DOI Artikel:
Fabiański, Marcin: Thomasz ratajczak, Mistrz Benedykt - królewski architekt Zygmunta I, Universitas, Kraków 2011
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0163
modus
prace z historii sztuki
xii-xiii, 2013
Tomasz Ratajczak, Mistrz Benedykt - królewski architekt Zyg-
munta I, Universitas, Kraków 2011 (= Ars Vetus et Nova, t. 34),
ss. 374, il. 224
Do podstawowych rodzajów opracowań z zakresu historii sztuki należy monografia MARCIN
twórczości artysty. Tego rodzaju wydawnictwa cieszą się zasłużenie zaintereso- fabianski
waniem odbiorców, którzy doceniają ich przydatność. Opisywany gatunek pracy
naukowej należy równocześnie do najtrudniejszych. Autorzy muszą bowiem zebrać
i przetworzyć konstatacje i opinie dawniejszych uczonych, zgromadzić możliwie
kompletny zestaw materiałów źródłowych - zarówno pisanych, jak i materialnych -
oraz odpowiednio je wykorzystać, czyli zbudować na tej podstawie przekonujący
wywód, który powinien obejmować kompletny katalog dzieł, w układzie chronolo-
gicznym lub typologicznym, a zwłaszcza ich wielowątkową analizę na szerszym tle
sztuki i kultury danego okresu. Wymagania te sprawiają, że opracowania twórczości
artystycznej znanej dotąd wyrywkowo trafiają się stosunkowo rzadko, zwłaszcza
w odniesieniu do czasów dawnych, które zazwyczaj nie są należycie udokumento-
wane. Do tematów najgorzej poświadczonych źródłowo (nie licząc okresów wcześ-
niejszych) należy kultura późnego średniowiecza i początków czasów nowożytnych
około roku 1500 w Europie Środkowowschodniej. Źródła materialne, czyli zarówno
zachowane szczątkowo lub w silnie zmienionej formie dzieła sztuki, jak też autografy
lub pierwodruki utworów pisanych, często nie prezentują się efektownie. Nadto,
dokumenty na temat spuścizny artystycznej lub dotyczące jej twórców to najczęściej
nieliczne, rozproszone noty, pisane trudną do jednoznacznej interpretacji mieszaniną
niechlujnej łaciny i tworzonych ad hoc terminów technicznych lub wstawek w innych
językach. Na tak niepewnej podstawie trudno budować wiążące konkluzje.
Nic więc dziwnego, że dotąd opracowano monograficznie twórczość bardzo
nielicznych rzeźbiarzy (oprócz obszernie omówionego Wita Stwosza), malarzy* 1 czy
muzyków2, a nawet pisarzy neołacińskich3 około roku 1500. Do krótkiego katalogu
1 Na gruncie krakowskim ostatnio J. Gadomski, Jan Wielki, krakowski malarz z drugiej połowy
wieku XV, Kraków 2005 (= Ars Vetus et Nova, 1.17).
2 L. Hoffmann-Erbrecht, Henricus Finek - musicus excellentissimus (1445-1527), Koln 1982.
3 Por. A. Gorzkowski, Paweł z Krosna. Humanistyczne peregrynacje krakowskiego profesora, Kraków
2000 (= Bibliotheca Terminus, t. 2), szczeg. s. 15.
RECENZJE I OMÓWIENIA
161
prace z historii sztuki
xii-xiii, 2013
Tomasz Ratajczak, Mistrz Benedykt - królewski architekt Zyg-
munta I, Universitas, Kraków 2011 (= Ars Vetus et Nova, t. 34),
ss. 374, il. 224
Do podstawowych rodzajów opracowań z zakresu historii sztuki należy monografia MARCIN
twórczości artysty. Tego rodzaju wydawnictwa cieszą się zasłużenie zaintereso- fabianski
waniem odbiorców, którzy doceniają ich przydatność. Opisywany gatunek pracy
naukowej należy równocześnie do najtrudniejszych. Autorzy muszą bowiem zebrać
i przetworzyć konstatacje i opinie dawniejszych uczonych, zgromadzić możliwie
kompletny zestaw materiałów źródłowych - zarówno pisanych, jak i materialnych -
oraz odpowiednio je wykorzystać, czyli zbudować na tej podstawie przekonujący
wywód, który powinien obejmować kompletny katalog dzieł, w układzie chronolo-
gicznym lub typologicznym, a zwłaszcza ich wielowątkową analizę na szerszym tle
sztuki i kultury danego okresu. Wymagania te sprawiają, że opracowania twórczości
artystycznej znanej dotąd wyrywkowo trafiają się stosunkowo rzadko, zwłaszcza
w odniesieniu do czasów dawnych, które zazwyczaj nie są należycie udokumento-
wane. Do tematów najgorzej poświadczonych źródłowo (nie licząc okresów wcześ-
niejszych) należy kultura późnego średniowiecza i początków czasów nowożytnych
około roku 1500 w Europie Środkowowschodniej. Źródła materialne, czyli zarówno
zachowane szczątkowo lub w silnie zmienionej formie dzieła sztuki, jak też autografy
lub pierwodruki utworów pisanych, często nie prezentują się efektownie. Nadto,
dokumenty na temat spuścizny artystycznej lub dotyczące jej twórców to najczęściej
nieliczne, rozproszone noty, pisane trudną do jednoznacznej interpretacji mieszaniną
niechlujnej łaciny i tworzonych ad hoc terminów technicznych lub wstawek w innych
językach. Na tak niepewnej podstawie trudno budować wiążące konkluzje.
Nic więc dziwnego, że dotąd opracowano monograficznie twórczość bardzo
nielicznych rzeźbiarzy (oprócz obszernie omówionego Wita Stwosza), malarzy* 1 czy
muzyków2, a nawet pisarzy neołacińskich3 około roku 1500. Do krótkiego katalogu
1 Na gruncie krakowskim ostatnio J. Gadomski, Jan Wielki, krakowski malarz z drugiej połowy
wieku XV, Kraków 2005 (= Ars Vetus et Nova, 1.17).
2 L. Hoffmann-Erbrecht, Henricus Finek - musicus excellentissimus (1445-1527), Koln 1982.
3 Por. A. Gorzkowski, Paweł z Krosna. Humanistyczne peregrynacje krakowskiego profesora, Kraków
2000 (= Bibliotheca Terminus, t. 2), szczeg. s. 15.
RECENZJE I OMÓWIENIA
161