DOI Artikel:
Smorąg Różycka, Małgorzata: Wojsław Molè: między Strzygowskim a Rieglem i Dvořákiem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0009
Wojsław Mole:
między Strzygowskim
a Rieulem i Dvorakiem * 1 * * * *
Wojsław Mole (1886-1973) był poetą, krytykiem literackim, slawistą i history-
kiem sztuki. W Polsce znany jest przede wszystkim jako twórca uniwersyteckiej
historii sztuki bizantyńskiej, o czym pisano już wielokrotnie1. Wobec czego, aby
uniknąć zbędnego powtarzania faktografii dostępnej w literaturze przedmiotu,
w niniejszym opracowaniu zostaną przywołane tylko podstawowe informacje
biograficzne, natomiast więcej miejsca zajmą rozważania dotyczące zagadnień
metodologicznych oraz badawczych zainteresowań Molego. Jednocześnie warto
zaznaczyć, że dwa wojenne epizody jego biografii nadal pozostają mało znane:
pobyt w Tomsku w latach 1919-1920 oraz w Lublanie w latach 1941-1945. Nadto
w niewielkim stopniu zwraca się w polskiej literaturze uwagę na rolę, jaką Mole
odegrał w kształtowaniu słoweńskiej uniwersyteckiej historii sztuki oraz na jego
literackie zainteresowania.
Wojsław Mole urodził się 16 grudnia 1886 r. w niewielkiej miejscowości Ka-
nał, położonej nad rzeką Socza (Soća), na pograniczu włosko-słoweńskim jako
obywatel monarchii austro-węgierskiej. Wychowany w niezamożnej rodzinie
urzędniczej, dzieciństwo miał szczęśliwe, jak później zanotował: „Lata dziecinne
1 Bezpośrednim impulsem powstania niniejszego tekstu były najnowsze odkrycia dokonane
podczas prac konserwatorskich malowideł bizantyńskich w katedrze sandomierskiej, skłaniające
do refleksji także nad dorobkiem polskiej historiografii bizantynistycznej. Planowany druk tego
tekstu w „Roczniku Historii Sztuki” nie doszedł do skutku z winy autorki. O Wojsławie Mole
w ujęciu biograficznym pisali: L. Kalinowski, Wojsław Mole. 1886-1973,,,Folia Historiae Artium”
11,1975, s. 5-19; tenże, Mole Wojsław (Vojeslav) Hermann Maksymilian, w: Polski Słownik Biogra-
ficzny, t. 21, Wrocław 1976, s. 618-620; A. Różycka-Bryzek, Wojsław Mole. 1886-1973, w: Stulecie
Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1882-1982). Materiały sesji naukowej w dniu
27 maja 1983, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Historii Sztuki” 19, 1990, s. 87-96; taż, Wojsław
Mole (1886-1973), w: Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Historycznego, red. J. Dy-
biec, Kraków 2000, s. 280-286; ostatnio: A. Małkiewicz, Wojsław (Vojeslav) Mole. Biografia: od
„Mitteleuropy”do Stanów Zjednoczonych Ameryki, w: Kraków i Lubiana a mit Europy Środkowej.
Materiały konferencji zorganizowanej przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
w dniach 11-12 grudnia 2006, red. J. Purchla, Kraków 2007, s. 153-161.
modus
prace z historii sztuki
xii—xiii, 2013
©
MAŁGORZATA
SMORĄG
RÓŻYCKA
ARTYKUŁY
7
między Strzygowskim
a Rieulem i Dvorakiem * 1 * * * *
Wojsław Mole (1886-1973) był poetą, krytykiem literackim, slawistą i history-
kiem sztuki. W Polsce znany jest przede wszystkim jako twórca uniwersyteckiej
historii sztuki bizantyńskiej, o czym pisano już wielokrotnie1. Wobec czego, aby
uniknąć zbędnego powtarzania faktografii dostępnej w literaturze przedmiotu,
w niniejszym opracowaniu zostaną przywołane tylko podstawowe informacje
biograficzne, natomiast więcej miejsca zajmą rozważania dotyczące zagadnień
metodologicznych oraz badawczych zainteresowań Molego. Jednocześnie warto
zaznaczyć, że dwa wojenne epizody jego biografii nadal pozostają mało znane:
pobyt w Tomsku w latach 1919-1920 oraz w Lublanie w latach 1941-1945. Nadto
w niewielkim stopniu zwraca się w polskiej literaturze uwagę na rolę, jaką Mole
odegrał w kształtowaniu słoweńskiej uniwersyteckiej historii sztuki oraz na jego
literackie zainteresowania.
Wojsław Mole urodził się 16 grudnia 1886 r. w niewielkiej miejscowości Ka-
nał, położonej nad rzeką Socza (Soća), na pograniczu włosko-słoweńskim jako
obywatel monarchii austro-węgierskiej. Wychowany w niezamożnej rodzinie
urzędniczej, dzieciństwo miał szczęśliwe, jak później zanotował: „Lata dziecinne
1 Bezpośrednim impulsem powstania niniejszego tekstu były najnowsze odkrycia dokonane
podczas prac konserwatorskich malowideł bizantyńskich w katedrze sandomierskiej, skłaniające
do refleksji także nad dorobkiem polskiej historiografii bizantynistycznej. Planowany druk tego
tekstu w „Roczniku Historii Sztuki” nie doszedł do skutku z winy autorki. O Wojsławie Mole
w ujęciu biograficznym pisali: L. Kalinowski, Wojsław Mole. 1886-1973,,,Folia Historiae Artium”
11,1975, s. 5-19; tenże, Mole Wojsław (Vojeslav) Hermann Maksymilian, w: Polski Słownik Biogra-
ficzny, t. 21, Wrocław 1976, s. 618-620; A. Różycka-Bryzek, Wojsław Mole. 1886-1973, w: Stulecie
Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1882-1982). Materiały sesji naukowej w dniu
27 maja 1983, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Historii Sztuki” 19, 1990, s. 87-96; taż, Wojsław
Mole (1886-1973), w: Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Historycznego, red. J. Dy-
biec, Kraków 2000, s. 280-286; ostatnio: A. Małkiewicz, Wojsław (Vojeslav) Mole. Biografia: od
„Mitteleuropy”do Stanów Zjednoczonych Ameryki, w: Kraków i Lubiana a mit Europy Środkowej.
Materiały konferencji zorganizowanej przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
w dniach 11-12 grudnia 2006, red. J. Purchla, Kraków 2007, s. 153-161.
modus
prace z historii sztuki
xii—xiii, 2013
©
MAŁGORZATA
SMORĄG
RÓŻYCKA
ARTYKUŁY
7