DOI Artikel:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0098
W sierpniu 1904 roku „klasztor był już pod dachem i ostatnie wewnętrzne do-
kończenia się robiły'72. Uroczysta konsekracja świątyni i przeniesienie zgro-
madzenia do nowego klasztoru nastąpiło 13 lipca 1905 roku73. Do roku 1906
trwały jeszcze prace przy rozbiórce starego domu, budowie studni i adaptacji
kaplicy74.
Etap realizacji założenia nie przyniósł większych zmian w stosunku do
projektów zatwierdzonych przez Magistrat75, poza dalszym uproszczeniem
i zgeometryzowaniem głównego portalu oraz rezygnacją z samodzielnej wie-
ży i wejścia do wirydarza przewidzianego wcześniej na osi chóru. W dekoracji
fasad, w miejsce romańskich i gotyckich detali, pojawiły się oszczędnie sto-
sowane motywy secesyjne (np. pąki roślinne, irysy, liście kasztanowca, kło-
sy zbóż itp. w zwieńczeniach szkarp, szczytów i sygnaturki) oraz ludowe (np.
serduszka i ząbce w głównym portalu, wprowadzony tam promienisty układ
wątku ceglano-kamiennego, będący swobodną redakcją „słońc" ze szczytów
góralskich chat, jak również podobne „słońca" w stolarce drzwi). Budynki
wzniesiono z cegły, uzupełnionej o elementy kamienne w szczytach dachów,
zwieńczeniach szkarp, a także obramieniach drzwi i okien. Tak kontrastowe
zestawienie budulca pozwoliło osiągnąć efekt optycznego rozbicia i odmate-
rializowania głównej fasady kościoła oraz górnych partii ścian (co przy cha-
rakterystycznym zwężeniu fasad i szkarp ku górze sprawiło, że założenie zy-
skało na wertykalności, mimo niskiej i „rozłożystej" bryły). Wykorzystując
dodatkowo cegłę o zróżnicowanej fakturze i szerokiej gamie barw (od białej
przez jasnoczerwoną, wiśniową aż do czarnej), powierzchnię elewacji uroz-
Mógł się o tym przekonać generał zakonu o. Reynaldus od św. Justa wizytujący klasztor
w dniach 18-22 sierpnia 1904 roku. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 120-121. „Zwiedzał
[on] wiele razy budujący się ten nasz klasztor, udzielał swoich rad i wskazówek. Pochwalił roz-
kład budynku i cały sposób budowania mówiąc, że najlepiej zbudowany z trzech naszych klasz-
torów". AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 63-64.
73 Mszę świętą celebrował ks. bp Anatol Nowak. Szczegółowy opis jej przebiegu i poświę-
cenia klasztoru zawiera Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 122-131. Zob. też „Czas" 12 VII 1905.
s. 2; 13 VII (wyd. wieczorne), s. 1; B. Czart., Listy Franciszka Mączyńskiego... (przyp. 70), list
z 17 VII 1905.
74 „Wykończono ją z frontu, co kosztowało 2 149 koron. Ta kaplica była nam drogą pa-
miątką, w niej odbyło się mnóstwo obłóczyn i welacji, tyle odpustów i uroczystości zakonnych,
tyle tam wygłoszono kazań, tylu znakomitych kapłanów i biskupów i kardynałów odprawiało
w niej Najświętszą Ofiarę". AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 132. W archiwum klasztor-
nym przechowywane są projekty elewacji kaplicy i rysunki wykonawcze wieńczących ją krzy-
ży (data: 6 VI 1906).
75 W AKŁ znajduje się szereg rysunków realizacyjnych dla kościoła (VII—VIII 1903)
i klasztoru (VII-IX 1904), wykreślonych ręką Mączyńskiego m.in. sygnaturki, szczytowej
kondygnacji wieży, portalu bocznego, krzyża nad główną fasadą.
88
kończenia się robiły'72. Uroczysta konsekracja świątyni i przeniesienie zgro-
madzenia do nowego klasztoru nastąpiło 13 lipca 1905 roku73. Do roku 1906
trwały jeszcze prace przy rozbiórce starego domu, budowie studni i adaptacji
kaplicy74.
Etap realizacji założenia nie przyniósł większych zmian w stosunku do
projektów zatwierdzonych przez Magistrat75, poza dalszym uproszczeniem
i zgeometryzowaniem głównego portalu oraz rezygnacją z samodzielnej wie-
ży i wejścia do wirydarza przewidzianego wcześniej na osi chóru. W dekoracji
fasad, w miejsce romańskich i gotyckich detali, pojawiły się oszczędnie sto-
sowane motywy secesyjne (np. pąki roślinne, irysy, liście kasztanowca, kło-
sy zbóż itp. w zwieńczeniach szkarp, szczytów i sygnaturki) oraz ludowe (np.
serduszka i ząbce w głównym portalu, wprowadzony tam promienisty układ
wątku ceglano-kamiennego, będący swobodną redakcją „słońc" ze szczytów
góralskich chat, jak również podobne „słońca" w stolarce drzwi). Budynki
wzniesiono z cegły, uzupełnionej o elementy kamienne w szczytach dachów,
zwieńczeniach szkarp, a także obramieniach drzwi i okien. Tak kontrastowe
zestawienie budulca pozwoliło osiągnąć efekt optycznego rozbicia i odmate-
rializowania głównej fasady kościoła oraz górnych partii ścian (co przy cha-
rakterystycznym zwężeniu fasad i szkarp ku górze sprawiło, że założenie zy-
skało na wertykalności, mimo niskiej i „rozłożystej" bryły). Wykorzystując
dodatkowo cegłę o zróżnicowanej fakturze i szerokiej gamie barw (od białej
przez jasnoczerwoną, wiśniową aż do czarnej), powierzchnię elewacji uroz-
Mógł się o tym przekonać generał zakonu o. Reynaldus od św. Justa wizytujący klasztor
w dniach 18-22 sierpnia 1904 roku. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 120-121. „Zwiedzał
[on] wiele razy budujący się ten nasz klasztor, udzielał swoich rad i wskazówek. Pochwalił roz-
kład budynku i cały sposób budowania mówiąc, że najlepiej zbudowany z trzech naszych klasz-
torów". AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 63-64.
73 Mszę świętą celebrował ks. bp Anatol Nowak. Szczegółowy opis jej przebiegu i poświę-
cenia klasztoru zawiera Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 122-131. Zob. też „Czas" 12 VII 1905.
s. 2; 13 VII (wyd. wieczorne), s. 1; B. Czart., Listy Franciszka Mączyńskiego... (przyp. 70), list
z 17 VII 1905.
74 „Wykończono ją z frontu, co kosztowało 2 149 koron. Ta kaplica była nam drogą pa-
miątką, w niej odbyło się mnóstwo obłóczyn i welacji, tyle odpustów i uroczystości zakonnych,
tyle tam wygłoszono kazań, tylu znakomitych kapłanów i biskupów i kardynałów odprawiało
w niej Najświętszą Ofiarę". AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 132. W archiwum klasztor-
nym przechowywane są projekty elewacji kaplicy i rysunki wykonawcze wieńczących ją krzy-
ży (data: 6 VI 1906).
75 W AKŁ znajduje się szereg rysunków realizacyjnych dla kościoła (VII—VIII 1903)
i klasztoru (VII-IX 1904), wykreślonych ręką Mączyńskiego m.in. sygnaturki, szczytowej
kondygnacji wieży, portalu bocznego, krzyża nad główną fasadą.
88