrza Kalwarii stanowi —■
jak wiemy — analogię dla Pierwszego przykazania 380 (il. 156), zaś
Mistrza Ogrodów Miłosnych (por. il. 166) — dla pary siedząco-leżą-
cej w Ogrodzie Rozkoszy 381. Można też wskazać na występujący w
tablicy łamliwy typ postaci, który pojawia się nagminnie w prosto
i prymitywnie pomyślanej ilustracji książkowej 382. Wszakże walo-
ry malarskie i niewątpliwa staranność wykonania niektórych mo-
tywów wskazuje przede wszystkim na inspirację miniatorską.
Tablica powstała w latach 1480-1490.
Grupa „gdańska" B: warsztat gdański,
ołtarze hagiograficzne
i schyłek malarstwa późnogotyckiego w Gdańsku
Trzy omówione wyżej dzieła, jakkolwiek wyróżniające się na
tle gdańskim, wykazują wiele zbieżności i powiązań z zespołem
dzieł, które określamy jako grupę ,,gdańską" B. Powstanie tych
dzieł jest wyrazem zapotrzebowania na wystroje malarsko-rzeź-
biarskie gdańskich kościołów ich kaplic i ołtarzy, ze strony uboż-
szych cechów, rzemiosł, bractw czy jednostek. Chronologicznie cho-
dzi o schyłek lat osiemdziesiątych i lata dziewięćdziesiąte wieku
XV. Powstaje pytanie o związek między tym właśnie zapotrzebowa-
niem, które przyniosło szybki przyrost obiektów w kościele ma-
riackim, a okazałymi fundacjami Ferberów. Te ostatnie nie zrodzi-
ły mody, gdyż znana ona była już wcześniej: ołtarz lub malowidło
w 1 poł. XV w. w Gdańsku stanowiły dobrze znaną formę mani-
festowania więzi grupowej i przywiązania do kościoła. Niewątpli-
wie jednak wystawienie ołtarza Memlinga przez Bractwo św. Je-
rzego czy fundacje Ferberów mogły być impulsem do powrotu
do dawnych praktyk i obyczajów; mogły uzyskać te dzieła ważność
380 Hollstein, op. cit., s. 129.
381 Jw., s. 179.
382 Wielu przykładów dostarcza publikacja A. Schramma Der Bilderschmuck der
Frühdrucke. Т. 1-22. Leipzig 1922-1938. — To samo dotyczy prostych wnętrz.
150
w Ósmym przykazaniu). Pewne znaczenie jednak mogłyby mieć
grafika i ilustracja książkowa. Rycina Mistrza Kalwarii stanowi —■
jak wiemy — analogię dla Pierwszego przykazania 380 (il. 156), zaś
Mistrza Ogrodów Miłosnych (por. il. 166) — dla pary siedząco-leżą-
cej w Ogrodzie Rozkoszy 381. Można też wskazać na występujący w
tablicy łamliwy typ postaci, który pojawia się nagminnie w prosto
i prymitywnie pomyślanej ilustracji książkowej 382. Wszakże walo-
ry malarskie i niewątpliwa staranność wykonania niektórych mo-
tywów wskazuje przede wszystkim na inspirację miniatorską.
Tablica powstała w latach 1480-1490.
Grupa „gdańska" B: warsztat gdański,
ołtarze hagiograficzne
i schyłek malarstwa późnogotyckiego w Gdańsku
Trzy omówione wyżej dzieła, jakkolwiek wyróżniające się na
tle gdańskim, wykazują wiele zbieżności i powiązań z zespołem
dzieł, które określamy jako grupę ,,gdańską" B. Powstanie tych
dzieł jest wyrazem zapotrzebowania na wystroje malarsko-rzeź-
biarskie gdańskich kościołów ich kaplic i ołtarzy, ze strony uboż-
szych cechów, rzemiosł, bractw czy jednostek. Chronologicznie cho-
dzi o schyłek lat osiemdziesiątych i lata dziewięćdziesiąte wieku
XV. Powstaje pytanie o związek między tym właśnie zapotrzebowa-
niem, które przyniosło szybki przyrost obiektów w kościele ma-
riackim, a okazałymi fundacjami Ferberów. Te ostatnie nie zrodzi-
ły mody, gdyż znana ona była już wcześniej: ołtarz lub malowidło
w 1 poł. XV w. w Gdańsku stanowiły dobrze znaną formę mani-
festowania więzi grupowej i przywiązania do kościoła. Niewątpli-
wie jednak wystawienie ołtarza Memlinga przez Bractwo św. Je-
rzego czy fundacje Ferberów mogły być impulsem do powrotu
do dawnych praktyk i obyczajów; mogły uzyskać te dzieła ważność
380 Hollstein, op. cit., s. 129.
381 Jw., s. 179.
382 Wielu przykładów dostarcza publikacja A. Schramma Der Bilderschmuck der
Frühdrucke. Т. 1-22. Leipzig 1922-1938. — To samo dotyczy prostych wnętrz.
150