Modus: Prace z historii sztuki (4.2003)

między 1730 a 1734 rokiem. Z pierwsze-
go okresu twórczości (1720-1726, nazwa-
nego przez Sitę „zakonnym"), kiedy Hutter
określany był przede wszystkim jako Sculp-
tor Lapidis, należy też wskazać odnalezione
przez monografistę i przypisane rzeźbiarzo-
wi na podstawie cech stylowych medaliony
i rzeźby kamienne z nieistniejącego kościo-
ła Jezuitów w Sandomierzu. Dzieła mistrza
zależały wówczas w dużym stopniu od tra-
dycji wczesnobarokowej rzeźby przedalpej-
skiej oraz wpływów rzeźby praskiej. Okres
dojrzały w twórczości artysty (sytuowa-
ny na lata 1727-1737) zaowocował przede
wszystkim wspaniałym wystrojem lwow-
skiego kościoła Bernardynów, wykonanym
pomiędzy 1736 a 1737 rokiem. Hutter jest
tu odpowiedzialny za rozbudowaną dekora-
cję rzeźbiarską ołtarza głównego, stanowiącą
z nim całość kompozycyjną ołtarzy przytę-
czowych oraz za trzy ołtarze w nawach ko-
ścioła (p.w. Trzech Króli, Św. Andrzeja oraz
św. Krzyża, 1736-1737). Autor książki zana-
lizował pod względem artystycznym całość
zakomponowanej przestrzennie, perspekty-
wicznej kompozycji głównego retabulum,
jak i erudycyjnie omówił skomplikowany
i wysmakowany program ikonograficzny.
Podobnie wnikliwe analizy przeprowadził
w stosunku do pozostałych, atiybuowanych,
dzieł z tego okresu, jak np. dekoracji pała-
cu w Czyżowie Szlacheckim (około 1727—
1728), ołtarza cudownej Figury Matki Bo-
skiej w kościele Bernardynów w Rzeszowie
(około 1728-1729), ołtarza Najświętszego
Serca Jezusowego i projektu pozostałych na-
staw w kościele jezuickim „Na Polu" w Ja-
rosławiu (około 1730-1732) oraz ołtarza
Św. Barbary w kościele Św. Pawła w Sando-
mierzu (datowany ogólnie pomiędzy 1727
a 1736). Wśród dzieł atiybuowanych Hutte-
rowi wypada także wymienić niezachowane
ołtarze przytęczowe z katedry w Przemyślu
(przed rokiem 1732). Ostatni, późny okres
działalności snycerza otwiera wystrój kapli-
cy biskupa Aleksandra Fredry przy katedrze
w Przemyślu (około 1736-1739). Okres ten
reprezentują prace, w których rzeźbiarz po-

wtarzał rozwiązania znane ze swoich najbar-
dziej udanych i znaczących wcześniejszych
realizacji. Do takich należą ołtarze głów-
ne w kościele parafialnym w Zagórzu Sta-
rym (przed 1741) i z kościoła Dominikanów
w Łańcucie (obecnie w kościele parafialnym
w Albigowej, około 1742), będące redukcją
struktur przemyskich. Powtórzeniem struktu-
ry wielkiego retabulum lwowskich bernardy-
nów są natomiast ołtarze w kościołach para-
fialnych w Łące oraz w Opatowie (oba wy-
konane około 1744).

Opisując styl rzeźbiarza Sito określa
Huttera jako artystę „spod znaku barokowe-
go realizmu" (s. 132). W pierwszym okresie
twórczości zauważa jeszcze pewne trudności
w komponowaniu rzeźb, uznając, iż ich au-
tor eksperymentował, tworząc dopiero swój
indywidualny styl. Okres dojrzały przyniósł
już charakterystyczne, monumentalne, atle-
tyczne postacie, których wyraz podkreślają
teatralne gesty. Snycerz swobodnie modelo-
wał ciała, choć operował tylko kilkoma ty-
pami fizjonomicznymi. Draperie większości
rzeźb są przede wszystkim traktowane bar-
dzo plastycznie, światłocieniowo, a ubiory
nadają posągom wyraźny wolumen i dyna-
mikę. Niektóre szaty odznaczają się zrytmi-
zowanymi, podłużnymi fałdami. Okres póź-
ny to czas „kostnienia" sztuki rzeźbiarza,
kiedy to wspomniana maniera sztywnych,
podłużnych fałd zaczyna dominować. Okres
ten nie wnosi żadnych nowych pierwiastków
do sztuki Huttera.

Kolejny rozdział książki jest poświeco-
ny korzeniom artystycznym sztuki Huttera.
Przynosi on niezwykle cenne i ważne usta-
lenia. Odwołując się do znanego diariusza
rzeźbiarza Franza Ferdinanda Ertingera, Sito
w interesujący sposób próbuje na identycz-
nej zasadzie wywodzić genezę artystyczną
sztuki Bawarczyka. Uznał on, iż stosunko-
wo najwięcej artysta zawdzięcza podmona-
chijskiemu regionowi Pfaffenwinkel i tra-
dycji takich rzeźbiarzy, jak Hans Degler
(około 1565-1637), Hans Krumper (około
1570-1634), Philipp Dirr (zmarły po 1629),
Hans Spidler (zmarły po 1623) oraz Bartho-

156