DOI Artikel:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0089
nia szkarp oraz „spłaszczone", podzielone gęstym laskowanie okna zbliżały
projekt Mączyńskiego do neogotyckiej architektury angielskiej (kaplica Ke-
ble College w Oksfordzie Williama Butterfielda, 1867-1883; brama wjazdo-
wa do Bishop Auckland Palące Richarda Bentleya, 1755)56, sposób zakom-
ponowania elewacji bocznych wykazywał podobieństwo do katedry w Mar-
sylii (1856-1893) Leona Vaudoyera57, zaś wprowadzenie fryzu arkadkowe-
go i operowanie na powierzchni szkarp dwubarwnym, kamienno-ceglanym
wątkiem układającym się w regularne pasy, przywoływało echa rozwiązań
spotykanych w architekturze średniowiecznej północnych Włoch (np. Santa
Maria in Fontibus w Albenga)-8, przy zachowaniu jednak znacznej niezależ-
ności wobec historycznego wzorca. Przewidziany w projekcie budynek klasz-
torny utrzymany natomiast został w formach średniowiecznych i nowożyt-
nych. Miał być dwukondygnacyjny z boniowanym parterem i dość regularnie
rozmieszczonymi, zróżnicowanymi, co do kształtu i wielkości, oknami. Do
klasztoru prowadziły dwa wejścia, zaakcentowane nadwieszonymi przyczół-
kami, znajdujące się w północnej elewacji gmachu, usytuowane symetrycz-
nie względem kościoła. Mimo oszczędnego stosowania detalu i ornamentyki
całość uzyskała niezwykle dekoracyjny wyraz dzięki dwubarwności przewi-
dzianych materiałów, silnemu rozczłonkowaniu bryły i przepruciu elewacji
kościoła licznymi, wielodzielnymi okienkami decydującymi o wrażeniu ażu-
rowości ścian (il. 13).
Nie dysponując wciąż funduszami wystarczającymi dla rozpoczęcia in-
westycji, karmelitanki zorganizowały kwestę na ten cel, prowadzoną przede
wszystkim wśród swoich krewnych i przyjaciół59. Tymczasem Tadeusz Stry-
jeński zachęcał je do szybkiego podjęcia budowy „mówiąc o korzyściach
obecnych, które później już takimi me będą"60. Równocześnie pracował wraz
R. Middleton, D. Watkins, Neoclassical and 19th Century Architecture, cz. 2: The Dif-
fusion and Developement of Classicism and the Golhic Revival, London 1980, il. XLIV; M.
McCarthy, The Origins of Golhic Revival, New Haven and London 1987, s. 39.
"7 L'aii en France sous le SecondEmpire, Paris 1979, s. 94.
58 A. Venturi, Sloria delTarte Ilaliana, t. 3, Milano 1904, s. 21, 56.
59 Trwała ona od 17 września 1901 roku do 18 sierpnia 1906 roku. Wśród najhojniejszych
darczyńców klasztoru należy wskazać Jana i Helenę Brzozowskich, Adama i Witolda Czartory-
skich oraz Tadeusza i Stanisława Grocholskich. Kwesta przyniosła 141 834, 45 koron, co wraz
z sumą przekazaną wcześniej przez hr. Działyńską oszczędnościami klasztoru i procentami od
zdeponowanych w banku kapitałów dało 356 452, 43 korony. Koszty budowy kościoła (nie li-
cząc wyposażenia) zamknęły się kwotą 356 269, 49 koron. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19),
s. 136-137; AKŁ, Książka budowy; AKPKBCz., AKKŁ 1, Budowa [klasztoru karmelitanek bo-
sych w Krakowie] od 17IX1901 do 13 VII 1905.
60 Wśród nich wymieniał m.in. „że w tej chwili jest zupełny zastój w budownictwie, peł-
no murarzy bez roboty, którzy gotowi pracować za mniejszą zapłatę, że po fabrykach cegły
79
projekt Mączyńskiego do neogotyckiej architektury angielskiej (kaplica Ke-
ble College w Oksfordzie Williama Butterfielda, 1867-1883; brama wjazdo-
wa do Bishop Auckland Palące Richarda Bentleya, 1755)56, sposób zakom-
ponowania elewacji bocznych wykazywał podobieństwo do katedry w Mar-
sylii (1856-1893) Leona Vaudoyera57, zaś wprowadzenie fryzu arkadkowe-
go i operowanie na powierzchni szkarp dwubarwnym, kamienno-ceglanym
wątkiem układającym się w regularne pasy, przywoływało echa rozwiązań
spotykanych w architekturze średniowiecznej północnych Włoch (np. Santa
Maria in Fontibus w Albenga)-8, przy zachowaniu jednak znacznej niezależ-
ności wobec historycznego wzorca. Przewidziany w projekcie budynek klasz-
torny utrzymany natomiast został w formach średniowiecznych i nowożyt-
nych. Miał być dwukondygnacyjny z boniowanym parterem i dość regularnie
rozmieszczonymi, zróżnicowanymi, co do kształtu i wielkości, oknami. Do
klasztoru prowadziły dwa wejścia, zaakcentowane nadwieszonymi przyczół-
kami, znajdujące się w północnej elewacji gmachu, usytuowane symetrycz-
nie względem kościoła. Mimo oszczędnego stosowania detalu i ornamentyki
całość uzyskała niezwykle dekoracyjny wyraz dzięki dwubarwności przewi-
dzianych materiałów, silnemu rozczłonkowaniu bryły i przepruciu elewacji
kościoła licznymi, wielodzielnymi okienkami decydującymi o wrażeniu ażu-
rowości ścian (il. 13).
Nie dysponując wciąż funduszami wystarczającymi dla rozpoczęcia in-
westycji, karmelitanki zorganizowały kwestę na ten cel, prowadzoną przede
wszystkim wśród swoich krewnych i przyjaciół59. Tymczasem Tadeusz Stry-
jeński zachęcał je do szybkiego podjęcia budowy „mówiąc o korzyściach
obecnych, które później już takimi me będą"60. Równocześnie pracował wraz
R. Middleton, D. Watkins, Neoclassical and 19th Century Architecture, cz. 2: The Dif-
fusion and Developement of Classicism and the Golhic Revival, London 1980, il. XLIV; M.
McCarthy, The Origins of Golhic Revival, New Haven and London 1987, s. 39.
"7 L'aii en France sous le SecondEmpire, Paris 1979, s. 94.
58 A. Venturi, Sloria delTarte Ilaliana, t. 3, Milano 1904, s. 21, 56.
59 Trwała ona od 17 września 1901 roku do 18 sierpnia 1906 roku. Wśród najhojniejszych
darczyńców klasztoru należy wskazać Jana i Helenę Brzozowskich, Adama i Witolda Czartory-
skich oraz Tadeusza i Stanisława Grocholskich. Kwesta przyniosła 141 834, 45 koron, co wraz
z sumą przekazaną wcześniej przez hr. Działyńską oszczędnościami klasztoru i procentami od
zdeponowanych w banku kapitałów dało 356 452, 43 korony. Koszty budowy kościoła (nie li-
cząc wyposażenia) zamknęły się kwotą 356 269, 49 koron. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19),
s. 136-137; AKŁ, Książka budowy; AKPKBCz., AKKŁ 1, Budowa [klasztoru karmelitanek bo-
sych w Krakowie] od 17IX1901 do 13 VII 1905.
60 Wśród nich wymieniał m.in. „że w tej chwili jest zupełny zastój w budownictwie, peł-
no murarzy bez roboty, którzy gotowi pracować za mniejszą zapłatę, że po fabrykach cegły
79